مراحل پیشرفت پوسیدگی دندان

هر قدر دفعات مواجهه با مواد قندی زیادتر باشد، دفعات حمله اسید به دندان‌ها نیز زیادتر می‌شود. در صورتی که پلاک دندانی برداشته نشود، با حملات اسید بخشی از مینا دچار تغییر رنگ …

هر قدر دفعات مواجهه با مواد قندی زیادتر باشد، دفعات حمله اسید به دندان‌ها نیز زیادتر می‌شود. در صورتی که پلاک دندانی برداشته نشود، با حملات اسید بخشی از مینا دچار تغییر رنگ می‌شود و رنگ سفید پیدا می‌کند که این مساله به دلیل آزاد شدن مواد معدنی میناست و این تغییر نشان‌دهنده کاهش ضخامت و کیفیت مینای دندان است. این مرحله، اولین مرحله شروع پوسیدگی است. در صورتی که کنترل بهداشت بخوبی انجام شود تا قبل از ایجاد حفره این مرحله از پوسیدگی قابل کنترل و برگشت است.

با ادامه روند پوسیدگی، در صورتی که در سطح دندان حفره ایجاد شود، پوسیدگی از حالت قابل برگشت به غیرقابل برگشت تبدیل می‌شود. این فرآیند با درگیر کردن عاج دندان ادامه پیدا می‌کند که سرعت پیشرفت آن چند برابر زیادتر از سرعت پیشرفت پوسیدگی در میناست. در این مرحله علائمی همچون حساسیت دندان‌ها به آب سرد و شیرینی ایجاد می‌شود که نیازمند بررسی توسط دندانپزشک است. با ادامه این مرحله، پوسیدگی به بافت مرکزی دندان رسیده و باعث تحریک شدید عصب و دندان دردهای شدید می‌شود. در صورت عدم معالجه، وضعیت پایان نیافته و امکان انتقال میکروب‌ها به نوک ریشه و استخوان اطراف ریشه دندان فراهم می‌شود. در این مرحله عفونت گسترش پیدا کرده و بیمار با علائمی مثل آبسه و عفونت مراجعه می‌کند. در تمام این موارد عامل بیماری باکتری‌های موجود در دهان بوده و راه‌حل درمان، حذف علت اصلی است که میکروب‌ها هستند.

پوسیدگی در ۳ ناحیه از دندان می‌تواند ایجاد شود؛ در شیارهای موجود در سطح دندان که در سطح جونده دندان و در پشت دندان‌هاست، در سطوح بین دندان‌ها و در نواحی حاشیه لثه.

استفاده از مسواک و نخ دندان موجب حذف پلاک باکتریال و مواد غذایی مورد نیاز باکتری‌ها شده و روند تشکیل و افزایش پلاک باکتریال را مختل می‌کند. از طرفی استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید با تغییر ترکیب مینا منجر به قوی شدن مینای دندان و کاهش حلالیت آن در برابر اسید می‌شود، این اقدامات می‌توانند در پیشگیری از پوسیدگی دندان بسیار موثر باشند. اثر دیگر فلوراید آن است که در معدنی شدن مجدد مینای ضعیف شده کمک قابل توجهی می‌کند. تحقیقات نشان داده مینای دندانی که با ترکیبات فلوراید قوی شده است به میزان ۲ تا ۳ برابر مینای اولیه قدرت مقاومت در برابر پوسیدگی دارد. در مورد شیارهای سطح دندان بهترین روش پیشگیری، استفاده از شیارپوش است. این شیارها می‌توانند پناهگاه خوبی برای باکتری‌ها و تشکیل پلاک دندانی باشند. با حذف این پناهگاه‌ها توسط دندانپزشک یک قدم به حفظ دندان سالم نزدیک‌تر می‌شوید. این اقدام بویژه در سال‌های اول بعد از رویش هر یک از دندان‌های دائمی مفید است، در این حالت ماده شیارپوش رنگی یا بی‌رنگ در شیار‌ها قرار گرفته و با نور سخت می‌شوند و عملا امکان دسترسی باکتری‌ها به آن مهر و موم می‌شود.

دکتر محمد امین نریمانی

متخصص ارتودنسی