افزایش سن بلوغ فوتبال در ایران

انباشت دانش فوتبال به کندی صورت می گیرد

پس از قهرمانی تیم فوتبال نوجوانان در آسیا و صعود به رقابت‌های جهانی نیجریه که با هدایت علی دوستی اتفاق افتاد بارقه‌های امید را در فوتبال پایه ایران به وجود آورد و خیال تیم‌های رده جوانان و بزرگسالان را از داشتن پشتوانه تا حدودی راحت کرد. اما با بازگشت تیم فوتبال نوجوانان و سپردن سکان هدایت تیم جوانان به دوستی با همان بازیکنان اتفاقاتی را در پی داشت که همه را به تردید وا داشت. تیم فوتبال جوانان که همان نوجوانان دوسال قبل بودند همپای دیگر رقبای خود رشد نکردند و بازیهای قهرمانی جوانان آسیا در چین این واقعیت را نمایان کرد که تیم علی دوستی در حد و اندازه‌های این مسابقات نبود و تا رسیدن به یک تیم منسجمی که در نوجوانان قهرمان آسیا شاهد آن بودیم فاصله زیادی داشت و این ناکامی ضربه بدی به فوتبال ما زد. به فاصله چند روز بعد نوبت به تیم فوتبال نوجوانان رسید تا با تدارک خوبی که برای حضور در رقابت‌های قهرمانی آسیا دیده و به ازبکستان رفته بود از قهرمانی خود در آسیا دفاع کند و در این میان کادر فنی این تیم مدعی بودند که به راحتی فینالیست خواهند شد و قدم به قدم به سوی قهرمانی پیش می‌روند و هیچ دغدغه‌ای در این زمینه وجود ندارد. این در حالی بود که از مدتها قبل تردیدهایی نسبت به میزان توانایی این کادر فنی و در رأس آن اکبر محمدی وجود داشت.

به طوری که بسیاری از کارشناسان او را که بیشتر به خاطر مجری‌گری‌اش در برنامه‌های سیما شناخته شده بود برای پست سرمربی‌گری تیم نوجوانان مناسب نمی‌دانستند. محمدی که به گفته خودش مهم ترین کارنامه دوران ورزشی‌اش دستیاری بگوویچ در تیم امید بود و سرمربی کروات تیم امید نیز بارها به خاطر انتخاب این دستیار مورد انتقاد قرار گرفته بود با برکناری محمود بیداریان جانشین او در تیم نوجوانان شد و با حمایت‌های فریدون معینی رئیس کمیته جوانان این تیم را به رقابت‌های غرب آسیا برد. پس از قهرمانی نوجوانان در رقابت‌های غرب آسیا کارشناسان فوتبال که نسبت به انتخاب محمدی و برکناری بیداریان واکنش نشان داده بودند با توجه به در پیش بودن مسابقات قهرمانی آسیا انتقادهای خود را کم کردند و حمایت از این تیم را در پیش گرفتند، اما نمایش ضعیف تیم نوجوانان در این رقابت‌ها و عدم صعود این تیم به مرحله دوم مسئولان فوتبال را به این نتیجه رساند که پیش‌بینی‌های کارشناسان و نظرات انتقادی آنها درست بود به‌طوری که کفاشیان اعتراف کرد یا دانش سرمربی تیم نوجوانان کم بوده و یا نحوه استعدادیابی در تیم‌های پایه درست نبوده است.

