انتظار مکتب شهریاری معنوی

تاملی در خاستگاه معرفتی ظهور منجی در دنیای مدرن

دوره مدرنیته که از جانب سنت‌گرایانی نظیر گنون، شوان و نصر دوره ظلمت خوانده شده، میل بازگشت به گفتمان شهریاری معنوی را در بخش‌هایی از جامعه بشری احیا کرده است. منتظران مهدی موعود (عج) با اعتراض نسبت به شرایط جهانی، خواهان تغییر مناسبات و نظم موجود جهانی هستند. مارکس، هربرت مارکوزه، اوژن یونسکو، هایدگر و شریعتی با اصطلاحات مختلف دوره مدرنیته را دوره الیناسیون «Alienation» مدرن بشریت خوانده‌اند. مناسبات ناعادلانه اقتصادی، عقلانیت ابزاری، بروکراسی و ماشینیسم انسان را در دوره مدرنیته از خود بیگانه کرده‌اند.

اعتراض منتظران مهدی موعود (عج) جنبه ایجابی و سازنده دارد؛ از یکسو وضع موجود حکومت‌ها را برنمی‌تابند و با حکومت‌های طاغوتی با روش‌های مختلف مبارزه می‌کنند و از سوی دیگر با تهذیب نفس و تلاش برای ساختن انسان‌های الهی و تاسیس هسته‌های نوری متشکل از انسان‌های منور به نور حضرت حق و خدمتگزار به خلق و ترویج مکتب جوانمردی و مروت بر اساس تعالیم مولی الموحدین امام علی (ع)، مقدمات ظهور حضرت حجت‌بن الحسن عسگری (عج) را فراهم می‌سازند. منتظر مهدی موعود (عج) مجاهدی به تمام معناست؛ چنان که جهاد اکبر زیربنای حرکت اعتراضی او و جهاد اصغر پرکسیس اوست؛ که پیوند‌دهنده ذکر، فکر و عمل اجتماعی مجاهد مهدوی است و به مقتضای کلام‌الله مجید که می‌فرماید: «فَضَّلَ‌الله المُجاهدینَ عَلَی القاعِدینَ اجراً عظیماً» از بهترین انسان‌ها هستند.

در شرایطی که نهادهای جهانی سکولار دوره مدرن نظیر سازمان ملل، صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، یونسکو و. . . نتوانسته‌اند نیازهای اساسی بشر شامل همزیستی مسالمت‌آمیز، عدالت، امنیت و صلح پایدار را برقرار سازند، بازگشت به حقیقت گفتمان شهریاری معنوی برای انسان‌های منتظر و آگاه، امری محتوم و ضروری است. در حالی که پست‌مدرن‌ها صرفا از مدرنیته انتقاد کرده‌اند و از ارائه راه‌حلی برای خروج از بحران خطرناک کنونی بازمانده‌اند، گفتمان مهدویت ضمن اتخاذ موضع مخالف با شرایط موجود سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، اقتصادی، معنوی و امنیتی جهان؛ راه برون رفت از بحران موجود را بازگشت به دین‌گرایی و پیروی از پرنسیب‌های اصیل انسان کامل و شهریاری معنوی می‌داند. عموم عرفا و طریقت‌های معتبر عرفانی نیز بر اصل یقینی مهدویت باور جازم دارند. انسان کامل - حضرت حجه بن الحسن عسگری (عج) - در سفر چهارم معنوی خود به صورت وجودی مینوی و الهی، برای هدایت و دستگیری خلق همراه با حق، به میان مردم بازگشته (مِن الحقِ اِلی الخلقِ مع الحق)، شهریاری معنوی را در جامعه برقرار می‌کنند.

براساس مستندات موثق، موعود آخرالزمان، حضرت مهدی فاطمه (عج) فرزند مشترک امام حسن عسگری (ع) و نرجس بانو از نسل امام حسین (ع) ‌اند. آن وجود شریف در سال ۲۵۵ هجری قمری متولد شده‌اند و اکنون در حالی که در غیبت کبری هستند و ما از ایشان غایب هستیم بین ما زندگی می‌کنند و واسطه فیض عالم لاهوت به عوالم مادون و عامل تداوم هدایت‌اللهی‌اند. برخی از دستورات ایشان نیز از طریق حضرت خضر (ع) و سی تن از یاران‌شان در جهان عملیاتی می‌شود. در آخرالزمان حضرت مسیح نیز به عنوان موید حضرت حجت (عج) در حالی که عامل به احکام اسلام است بازگشته، برای برقراری آرمان‌های مشترک الهی با حضرت مهدی (عج) همراهی و همکاری می‌کند. همراهی حضرت مسیح با حضرت مهدی (عج)، اسباب تسریع پیوستن مسیحیان به نهضت حضرت صاحب الزمان (عج) می‌شود.

