خوشمزه خطرناك

امروزه نقش تغذیه در ایجاد یا پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری ها شناخته شده است
به عنوان مثال مشاهده شده كه در برخی قبایل آفریقایی كه از فیبر غذایی فراوانی استفاده می كنند, سرطان روده وجود ندارد

امروزه نقش تغذیه در ایجاد یا پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها شناخته شده‌است.

به عنوان مثال مشاهده شده كه در برخی قبایل آفریقایی كه از فیبر غذایی فراوانی استفاده می‌كنند، سرطان روده وجود ندارد.

در این میان، وجود ارتباط بین شیوع بیماری كرونری قلبی و میزان بالای كلسترول خون اثبات شده است. به طوری كه با افزایش كلسترول خون، شیوع تصلب شرائین و بیماری كرونری قلب نیز بالا می رود.

علاوه بر این، كلسترول بالا، عامل مساعد كننده ای برای سنگ های صفراوی است.

بنابراین قبل ازشروع هر بحثی، بهتر است بدانید كه كلسترول یكی از انواع چربیهای خون است، از انواع دیگر چربیهای خون، تری گلیسرید را می توان نام برد كه البته تأثیر آن در بروز بیماریهای قلبی از كلسترول كمتر است و همچنین در صورت بالا بودن، كاهش آن نیز به سختی صورت می پذیرد.

●كلسترول

كلسترول ماده ای بی بو، نرم و مومی شكل است كه معمولاً در همهٔ قسمتهای بدن از جمله مغز، سیستم عصبی، پوست، كبد، روده، قلب، اسكلت و حتی هورمون های جنسی وجود دارد. این چربی اساساً در كبد ساخته می شود و توسط صفرا به روده ترشح می شود. كلسترولی كه در صفرا ترشح می شود، نقش مهمی در جذب چربیها و برخی از ویتامین های محلول در چربی از دستگاه گوارش دارد.

ذكر این نكات به این دلیل بود تا شما متوجه شوید، كلسترول نه تنها چیز بدی نیست، بلكه وجود آن ضروری هم هست. اما مشكل، زمانی رخ می دهد كه بیش از نیاز مصرف شود.در واقع كبد همه كلسترول مورد نیاز بدن را از ملكول های اولیه می سازد و حتی اگر ذره ای كلسترول در برنامه غذایی نباشد، هرگز بدن، با كمبود آن مواجه نخواهد شد و در اصل كلسترولی كه در برنامه غذایی افراد وجود دارد برای خالی نبودن عریضه است و نیازی به آن نیست.

هر چه میزان كلسترول بالاتر باشد، احتمال وقوع حمله قلبی بیشتر خواهد بود، شاید باور نكنید تا همین اواخر، پزشكان مطمئن نبودند كه پائین آوردن میزان كلسترول بدن، مفید باشد، بعضی از محققان اعتقاد داشتند كه درمان آن تأثیری در عامل نهفته بیماری ندارد، پس از سالها تحقیق و بعد از آن كه بر روی هزاران نفر آزمایش انجام شد، اكنون شواهدی در دست داریم كه نشان می دهد، پائین آوردن كلسترول بسیار مؤثر است.

در واقع با كاهش كلسترول به میزان ۱درصد، حمله قلبی به میزان ۲درصد كاهش می یابد، علاوه بر این دانشمندان ثابت كرده اند كه كاهش میزان كلسترول خون، پلاك های سرخرگی مسدود كننده را كوچك می كند.

برخی از علایمی كه با بالا رفتن چربی خون ظاهر می شود عبارت است از:

درد در ماهیچه ساق به هنگام راه رفتن، درد در ناحیه شكم، درد در ناحیه بازو و شانه، سرگیجه.

در اصل بالا رفتن چربیها در مراحل اولیه و تا مدتها نشانه های خاصی ندارد و تنها با انجام آزمایشات از جمله آزمایش خون قابل اندازه گیری است. به طور كلی رنج مطلوب برای چربیهای خون عبارت است از:

-كلسترول كمتر از ۲۰۰-۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر

-تری گلیسرید كمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر

- LDL كمتر از ۱۶۰ میلی گرم در دسی لیتر

- HDL برای آقایان بین ۵۰-۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و برای خانم ها بین ۶۰-۵۰ میلی گرم در دسی لیتر است كه در واقع HDL زیر ۳۵ خطرناك است ( مهمترین روش افزایش HDL اجتناب از سیگار ـ كاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیكی) است.

آمریكائیها، همان اندازه كه غالباً در مورد وزن، لباس و نوه های خود حساس هستند، به میزان چربیهای خون خود نیز حساسیت نشان می دهند، در حالیكه در ایران این حساسیت تنها زمانی پیش می آید كه خطر بیماری جدی تلقی شود.

از این رو بد نیست همه افراد مورد سنجش چربیهای خون یكبار در هر ماه قرار بگیرند و به آزمایش فاكتورهای چربی در خون خود بپردازند. البته از آنجائیكه شرایط فردی، خانوادگی، اجتماعی و … در فردی به فرد دیگر متفاوت است، تفسیر نتایج آزمایشگاهی را به پزشك خود بسپارید.البته ممكن است مقدار بسیار كم كلسترول (كمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر) با افزایش احتمال ابتلا به سرطان كبد، ریه، لوزالمعده، همراه باشد.

همچنین كم بودن كلسترول می تواند بروز خونریزی مغزی (پارگی رگها مغزی كه موجب خونریزی در مغز می شود.) را به دو برابر افزایش داده و با بیماری مزمن ریوی و حتی افسردگی همراه باشد.

برای آگاهی از عوامل خطر بیماریهای قلبی به لیست كردن آنها برای شما می پردازیم:

▪سن: مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۵۵ سال ( یا آنهایی كه یائسگی زودرس دارند و استروژن درمانی نمی كنند) ، سابقه فامیلی بیماری زودرس قلبی و عروقی ، استعمال فعلی دخانیات، پرفشاری خون (فشار بیش از ۱۴۰ بر ۹۰ میلی لیتر جیوه یا كسانی كه داروی ضد فشارخون دریافت می كنند)، دیابت ( مرض قند)، كاهش HDL (كلسترول خوب) كمتر از ۳۵ میلی گرم در دسی لیتر اكنون بهتر است بدانید چه غذاهایی برای كنترل چربیهای خون بهتر است كه حذف یا محدود گردد و جایگزین های مناسب غذایی آنها را بشناسید.

در واقع این بحث به ۲ بخش غذاهایی كه باید از آنها اجتناب كرد و غذاهایی كه در رژیم غذایی شایسته است كه به آنها پرداخته شود تقسیم می شود در زیر مواردی وجود دارد كه بهتر است آنها را رعایت كنید:

۱ - به بررسی دقیق برچسب های مواد غذایی كه بیرون از منزل تهیه می كنید، بپردازید زیرا در اكثر آنها از كرم، زرده تخم مرغ یا روغن هایی مثل روغن نارگیل و روغن دانه نخل وجود دارد ( از این ماده هنوز در برخی كافی میت ها، غذاهای منجمد، پوشش های پر چرب غذا، كراكر، شیرینی و كیك های آماده استفاده می شود) كه با مطالعه برچسب ها به این موارد پی خواهید برد.

۲ - از دسته مواد قندی، آرد سفید و آرد برنج (بدون سبوس) و تمام غذاهایی كه با این دو تركیب تهیه می شوند نیز جزو غذاهای افزایش دهنده كلسترول به شمار می آیند. البته برخی مواد قندی مثل عسل در طبیعت وجود دارند كه می تواند حتی موجب كاهش كلسترول شود زیرا عسل دارای مواد ضداكسیدكننده بوده، از این رو فوایدی را در جهت كاهش كلسترول خون خواهد داشت. بنابراین توصیه می شود از عسل- آن هم عسل هایی كه رنگ تیره تر دارند- در رژیم غذایی خود استفاده كنید.

۳ - قهوه را باید صاف شده (فیلتر شده) استفاده كرد، زیرا احتمالاً قهوه جوشیده حاوی مواد مضر است و كلسترول را بالا می برد و بهتر است در صورت تمایل به مصرف قهوه از نوع بدون كافئین آن استفاده نشود.

مصرف كافی میت را بهتر است محدود كنید و از مصرف خامه های غیرلبنی قهوه جداً بپرهیزید.

۴ - در واقع رژیم های گیاه خواری كه مصرف میوه ها و سبزی ها را همراه با گوشت های سفید و لبنیات كم چرب در برنامه روزانه دارند، بسیار مفید است، اما رژیم های گیاه خواری مطلق به دلیل امتناع افراد از مصرف هر نوع گوشت و محدودیت در مصرف تخم مرغ و لبنیات، با خطر كمبود ویتامین های B۱۲ ( كه كمبود آن منجر به نوعی كم خونی وخیم می شود)، روی و آهن همراه است.

به خصوص در دوران بارداری، نوجوانی و در سنین سالمندی ( كه B۱۲ كمتری جذب می شود). این افراد در صورت استفاده از این رژیم ها بهتر است تا از مكمل یاری (البته با مشورت با پزشك یا رژیم درمان خود) استفاده كنند.

۵ - به طور كلی به كودكان دچار اضافه وزن، رژیم كاهش وزن داده نمی شود و سعی در تثبیت وزن خواهد شد، اما مواردی نیز وجود دارد كه رژیم درمان ها از رژیم كاهش وزن برای كودكان استفاده می كنند و آن مربوط به شرایطی است كه اضافه وزن در كودك همراه با بالا بودن كلسترول همراه باشد. در این صورت استفاده از یك رژیم منظم ضرورت دارد.

۶ - مصرف مایعات را فراموش نكنید و به میزان زیاد آب بنوشید، اما حین غذاخوردن از مصرف مایعات حذر كنید. در صورت لزوم فقط كمی آب میوه یا آب سبزیجات استفاده كنید.

۷ - غذا را در یك جو آرام میل كنید و در زمانی كه خستگی زیاد غالب است یا در زمانی كه عصبی هستید، به حجم زیاد غذا نخورید و بدانید استرس و تنش های عصبی از عوامل به وجود آورنده انواع بیماری هاست و به خودی خود قادر به بر هم زدن تعادل چربی های خون خواهد بود. پس همیشه این اصل را به خاطر داشته باشید كه سلامتی در آرامش فراهم می آید.

۸ - از چاقی بپرهیزید و در نظر داشته باشید كه چاقی، بدن را به سوی بیماری ها سوق می دهد، بنابراین شیوه های غلط طبخ غذا و نگهداری از آن را تغییر دهید. با چنگال غذا بخورید یا از بشقاب كوچك استفاده كنید. غذاها را سرخ نكنید و به خاطر داشته باشید برای هضم درست و اصولی، نیازمند جویدن غذا به شكل كامل هستیم.

۹ - در كنار رژیم غذایی كنترل شده برای كلسترول و چربی های خون، ورزش را فراموش نكنید. ورزش كردن به آرامش اعصاب نیز كمك خواهد كرد و ورزش نكردن موجب تحلیل عضلات خواهد شد.

صدف كوه كن