● عدم اطلاع رسانی کادر فنی پیشین نوجوانان

پس از ناکامی تیم فوتبال نوجوانان نوک پیکان انتقادها به سوی اکبر محمدی سرمربی این تیم که به اعتقاد برخی از کارشناسان یک مربی تحمیلی بود گرفته شد، اما این مربی جوان پای کادر فنی قبلی نوجوانان را به میان کشید و آنها را یکی از عوامل ناکامی معرفی کرد. محمدی معتقد است کارشناسان او را فنی نقد نمی‌کنند بلکه انتقادهای آنها به خاطر اختلاف‌هایی است که با او و رئیس کمیته جوانان فدراسیون فوتبال دارند. او می‌گوید: دستورالعمل کنفدراسیون فوتبال آسیا پیرامون سن بازیکنان تیم دو ماه قبل از آغاز رقابت‌ها به ما اطلاع داده شد و این در حالی بود که کادر فنی قبلی تیم نوجوانان از این موضوع اطلاع داشتند ولی آن را به ما نگفتند و همین امر باعث شد تا ما ۶ بازیکن اصلی خودمان از جمله دروازه‌بان اصلی‌مان را از دست بدهیم و در این فاصله کم هم نتوانستیم جایگزین مناسبی برای آنها پیدا کنیم. محمدی درباره کارنامه مربیگری خود که بسیاری از کارشناسان آن را در اندازه هدایت تیم نوجوانان نمی‌دانند، می‌گوید: کادر فنی نوجوانان فوق‌العاده حرفه‌ای بود و من به عنوان سرمربی تیم فوق لیسانس تربیت بدنی و مدرک A آسیا را دارم و سابقه مربیگری در تیم‌های سایپا، شهاب زنجان، نیروی زمینی، گسترش فولاد و تیم فوتبال امید را دارم و کسی نمی‌تواند بگوید من در مربیگری تجربه‌ای نداشتم. در مدتی که هدایت این تیم را بر عهده گرفتم در ۲۷ بازی دوستانه و ۱۱ بازی رسمی تنها دو شکست داشتیم و در مقابل عمان ۱۲ شانس گل، کره شمالی ۶ شانس گل و مقابل سوریه ۸ شانس گل داشتیم و این ۲۶شانس گل نشان می‌دهد کار تاکتیکی خوبی در این تیم صورت گرفته بود.

محمدی که امیدوار است تمام مشکلات تیم فوتبال نوجوانان تنها به وجود او در رأس کادر فنی ختم شود تکرار قهرمانی دوره قبل را یک امر نادری می‌داند و می‌گوید: نباید چشم‌هایمان را به روی واقعیت ببندیم. ایتالیا قهرمان جهان در دوره مقدماتی جام جهانی حذف شد. امارات قهرمان دوره گذشته جوانان هم در این دوره حذف شد و کره شمالی که دوره قبل حضور نداشت این بار قهرمان شد. با این شرایط تکرار قهرمانی برای ما بسیار سخت بود. اما اظهارات شهرام مهرپیما مربی تیم فوتبال نوجوانان نیز در نوع خود جالب است. او نبودن روانشناس در کنار تیم را یکی از عوامل ناکامی در رقابت‌های قهرمانی آسیا عنوان می‌کند. بودن روانشناس در کنار تیم‌های فوتبال امروزه یک ضرورت است. نمی‌توان منکر آن شد. در تیمی که بازیکنان آن کمتر از ۱۶ سال سن دارند و هفته‌ها و ماه‌ها در اردوهای داخلی و خارجی حضور دارند وجود یک روانشناس یک امر بدیهی است که در تیم نوجوانان نادیده گرفته شد به طوری که بازیکنان ایران پس از دریافت گل در بازی مقابل کره شمالی و سوریه بسیار آشفته بودند و تمرکز خودشان را از دست داده بودند.

اما این دلایل در حالی از سوی سرمربی و مربی تیم نوجوانان در توجیه ناکامی در رقابت‌های قهرمانی آسیا مطرح می‌شود که کارشناسان فوتبال پایه، انتخاب او برای هدایت این تیم را از اساس اشتباه می‌دانند. مسعود معینی رئیس سابق کمیته جوانان فدراسیون فوتبال که در زمان ریاست او بر این کمیته تیم فوتبال نوجوانان با قهرمانی در آسیا به رقابت‌های جهانی نیجریه صعود کرد یکی از منتقدانی است که محمدی را یک مربی تحمیلی می‌داند. وی می‌گوید: «این انتخاب به هیچ عنوان کارشناسی نبود و هدایت تیم به کسی سپرده شد که کارنامه روشن و درخشانی در مربیگری ندارد. در دوره ریاست من بر کمیته جوانان هیچ‌گاه مربی تحمیلی را نپذیرفتم ولی برادرم پذیرفت و لطمه آن را نیز دید. حمید درخشان سرمربی تیم فوتبال شهرداری تبریز که سابقه هدایت تیم فوتبال نوجوانان را در کارنامه خود دارد نیز نداشتن تجربه کافی مربیان تیم نوجوانان را عامل ناکامی این تیم می‌داند. وی وجود رابطه‌ها را یکی از مشکلات اساسی فوتبال پایه می‌داند و می‌گوید: اینکه سرمربی تیم نوجوانان ادعا می‌کند از تاریخ تولد بازیکنان اطلاع نداشته و همین امر باعث جدایی ناخواسته ۶ بازیکن اصلی آن شده است یک فرافکنی است زیرا او همراه این بازیکنان در ۱۵ سفر و اردو حضور داشته و نمی‌تواند ادعا کند که در فاصله نزدیک به آغاز این بازی‌ها متوجه شده است که ۶ بازیکن را نمی‌تواند در رقابت‌های قهرمانی آسیا همراه داشته باشد.

● افزایش سن بلوغ فوتبال

نگاهی علمی به فوتبال در اروپا و امریکای جنوبی این واقعیت را نشان می‌دهد که سن بازی فوتبال در این کشورها پائین آمده و بازیکنانی چون لیونل مسی، مالدینی و رونی در سن ۱۷ یا ۱۸ سالگی برای تیم ملی بزرگسالان کشورهای خود بازی می‌کنند اما سن فوتبال در کشور ما روز به روز بالاتر می‌رود. جلال چراغپور کارشناس فوتبال با بررسی علمی این موضوع می‌گوید: افزایش سن بازی در فوتبال کشور ما نشان می‌دهد که انباشت دانش فوتبال در فوتبال ایران به کندی صورت می‌گیرد به طوری که بلوغ فوتبال در بالای ۲۹ سال اتفاق می‌افتد. این بلوغ فوتبال به دو شکل اتفاق می‌افتد یا بازیکن آنقدر باید در مسابقات حضور داشته باشد تا با خطا و اصلاح به این بلوغ برسد یا این که تمام ابزار و دانش روز فوتبال را از زیر ۱۶ سال پای کار می‌آورند به طوری که می‌بینیم بازیکنان در اروپا و امریکای جنوبی در سن ۱۷ یا ۱۸ سالگی در تیم‌های باشگاهی بزرگ دنیا و یا تیم ملی بزرگسالان بازی می‌کنند. کمبود این ابزار و دانش فوتبال امروز در فوتبال پایه ما کاملاً مشهود است به طوری که این دانش مدرن روز در کادر فنی تیم فوتبال نوجوانان وجود نداشت. وی درباره این گفته‌های برخی از مربیان که داشتن مدرک A مربیگری آسیا را دلیلی بر نشستن بر روی نیمکت مربیگری می‌دانند، گفت: باید مقایسه کنیم که مدرک A فوتبال آسیا چه تفاوتی با مدرک A و یا B اروپا دارد و چه سرفصل‌هایی در این دو قاره تدریس می‌شود.

بررسی وضعیت تیم‌های فوتبال پایه طی دو سال گذشته نشان می‌دهد که آنها در مسابقات تدارکاتی عملکرد خوبی دارند اما در بازی‌های رسمی ناکام ماندند که این امر نشان از بی‌تجربگی و رشد نکردن سطح فوتبال نسبت به سن آنها است و نباید در حال حاضر به درمان مقطعی آن و تغییر کادر فنی فکر کرد و بهتر است این راه را با رفع نقاط ضعف و بالا بردن دانش فوتبال برطرف کنیم.

● دوستی و محمدی ماندنی شدند

روز چهارشنبه و پس از جلسه کمیته فنی فدراسیون فوتبال که به بررسی علل ناکامی تیم‌های فوتبال جوانان و نوجوانان در رقابت‌های قهرمانی آسیا اختصاص داشت تصمیم گرفته شد تا کادر فنی تیم‌های جوانان و نوجوانان در سمت‌های خود ابقا شوند. علی کفاشیان رئیس فدراسیون فوتبال با بیان اینکه برنامه‌های علمی برای کادر فنی تیم‌های پایه در خارج از کشور درنظر گرفته شده است، گفت: اکبر محمدی در رأس کادر فنی تیم نوجوانان باقی می‌ماند تا با رفع اشکالات و تجربه‌هایی که بدست آورده این تیم را تقویت کند.