آمار وضعیت ازدواج و طلاق

نگاه آماری به وضعیت ازدواج و طلاق در کشورمان, صرفنظر از بررسی عمیق علل و پیامدها از این نظر حائز اهمیت است که با یک ارزیابی کمی می توان چالش ها و پیشرفت های حاصله در این حوزه را مورد مقایسه قرار داد

نگاه آماری به وضعیت ازدواج و طلاق در کشورمان، صرفنظر از بررسی عمیق علل و پیامدها از این نظر حائز اهمیت است که با یک ارزیابی کمی می توان چالش ها و پیشرفت های حاصله در این حوزه را مورد مقایسه قرار داد. بررسی وضعیت ازدواج در کشور در شش ماهه نخست سال ۱۳۸۶ حاکی از افزایش ازدواج و طلاق نسبت به مدت مشابه سال قبل است به طوری که می توان گفت ازدواج و طلاق در ۶ ماهه نخست سال ۸۶ به ترتیب از رشد ۶۱/۱۱ درصدی و ۹/۱۱ درصدی برخوردار بوده است.

این آمارها از سوی دیگر بیانگر آن است که رشد طلاق و ازدواج در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری بوده است. بنا بر گزارش برنا، برخلاف آمارهای ارایه شده قبلی از سوی مرکز پژوهش های مجلس مبنی بر افزایش سن ازدواج که بلافاصله با تکذیب مسوولان سازمان ملی جوانان روبرو گردید، آمارها نشان می دهد بیشترین میزان ازدواج در بین مردان گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال بوده است.

همچنین بررسی های آماری حکایت از آن دارد که ادعای رسیدن سن ازدواج دختران به ۲۴ و ۲۵ سال صحیح نبوده و بیشترین میزان ازدواج دختران در ۶ ماهه اول سال جاری گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال را شامل گردیده است. این آمار که گفته می شد سن ازدواج مردان در حال رسیدن به مرز ۳۵ سال است نیز طبق بررسی های علمی صورت گرفته دقیق نبوده و سهم جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال دختر و پسر از ازدواج های صورت گرفته در مدت ذکر شده ۵/۸۵ درصد بوده است. مطابق آمار اعلام شده اداره ثبت احوال مجموع کل ازدواج های ۳۰ سال به بالای زنان در سطح کشور تنها ۶/۶ درصد بوده که بیشترین آنها متعلق به زنجان و کمترین آن استان یزد را شامل می شده است. این آمار (ازدواج ۳۰ سال به بالا) در گروه مردان کل کشور ۶/۱۳ درصد بوده است که استانهای تهران بیشترین و یزد کمترین سهم را داشته اند. استانهای کم ازدواج و پر ازدواج بررسی های استانی ازدواج نیز گویای نکات جالبی است. این بررسی ها نشان می دهد که مردان استان های یزد، خراسان جنوبی و گلستان و زنان یزدی، اصفهانی و ایلامی بیشترین تمایل را به آغاز زندگی مشترک داشته اند. اما کمترین میزان ازدواج در بین مردان استان تهران، کرمانشاه و ایلام مشاهده شده است.

در حالی که بی میل ترین زنان به ازدواج از استان های زنجان، سیستان و بلوچستان و همدان بوده اند. طلاق در مرز بحران نتایج یافته های اخیر حاکی از به صدا در آمدن زنگ خطر در حوزه طلاق است. همچنین باید گفت که بسیاری از ازدواج ها به صورت احساسی و نسنجیده بوده است که افزایش میزان طلاق در مناطق روستایی و سپس شهری گواه این مدعاست. عوامل طلاق انتخاب نادرست و عدم دقت اولیه در امر همسر گزینی و آشنایی ها و دلبستگی های عاشقانه بی محتوا که طبعا تحمیل نظرات به والدین را در پی داشته از مهمترین عوامل شیوع طلاق در کشور بوده است. همچنین ارزیابی ها نشان داده که صنعتی شدن و توسعه شهرها و حاشیه های شهر و کمرنگ شدن نظام سنتی خانواده گسترده، تغییر شکل روابط افراد به طرز سطحی را موجب شده به طوری که آشنایی های مختصر در خیابان، پارک یا اتومبیل به صورت اتفاقی بیشترین زمینه ازدواج های ناموفق را بوجود آورده است. با این حال آشنایی دختر و پسر با گزینه های مورد نظر در دانشگاه ها نسبت به موارد ذکر شده از تبعات منفی کمتری برخوردار بوده است. اما در این میان عوامل ثانوی طلاق نیز حایز اهمیت هستند.

گاه شرایط ازدواج با سیر مراحل صحیح انجام می شود اما عوامل اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و محیطی منشاء بروز اصطکاک و اختلاف شده و متغیر هایی چون نازایی، ازدواج مجدد مردان، ناامنی اقتصادی ، بیماری های جنسی و نابردباری های طرفین امکان و زمینه از هم گسیختگی خانواده ها را فراهم می آورد. استان های پر خطر و پاک به لحاظ طلاق تهران، کردستان، کرمانشاه، مرکزی و بوشهر پرطلاق ترین استان های کشور هستند. آمارهای رسمی حاکی از کمترین میزان طلاق ثبت شده در ایلام، یزد، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی است. همچنین در نقاط روستاییِ استان های یزد و قم این میزان صفر (بدون طلاق) بوده است. رابطه طول مدت زناشویی و طلاق در این خصوص آمارهای قبل از سال ۸۶ حاکی است که ۲/۱۵ درصد کل طلاق ها در فاصله کمتر از یکسال از زندگی زناشویی رخ داده است و بقیه موارد به شرح ذیل است: ۹/۲۸ درصد کمتر از دو سال از زندگی زناشویی، ۴/۳۹ درصد کمتر از سه سال از زندگی زناشویی، ۲/۴۷ درصد کمتر از چهارسال از زندگی زناشویی، ۷۲ درصد کمتر از ده سال از زندگی زناشویی. افزایش ۳۹ درصدی طلاق در کشور طی ۱۰ سال ارزیابی ها در این خصوص حاکیست که اولا در فاصله سال های ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۰ یعنی طی مدت زمانی ده سال میزان طلاق در کل کشور ۳۹ درصد افزایش یافته است که در این میان استان های تهران با ۱۲/۹۸ و همدان با ۲۸/۹۵ درصد بیشترین طلاق و کردستان و سمنان به ترتیب کمترین طلاق ثبت شده را داشتند.

اما بررسی وضعیت طلاق در سال ماقبل ۸۶ از ورود استان های جدید به محدوده خط قرمز طلاق حکایت دارد. در این خصوص باز هم تهران در جایگاه نخست قرار دارد اما بعد از تهران استان های خراسان رضوی، اصفهان، فارس، خوزستان و مازندران قرار می گیرند که این امر بیانگر تحول استانی مقوله طلاق در سطح کشور است. کمترین میزان طلاق نیز در سال ۸۵ به ترتیب در استان های ایلام، چهارمحال و بختیاری، سمنان، خراسان جنوبی، کهکیلویه و بویر احمد و یزد به وقوع پیوسته است. نرخ رشد طلاق در سال ۸۵ در چهار استان به سطح هشدار رسیده که استان های مذکور عبارتند از: گلستان، گیلان، اصفهان، خراسان شمالی افزایش طلاق در مناطق روستایی رشد ۲/۷ درصدی طلاق در مناطق روستایی کشور از دیگر خبرهای نگران کننده ای است که با مد نظر قرار دادن افزایش طلاق در مناطق روستایی در سه ماهه نخست سال ۸۶ ، ابعاد بحرانی تری به خود می گیرد. در این خصوص مناطق روستایی خراسان رضوی، گیلان، فارس، تهران، آذربایجان غربی و کردستان در وضعیت قرمز قرار دارند.

همچنین بنا به اعلام مراکز رسمی دلیل صفر بودن میزان طلاق در مناطق روستایی استان های یزد و قم ضعف تشکیلات ثبتی و نبود دفاتر قانونی ثبت ازدواج و طلاق بوده است. همچنین در سال ۸۵ از هر ۱۰۰ مورد ازدواج ۱۲ مورد به طلاق انجامیده است که این رقم به تدریج در حال رشد است. در مجموع به نظر می رسد که بررسی وضعیت ازدواج و طلاق در کشور به لحاظ افزایش کمی را نمی توان پیشرفتی قابل ملاحظه دانست. در این راستا به نظر می رسد که حلقه مفقوده ای به نام آموزش و فرهنگ سازی همچنان بر سر این دو موضوع سنگینی می کند. اگرچه پرداختن آماریِ صرف به موضوع ازدواج و طلاق نمی تواند به عنوان یک ملاک مناسب مورد توجه باشد و در این راستا ضرورت توجه همزمان به سیاستگذاری های ملی و فرهنگ سازی قومی را می طلبد، اما باید از رهگذر آمارهای مستند به اهمیت اجتناب ناپذیر پیشگیری قبل از وقوع هر بحران توجه داشته باشیم تا با ارایه راهکارهای پیشگیرانه از افزایش روند صعودی منحنی های طلاق در کشور جلوگیری کنیم.

ای کاش نگاه آماری شما اینقد تنگ نبود و میتوانست به طلاق عاطفی که گریبان بسیاری از زوجین را گرفته نیز توجه نماید.

امیررضا پرحلم