سرطان تخمدان

سرطان تخمدان در بین سرطان‌های دستگاه تناسلی زنانه از خطرناک‌ترین سرطان‌هاست. این سرطان که هفتمین سرطان شایع در میان زنان و پنجمین سرطان کشنده در زنان است، چندین نوع دارد …

سرطان تخمدان در بین سرطان‌های دستگاه تناسلی زنانه از خطرناک‌ترین سرطان‌هاست. این سرطان که هفتمین سرطان شایع در میان زنان و پنجمین سرطان کشنده در زنان است، چندین نوع دارد که برخی در سنین زیر ۲۰ سال و برخی پس از یائسگی شایعند.

نوع شایع‌تر آن در سنین ۵۶ تا۶۰ سالگی رخ می‌دهد اما شیوع کلی سرطان تخمدان در زنان حدود ۲ تا ۳ درصد در تمامی سنین است.

در مورد علت و راه‌های پیشگیری از این سرطان تحقیقات وسیعی انجام شده که نتایج آن نشان می‌دهد، ارتباط تنگاتنگی با میزان هورمون‌های زنانه و نسبت این هورمون‌ها دارد، به طوری که در زنانی که مشکل نازایی داشته و بچه‌دار نشده‌اند، این سرطان شایع‌تر است و در کسانی که حداقل یک‌بار بچه‌دار شده‌اند، احتمال این بیماری کمتر و در کسانی که ۲ بچه دارند احتمال سرطان تخمدان ۷۰ درصد کمتر می‌شود.

نکته جالب در پیشگیری از این بیماری اثر فوق‌العاده مصرف قرص‌های جلوگیری است که ثابت شده مصرف ۵ ساله این قرص‌ها موجب کاهش ۵۰ درصدی احتمال سرطان تخمدان می‌شود و در کسانی که سابقه خانوادگی سرطان تخمدان را دارند (مثلا در خواهر یا مادر) توصیه اکید به مصرف قرص‌های جلوگیری هم به عنوان روش جلوگیری از بارداری و هم به عنوان روشی برای پیشگیری از سرطان تخمدان می‌شود. همین طور دیده شده بستن لوله‌های رحمی هم مختصری احتمال بروز این سرطان را کم می‌کند.

در مورد تاثیر ژنتیک در بروز سرطان تخمدان تحقیقات زیادی شده است اما تنها ۵ تا ۱۰ درصد سرطان‌های تخمدان در کسانی رخ داده که سابقه این بیماری را در خانواده خود داشته‌اند و در این زمینه تغییراتی در چند ژن خاص ملاحظه شده که خوشبختانه امکان بررسی آزمایشگاهی این ژن‌ها در ایران وجود دارد و در صورت وجود سابقه خانوادگی یا حضور این ژن‌های تغییر یافته در یک خانم، این فرد نیاز به مراقبت‌های خاص و در صورت امکان برداشتن رحم و تخمدان‌ها جهت کاهش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان دارد هر چند حتی برداشتن تخمدان‌ها در یک خانم احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان تخمدان را به صفر نمی‌رساند.

به هر حال درخصوص روش‌های اسکرینینگ یا بیماریابی زود هنگام سرطان تخمدان مطالعاتی شده اما روشی که مطمئن بوده و مقرون به صرفه باشد یافت نشده است اما به تمام خانم ها توصیه می‌شود، سالانه تحت معاینه کامل لگن توسط متخصص زنان قرار گیرند تا در صورت شروع بیماری زودتر تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرند. اما در مورد کسانی که احتمال بالاتر ابتلا به سرطان تخمدان را دارند، علاوه بر مراجعات بیشتر، به معاینه لگنی، سونوگرافی واژینال و بررسی‌های آزمایشگاهی خاص توصیه می‌شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان