خردورزی پویا

دانش مداری سازمان, تنها در استخدام افراد تحصیل كرده, هوشمند و آشنا با اطلاعات روز, خلاصه نمی شود

دانش، آمیزه‌ای سیال از تجربیات، ارزش‌ها، اطلاعات ساخت‌یافته و نگرش‌های سنجیده است كه چارچوب ارزشیابی و بهره‌برداری از تجارب و اطلاعات جدید را شكل می‌دهد. یكی از ویژگی‌های دانش، ابهامی و شهودی بودن آن درعین برخورداری از ساخت‌مندی مشخص است. به همین علت، می‌توان گفت كه دانش، بخشی از پیچیدگی‌ ندانسته‌های انسانی است.

دانش، در انسان شكل می‌گیرد، حك و اصلاح می‌شود، تغییر می‌كند، توسعه می‌یابد و به سرمایه‌ای تبدیل می‌شود كه نخستین حاصل آن ایجاد تمایز است. دانش، درصورت كاهش ارزش و از دست دادن توان كاربردی خود، به عوامل اصلی خویش یا در واقع اطلاعات و سپس داده‌ها، تبدیل می‌شود.

دانش و تجربه را حقیقت زمینی نیز دانسته‌اند. نكته مهم در این برداشت از دانش، تفاوت یافته‌های دانشی با برداشت‌های خیالی از واقعیات موجود است. دیگر اینكه دانش تمایل زیادی به داوری و تصمیم‌گیری دارد.خطراین ویژگی زمانی افزایش می‌یابد كه زمینه جزمیت و عدم انعطاف‌ در داوری و تصمیم‌گیری، به دلیل پافشاری بر تغییرناپذیری برداشت‌ها، عقاید و یافته‌ها، فراهم آید. راه حل این مشكل، خودفراگیری به كمك قوانین سرانگشتی است. از این طریق، سرعت و انعطاف لازم برای واكنش در برابر مشكلات جدید و توان كافی برای پاسخگویی به پرسش‌های مطروحه به‌وجود می‌آید.

سازمان‌های تولیدی و خدماتی نوین، با نفی این نظر كه سازمان‌ها پدیده‌هایی عینی، خنثی و صرفا تولید كننده یا ارائه‌دهنده خدمات براساس رسالت و ماموریت خود هستند، ازطریق افزودن ارزش‌ها و باورهای سازمانی به دانش عمومی موجود در سازمان و تلاش برای كاربردی كردن دانش پنهان افراد از طریق توسعه تبادلات علمی و تجربی كاركنان، سعی در كسب، تقویت و ارتقای دانش، به عنوان یكی از بزرگترین مزیت‌های ممكن در كسب‌وكارهای كنونی، دارند. آنها می‌خواهند با ایجاد بازار هدفمند دانش در داخل سازمان، از مرحله دستیابی اتفاقی و هزینه‌بر به دانش و یا اخذ دانش قدیمی سازمان‌های برتر، عبور كرده و به دانش اختصاصی خود دست‌یابند. برای این منظور، به انسان هایی دانشور، نظام‌هایی دانش محور و پارادایم‌هایی مبتنی بر دیدگاه دانش‌مداری سازمان نیاز است كه از لحاظ نظری، بسیار ساده و ممكن به‌نظر می‌رسند، اما در عمل با پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی همراه است كه با توجه به وضعیت نیروی انسانی، رسالت و ماموریت‌ها، خصوصیات جوامع محل فعالیت و شرایط عملكردی سازمان‌ها، از شدت و ضعف متفاوتی برخوردار است.

دانش‌مداری سازمان، تنها در استخدام افراد تحصیل‌كرده، هوشمند و آشنا با اطلاعات روز، خلاصه نمی‌شود. وجود فناوری وسیع و رسانه‌های مختلف اطلاع‌رسانی در داخل سازمان نیز نشانه تندآموزی و دانش‌محوری نیروی انسانی در فعالیت‌های جاری نیست. مدیریت دانش، در برخورداری از واحدی خاص با همین عنوان و صدور چند اطلاعیه و یا دستورالعمل، خلاصه نمی‌شود. حتی برگزاری آموزش‌های عمومی و تخصصی مورد نیاز كاركنان نیز بیانگر دانشوری افراد و سازمان نخواهد بود. اینها، می‌توانند ابزار كار مدیریت دانش باشند و هریك به نوبه خود مفید و موثرند، اما به عنوان شرط لازم، نمی‌توانند برای تبدیل اطلاعات به دانش و آشكار سازی بخش پنهان دانش موجود نزد افراد و نیز تبدیل و توسعه آن به دانش سازمانی، كافی باشند.

راز كوچكی را با شما در میان می‌گذاریم: دانش تا زمانی‌ كه مجموعه‌ای فاقد اهداف روشن، ارزش‌ها و باورهای بنیادی، قابلیت تجزیه و تحلیل سریع، قدرت اجتهاد در شرایط خاص، بالندگی روزافزون، ساختار و فرایندمشخص، حجم متناسب با نیاز، انعطاف كافی و درنهایت توان تصمیم‌سازی باشد، اطلاعاتی پرحجم، ارزیابی نشده و گاه مكرر و زائد بیش نیست و مدیریت آن مفهومی ندارد زیرا برخورداری از این محفوظات صرف، هیچ ارزش افزوده و مزیت رقابتی ایجاد نخواهد كرد. ما به خردورزی پویای نیروی انسانی درتمامی سطوح سازمان نیازمندیم نه انبارش اطلاعات در بانك‌های الكترونیك. یادمان باشد كه كسب و كار فردا، نیازمند مغز افزار است و تنها سازمان‌هایی باقی می‌مانند كه منابع انسانی آن را تولیدكنندگان دانش تشكیل می‌دهند نه مصرف كنندگان دست‌وپا بسته اطلاعات.

نویسنده : سردبیر