یکشنبه, ۲۶ اسفند, ۱۴۰۳ / 16 March, 2025
تقوا و پرهیزکاری

لقمان در سخنان حکیمانهاش به فرزندش میگوید: در این دنیایی که دریایی عمیق است و خلق بسیاری در آن غرق شدهاند کشتی خود را تقوا قرار داده تا این کشتی تو را از میان امواج خطر و توفانهای خانمان برانداز هوا و هوس سالم به ساحل نجات برساند.تقوا از ماده «وقی» است. وقی یعنی حصار، قلعه حمایت، حافظ، نگهدار و سپر که این حصار محکم الهی با تمرین ترک گناه به وجود میآید و انسان را در پناه و حمایت و حفظ خود قرار میدهد و در نتیجه در دنیا از شرور و فتن و فساد و معصیت و گناه و تجاوز در امان قرار میگیرد و در آخرت از عذاب دوزخ و آتش ابد مصونیت مییابد.از امام صادق علیه السلام از تفسیر تقوا پرسیدند: حضرت جوابی معنوی و پاسخی ملکوتی دادند:أن لَایَفْقِدَک اللَّهُ حَیثُ أمرَک وَلَا یَراک حَیثُ نَهاک «۱»در آنجا و در موقعیت و مکانتی که فرمانت داده قرار داشته باشی (مانند بودن در همه عبادات و بودن در عرصه خدمت به خلق و انجام کار خیر جایت را خالی نبیند) و در آنجا که تو را نهی فرموده نباشی مشاهدهات نکند.و این توضیح حضرت در حقیقت بیان عمق تقواست.
قرآن و آثار تقوا
آنان که علاقه دارند خود را تا آنجا که قدرت دارند و میتوانند از دچار شدن به فتنه و فساد و گناه و معصیت و خلاصه گرفتار شدن به عذاب قیامت حفظ کنند و در این زمینهها تقوا به خرج دهند هدایت قرآن نسبت به آنان مؤثر است.«ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ» «۲».این است کتابی که در (حقانیت) آن هیچ تردیدی نیست، (و) مایه هدایت تقوا پیشگان است.آنان که میخواهند برّ و نیکی از افق وجودشان طلوع کند و به هر خیر و خوبی آراسته شوند همه برّ و خیر و خوبی و نیکی در تقواست.«وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقی» «۳».بلکه نیکی آن است که کسی تقوا پیشه کند.آنان که میخواهند فردای قیامت علم بیجهل، عزت بیذلّت، ثروت بیفقر، حیات بیمرگ به دست آورند «۴» راهی جز پیشه کردن تقوا و پرهیز از همه معاصی و روی آوردن به همه واجباتی که به آنان تعلّق میگیرد ندارند.«... وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» «۵».و از خدا بترسید، باشد که رستگار گردید.آنان که مشتاق معیت با حق هستند و علاقه دارند همیشه و در همه جا با خدا باشند و از انس با او لذت ببرند و از سرمایه همراهی با او و همراهی او با خود بهرهمند شوند باید تقوا پیشه کنند.«... وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ» «۶».و از خدا پروا بدارید و بدانید که خدا با تقوا پیشگان است.آنان که از سختی عقاب و جریمه خدا بیم دارند و نمیخواهند چشم به هم زدنی دچار عذاب قیامت شوند، چارهای جز تقوا ورزیدن ندارند.«... وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ» «۷».و از خدا بترسید و بدانید که خدا سخت کیفر است.آنان که دوست دارند برای آخرت خود بهترین زاد و توشه را تهیه کنند و از آن زاد و توشه تا ابد با آسودگی خاطر بهرهمند گردند و از هر شر و رنج و مشکلی در امان باشند باید به تهیه تقوا برخیزند که به فرموده قرآن، تقوا بهترین زاد و توشه برای انسان است.«... وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوی...» «۸».و برای خود توشه برگیرید که در حقیقت، بهترین توشه، پرهیزگاری است.آنان که میخواهند در همه شؤون حیات و برای همیشه مورد محبت خدا قرار گیرند و در عرصه محبوبیت حضرت دوست راه یابند، تنها کاری که این محبوبیت را تحقق میدهد، تقوا است.«... فَإِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ» «۹».بیتردید خداوند، پرهیزگاران را دوست دارد.آنان که علاقه دارند از کید و مکر دشمنان در امان بمانند و دوست دارند هیچ کیدی از سوی دشمن به آنان زیان نزند باید در حصار تقوا منزل گزینند و در پناه تقوا بیارامند.کسانی که میخواهند زحماتشان چه در مرحله عبادت و چه در زمینه خدمت به خلق خدا و چه در اعمال خیر مورد قبول حضرت حق قرار گیرد و به این خاطر به بهشت ابد راه یابند واجب است تقوا پیشه کنند، یعنی در همه گناهان را به روی خود ببندند؛ زیرا باطن گناه آتش است و این آتش خوبیها را میسوزاند و نمیگذارد باقی بماند تا به نقطه قبول حق برسد!«... إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ» «۱۰».خدا فقط از تقوا پیشگان میپذیرد.کسانی که عاشق رحمت خدایند و اشتیاق رسیدن به آن را دارند و میخواهند هم چون ماهی در دریا غرق رحمت دوست شوند باید از راه تقوا خود را به آن حقیقت الهیه برسانند و با بال تقوا به آن آسمان بینهایت پرواز کنند.«... وَ اتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» «۱۱».و پرهیزگاری نمایید، باشد که مورد رحمت قرار گیرید.جامعه و ملّتی که دنبال برف و باران به موقع و ارزاق فراوان هستند و علاقه دارند از هر دری برکات الهی به آنان ببارد و همه مشکلاتشان از برکت آن برکات حل شود باید به ایمان و تقوا روی آرند و در این دو زمینه قدم ثابت داشته باشند.«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ...» «۱۲».و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان میگشودیم.آنان که میخواهند قدرت تشخیص حق را از باطل در همه امور پیدا کنند و زشتیهایشان محو شود و مورد آمرزش حضرت حق قرار گیرند و ازفضل و احسان عظیم پروردگار بهرهمند شوند واجب است در همه امور زندگی خویش تقوا را رعایت نمایند.«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً وَ یُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ» «۱۳».ای کسانی که ایمان آوردهاید، اگر از خدا پروا دارید، برای شما [نیروی] تشخیص [حق از باطل] قرار میدهد؛ و گناهانتان را از شما میزداید؛ و شما را میآمرزد؛ و خدا دارای بخشش بزرگ است.
روایات و تقوا
یعقوب بن شعیب میگوید: از حضرت صادق علیهالسلام شنیدم میفرمود:مَا نَقَلَ اللَّهُ عَزّ وَجلّ عَبداً مِن ذُلِّ المَعَاصِی إلَی عِزِّ التَّقوَی إلّاأغنَاهُ مِن غَیرِ مَالٍ وَأعَزَّهُ مِن غَیرِ عَشِیرَةٍ وَآنَسَهُ مِن غَیرِ بَشَر «۱۴». خدای عز و جل بندهای را از ذلّت گناهان به عزت تقوا منتقل نکرد مگر این که او را بدون مال بینیاز کرد و بدون قوم و قبیله عزت بخشید و بدون یک بشر انس داد.امام باقر علیه السلام میفرماید: امیرالمؤمنین علیه السلام همواره میفرمود: برای اهل تقوا نشانههایی است که به آنها شناخته میشوند: راستی در سخن، ادای امانت، وفای به پیمان، کمی عجز و بخل، صله ارحام، مهرورزی به ناتوانان، بذل نیکی، حسن خلق، گستردگی بردباری و پیروی دانش در آنچه که انسان را به خدا نزدیک میکند، خوشا به حال اهل تقوا، و بر آنان باد خوبی عاقبت. در وصیت پیامبر به ابوذر است:عَلَیکَ بِتَقویَ اللَّه فإنّهُ رأسُ الأمرِ کُلّه «۱۵».. بر تو باد به تقوا و خداترسی، زیرا تقوا رأس همه کارهاست.
آیتا...حسین انصاریان
منابع در دفتر روزنامه موجود است
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست