حیا و حسن خلق

خدای عزّوجل در قرآن مجید فرموده: «خُذِ العَفْوَ و أمُرْ بالعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الجاهلینَ» یعنی فراگیر عفو را و امر کن به نیکویی و اعراض کن از جاهلان.

خدای عزّوجل در قرآن مجید فرموده: «خُذِ العَفْوَ و أمُرْ بالعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الجاهلینَ» یعنی فراگیر عفو را و امر کن به نیکویی و اعراض کن از جاهلان. در بعضی از اخبار آمده که از حضرت رسول صلی‌ا... علیه و آله از تفسیر این آیه سوال کردند. حضرت فرمود: هر که به بی‌رحمی از تو بریده شود و به نامهربانی رشته محبت تو گسسته گرداند، تو از راه شفقت و لطف بدو پیوندی و هر که تو را از خیر و عطای خود محروم گرداند، تو به آنچه مقدور باشد به او عطا کنی و هر که بر تو جفا کند، او را ببخشایی و خدای عزّوجل در قرآن مجید فرموده که دفع کن بدی را به آن چیزی که در واقع نیکوتر است؛ یعنی غضب را به حلم تسکین ده و گناه را به عفو، یا دفع نمایی به سخن حق، کلام باطل را و تواند بود که مراد به «وجه احسن» آن باشد که اگر کسی با تو بدی کند عفو کن و احسان کن؛ چه وجه احسن آن است که بعد از عفو به او احسان نمایی. [به دنبال آن می‌فرماید:] آنگاه که آن کسی که میان تو و میان او دشمنی است، چنان شود که گویا دوست خویش مهربانی است. و این خصلت که در برابر نیکویی کردن است، داده نمی‌شود الا به آن کسانی که صبر کرده‌اند و از جمله صبرکنندگانند و داده نمی‌شود الا به صاحب بهره بزرگ از عقل و کمال یا از مراتب ثواب و درجات اخروی.

از حضرت رسول صلی ا... علیه و آله منقول است که فرموده: «اول آنچه گذاشته می‌شود در میزان، حسن خُلق است و سخاوت.» و از حضرت امام محمدباقر علیه السلام منقول است که فرموده: «کامل ترین شما در ایمان کسی است که خُلق او نیکوتر باشد و از حضرت صادق علیه‌السلام منقول است که فرموده: «چهار چیز است که هر که این چهار چیز در او باشد، کامل است ایمان او و اگر از فرق سر تا قدم او گناه باشد، نقصانی نمی‌رساند و آن صدق است و ادای امانت و حیا و حسن خلق. بزرگی نفس آن بود که نفس به کرامت و خواری مبالاتی نداشته باشد و به توانگری و درویشی التفاتی ننماید، بلکه بر کشیدن و تحمل نمودن امور ملایم و کار غیرملایم قادر باشد و به سبب تقلّبات احوال (تغییر اوضاع) تأثّر و انفعال به خود راه ندهد.

زهرا آرحیمی