بر اساس روایت کلینی از امام صادق (ع) پنج علامت قطعی ظهور حضرت صاحب الزمان حجت ‌بن حسن عسگری (عج) عبارتند از: بانگ آسمانی، خروج سفیانی، خسف بیدا، قتل نفس زکیه و قیام یمانی. حضرت مهدی (ع) از طریق مادر عامل اتصال تمدن‌های ایرانی و مسیحی می‌شوند. زیرا شهربانو همسر امام حسین (ع) و مادر حضرت امام سجاد(ع)، دختر یزدگرد سوم شاهنشاه ساسانی است و نرجس بانو همسر امام حسن عسگری (ع) و مادر حضرت مهدی (عج) نیز دختر یشوعا، فرزند قیصر پادشاه روم و مادرش از فرزندان شمعون بن حمون بن صفا، وصی حضرت عیسی (ع) است که هر دو به دست مبارک معصومین علیهم‌السلام به اسلام تشرف یافته‌اند. حضرت مولانا در باب شهریاری معنوی انسان کامل می‌سراید: شاه آن باشد که از خود شه بُود/ نه به مخزن‌ها و لشکر شه شود (مولوی، مثنوی، دفتر۲، بیت ۳۲۰۵) حضرت مهدی فاطمه (عج) برخلاف باور عوام برای جنگیدن ظهور نمی‌کنند، بلکه ایشان برای برقراری همزیستی مسالمت‌آمیز، صلح و امنیت پایدار، عدالت و فضایل اخلاقی و برپایی جامعه توحیدی و حکومت عدل و قسط الهی به میان توده مردم بازمی‌گردند.

حضرت صاحب الزمان (عج) با استقبال و حمایت توده‌ها بر صاحبان زر و زور و تزویر پیروز شده، دین را از بدعت‌ها و وارونه‌سازی‌ها تطهیر می‌کنند. حضرت حجت بن الحسن عسگری (عج) با استقرار معنویت توحیدی و حکومت صالحین و شهریاری معنوی برای سعادت دنیوی و اخروی مردم، بیچارگان را فریادرس‌اند و دردهای دردمندان را به مدد نفس قدسی خود درمان می‌کنند. ایشان با تدبیر قدسی و بصیرت حقیقی ماخوذ از حضرت حق، جامعه‌یی توحیدی بنا می‌کنند که در عین تکثر دارای وحدت توحیدی است. بدین‌ترتیب حکومت پلیسی پایان یافته، پلیس درون، نظارت بر رفتار آدمی را برعهده می‌گیرد. تلفیق عقل معاش و عقل معاد راهنمای زندگی آدمیان می‌شود و عقل رحمانی به تمشیت مملکت می‌پردازد. در جامعه امام زمانی بوی عطر مهربانی و دوستی، اعتماد و قسط، برادری و برابری، گذشت و ایثار، آزادی و تعاون، اخلاق و معنویت مشام آدمیان فارغ از رنگ و طبقه، جنسیت و ملیت را می‌نوازد. انسان با خود، جامعه، طبیعت و خدا به صلح و صفا می‌رسد. امام (عج) تجلی حضرت حق است و مردم به سیره ایشان زندگی می‌کنند و سبک زندگی جدیدی بدون فشار و سر نیزه، به مدد عشق و رهبری رحمانی در جامعه ظهور می‌یابد. انسان دوست انسان شده، دوره «انسان گرگ انسان» به پایان می‌رسد و جامعه سالم توحیدی به میل و اراده ملت‌ها تاسیس می‌شود. ما با اجتناب از معاصی‌الله و انجام اعمال صالح می‌توانیم در تعجیل فرج منجی بشریت آقا امام زمان (عج) مشارکت پویا و مثبت داشته باشیم.

مـژده‌ ای دل که مسیــحا نفســی می‌آید/ که ز انفاس خوشش بوی کســی می‌آید/از غم هجر مکن ناله و فـریاد که دوش/ زده‌ام فالـــی و فــریادرســــی می‌آید

سیدسلمان صفوی

رییس آکادمی مطالعات ایرانی لندن

www. iranianstudies. org