عصر گسست

این کتاب, نگرشی ارزشمند در قبال تغییر ماهیت نقش ها و امکانات مدیریتی در اقتصاد علمی است

● چرا باید آن را بخوانیم؟

دراکر ظهور نیروهای علمی و متخصص را پیش از استفاده گسترده از این عبارت، پیش‌بینی کرده بود. تعریف او به مراتب کامل‌تر و جامع‌تر از تعریفی‌ست که امروزه بر مبنای فن‌آوری اطلاعات ارائه می‌گردد. این کتاب، نگرشی ارزشمند در قبال تغییر ماهیت نقش‌ها و امکانات مدیریتی در اقتصاد علمی است.

● نحوه شروع

به گفته دراکر، مدیر به عنوان یک نیروی علمی، زاییده مدیریت هوشمند و متفکر است. مدیر، فردی مسئول است که به دلیل استفاده از اطلاعاتش، قضاوت‌هایش و قدرت رهبریش دستمزد می‌گیرد.

یک نیروی علمی، خود را فردی متخصص می‌داند؛ اگرچه او در قبال درآمد و فرصت‌های پیش روی خویش، متکی به سازمان است؛ اما سازمان نیز به همان اندازه به او وابسته است.

اطلاعات، بیش از کار، معیار جدید جامعه اقتصادی‌ست و نیروی علمی سرمایه‌دار واقعی یک جامعه اطلاعاتی‌ست.

دانش، نه تنها قدرت بلکه مالکیت ابزار تولید است.

● مشارکت

۱. مدیر به عنوان یک نیروی علمی

دراکر، استفاده از عبارت نیروی علمی را به نام خود ثبت کرده است. نیروی علمی، زاییده مدیریتی آموزش دیده و متفکر است که ارزش خود و کمکی را که می‌تواند در اختیار سازمان قرار دهد به خوبی درک کرده است. دراکر، کاملاً با مفهوم مدیر به عنوان یک سرپرست صرف یا ماشین امضا مخالف است. مدیر بیش از هر چیز یک فرد مسئول است.

اگرچه یک نیروی علمی الزاماً یک نیروی کار نیست؛ اما در عین حال یک زیردست هم نیست (به این مفهوم که به او گفته شود که باید چه کند). به نیروی علمی به دلیل استفاده از اطلاعاتش، قضاوت‌هایش و قدرت رهبریش دستمزد پرداخت می‌شود.

۲. ماهیت نیروی علمی

به گفته دراکر، نیروی علمی خود را یک متخصص می‌داند که عملاً هیچ تفاوتی با یک وکیل، معلم، پزشک یا کارمند دولت ندارد. او همان تحصیلات را گذرانده‌؛ اما احتمالاً به دلیل فرصت‌های بیشتری که در اختیار داشته، از درآمد بالاتری برخوردار است.

۳. تأثیر نیروهای علمی

پذیرش اجتماعی نیروهای جدید مدیریتی، بسیار مهم است. اگر به جای کار، دانش را معیار جدید جوامع اقتصادی بدانیم، آن‌گاه تار و پود جوامع سرمایه‌داری تغییر خواهد کرد. یک نیروی علمی، هم یک سرمایه‌دار حقیقی در جامعه‌ای اطلاعاتی‌ست و هم فردی کاملاً وابسته به شغل و حرفه‌اش.

نیروهای علمی که افرادی تحصیل‌کرده از قشر متوسط جامعه امروز هستند، از طریق صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و غیره، ابزار لازم را برای تولید در اختیار دارند. اطلاعات هم قدرت است و هم مالکیت.

● محتوا

این کتاب متعلق به دوران تولیدات انبوه و ظهور عصر اطلاعات است.

درک دراکر از این که نقش مدیریت به‌طور بنیادی متحول شده، آنی و ناگهانی نبوده است. اساس ایده نیروی علمی را می‌توان در تفسیر دراکر از موضوع مدیریت بر مبنای هدف، در کتاب« روش مدیریت» (۱۹۵۴) مشاهده کرد.

مدیریت علمی، سرمایه فکری و غیره، افق فعالیت‌های سازمان‌ها را ترسیم می‌کند. ایده نوین نیروی علمی، مخلوق عصر فن‌آوری و مدیریت اندیشمند و پویا‌ست.

دراکر، چشم‌اندازی گسترده‌تر را ترسیم کرده است. او به شکلی معتبرتر و تأثیرگذارتر، ظهور نیروی علمی را در دل تکامل مدیریت قرار داده است.

دراکر تفکر خود در مورد دانش و اطلاعات را به بهترین شکل در کتاب خود تحت عنوان مدیریت آینده در سال ۱۹۹۲ توسعه داده است. او در این کتاب می‌نویسد:«از هم‌اکنون کلید موفقیت، دانش است. جهان نه متکی به کار است، نه مواد و نه انرژی. جهان دانش مدار است.»

پیش‌بینی‌های عصر گسست به حقیقت پیوسته‌اند. بخش اعظم آن را می‌توان در کتاب‌های امروز کسب و کار مشاهده کرد.

گری هامل یکی از اساتید رشته مدیریت می‌گوید:«شهرت پیتر دراکر به عنوان یک نظریه‌پرداز مدیریت است. او خود یک مدیر پیشرو است. او در سال ۱۹۶۹ ظهور اقتصاد علمی را پیش‌بینی کرده بود. دوست دارم چالشی را پیش روی مدیران آینده قرار دهم: تلاش برای یافتن چیزی که نخستین گوینده آن پیتر دراکر نبوده است. اگر این کار به درستی انجام شود، بسیاری از کتاب‌های کسب و کار باید از قفسه کتاب‌فروشی‌ها جمع شوند. به کمک دیدگاه‌های او، مدیران می‌توانند حوزه‌هایی تازه را تجربه کنند.»

● پندها

اگر به جای کار، دانش معیار جدید یک جامعه اقتصادی باشد؛ آن‌گاه تار و پود جامعه سرمایه‌داری باید عوض شود.عصر گسست.