نوجوانی، دوره تنبلی است؟!

بیشتر پدر و مادرها از دیدن فرزند نوجوانشان که به زور از جایش بلند می‌شود تا جواب تلفن را بدهد، یا کنترل از راه دور تلویزیون را هم می‌خواهد با پایش بردارد، عصبانی می‌شوند که …

بیشتر پدر و مادرها از دیدن فرزند نوجوانشان که به زور از جایش بلند می‌شود تا جواب تلفن را بدهد، یا کنترل از راه دور تلویزیون را هم می‌خواهد با پایش بردارد، عصبانی می‌شوند که چرا کودک فعال و پرجنب‌وجوش دیروز، تبدیل به نوجوان تنبل امروز شده است؟ به‌نظر می‌رسد که تنبلی دوران نوجوانی، یک مشکل جهانی است و اکثر خانواده‌ها را درگیر خود کرده است.

تازه‌ترین مطالعات انجام‌شده نیز، شاهد این مدعاست. یکی از این مطالعات که در دانشگاه کالیفرنیا انجام شده و نتایج آن به تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد که از ۹‌سالگی تا ۱۵ سالگی، افت شدیدی در میزان فعالیت بدنی بچه‌ها رخ می‌دهد که بسیار قابل‌توجه است. در مطالعه این محققان مشخص شده در سن ۹‌سالگی، ۹۰ درصد بچه‌ها، تقریبا در بیشتر روزها، تا ۲ ساعت فعالیت و تحرک دارند؛ اما وقتی به سن ۱۵ سالگی می‌رسند، این میزان تنها به ۳ درصد آنها محدود می‌شود.

در این بررسی همچنین مشخص شده تنها یک‌سوم از نوجوانان به توصیه متخصصان استاندارد ورزش در این سن راعمل می‌کنند؛ اینکه باید یک ساعت در روز ورزش‌های با شدت متوسط تا شدید، مانند شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی تند انجام دهند. این محققان هشدار داده‌اند چنین روندی به شدت خطرناک است؛ چرا که می‌تواند پایه‌ای برای زندگی کم‌تحرک آینده آنها محسوب شود. نکته قابل‌تامل در نتایج این مطالعه، آن است که در آن مشخص شده وضعیت دختران به مراتب وخیم‌تر از پسران است و این می‌تواند نه تنها در سلامت خود آنان تاثیر بگذارد، بلکه روی سلامت نسل آینده نیز موثر باشد و آن را مخدوش کند.

این محققان، که نتایج مطالعه‌شان را در نشریه انجمن پزشکی ایالات متحده چاپ کرده‌اند، موضوع را به تغییر سبک زندگی نوجوانان، نسبت به کودکان، مربوط دانسته‌اند. آنها می‌گویند کم شدن ساعات زنگ تفریح و ورزش و تمایل بیشتر نوجوانان به نشستن روبه‌روی رایانه و بازی‌ها و فعالیت‌های رایانه‌ای و تماشای فیلم و دی‌وی‌دی، باعث شده که میزان کلی تحرک آنها نسبت به دوران کودکی بسیار کمتر شود. این در حالی است که برخی از روان‌شناسان عقیده دارند تغییرات هورمونی و رفتاری که در دوران بلوغ رخ می‌دهد، نوجوانان را مستعد کم‌تحرکی و تنبلی می‌کند.

علت اما هرچه باشد، همان طور که اشاره شد، زنگ خطری برای سلامت نسل‌ آینده است. نتایج این مطالعه در حالی منتشر شده که بحث بر سر توصیه‌نامه جدید انجمن اطفال ایالات متحده در هفته گذشته، مبنی بر لزوم اندازه‌گیری کلسترول خون کودکان در سنین پایین و چک دوره‌ای آن، هنوز ادامه دارد. به گفته متخصصان این انجمن، روند تشکیل پلاک‌های آترواسکلروزی، یعنی آنچه منجر به سفتی و تنگی عروق تغذیه‌کننده قلب می‌شود، از سن کودکی آغاز می‌شود و بنابراین مهم است که میزان کلسترول قابل‌رسوب در رگ‌ها را در همین سن ارزیابی کنیم. این محققان می‌گویند بالا ماندن سطح کلسترول بد خون، تا سن ۸سالگی، با وجود انجام توصیه‌های غذایی و ورزش، باید مورد توجه پزشکان قرار گیرد و داروی پایین‌آورنده چربی خون، از دسته استاتین‌ها، برای کودک تجویز شود.

همه این ملاحظات، به‌دلیل رشد روزافزون بیماری چاقی در کودکان است که با کم‌تحرکی دوران نوجوانی و تغذیه ناسالم آنها، ادامه پیدا می‌کند و نهایتا فرد را به سمت انواع بیماری‌های مزمن هدایت می‌کند؛ از بیماری‌های قلبی و عروقی گرفته تا دیابت و فشارخون. اما نکته مهم این است که کنترل چاقی در کودکان و نوجوانان، و برنامه‌ریزی برای تحرک و فعالیت بدنی بیشتر آنها، باید متناسب با علایق و ویژگی‌های خاص آنها در این دوران و همچنین نیازهای تغذیه‌ای‌شان انجام شود. نمی‌توان همان رژیمی را که برای بزرگسالان تدوین شده، عینا و یا حداکثر با تغییرات جزئی، برای کودک یا نوجوان هم پیاده کرد. (در این مورد باید متخصص تغذیه نظر بدهد) در مورد ورزش هم، کارشناسان عقیده دارند بهتر است برنامه ورزش‌های مفرح و دسته‌جمعی برای نوجوانان ترتیب داد تا در عین آموزش و یادگیری رفتار اجتماعی و لذت بردن از حضور در جمع همسالان و دوستان، بتوانیم آنها را به تحرک و فعالیت بیشتر متمایل و علاقه‌مند کنیم.