فارکس چیست

بازار مبادلات ارز که به آن FOREX یا FX نیز گفته می شود بازار فارکس با متوسط گردش مالی روزانه ۱ ۵ تریلیون دلار بزرگترین بازار مالی جهان است معامله ارز یعنی خرید یک ارز و فروش ارزی دیگر به صورت همزمان ارزهای جهان نرخ شناور دارند و همواره به صورت دوتایی معامله می شوند,

بازار مبادلات ارز که به آن FOREX یا FX نیز گفته می‌شود. بازار فارکس با متوسط گردش مالی روزانه ۱.۵ تریلیون دلار بزرگترین بازار مالی جهان است . معامله ارز یعنی خرید یک ارز و فروش ارزی دیگر به صورت همزمان . ارزهای جهان نرخ شناور دارند و همواره به صورت دوتایی معامله می‌شوند،

بازار مبادلات ارز که به آن FOREX یا FX نیز گفته می‌شود. بازار فارکس با متوسط گردش مالی روزانه ۱.۵ تریلیون دلار بزرگترین بازار مالی جهان است . معامله ارز یعنی خرید یک ارز و فروش ارزی دیگر به صورت همزمان . ارزهای جهان نرخ شناور دارند و همواره به صورت دوتایی معامله می‌شوند،; مثلاً یورو/دلار یا دلار /ین .

فارکس، خرید یک ارز و فروش ارز دیگر در یک بازار over the counter ( بازاری که مکان فیزیکی ندارد) می‌باشد که ارزها به صورت جفتی معامله می‌شوند مانند EUR/USDحجم عظیمی از این معاملات ارزی به جای نقل و انتقال واقعی ارز, از طریق بدهکار و بستانکار کردن حساب های بانکی انجام می‌شود. با توجه به این‌که همه ملل بسوی جهانی سازی اقتصاد پیش می‌روند و همه فعالیتهای اقتصادی نهایتاً باید به پول برگردانده شوند فعالیت این بازار ادامه خواهد یافت و هرگز متوقف نمی‌شود.

بازار فارکس در واقع یک بازار بین بانکی می‌باشد که در حقیقت معاملات بین طرفین از طریق تلفن یا شبکه الکترونیک(Swift & Internet)هدایت و کنترل می‌شود. البته شبکه سوئیفت توسط بانک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع زبان مشترک بانکداری بین‌المللی شبکه سوئیفت می‌باشد.

بازار فارکس بازار بسیار بزرگی است که افراد زیادی در آن شرکت می‌کنند که نه تنها یک بازیگر بلکه حتی یک دولت بزرگ نیز نمی‌تواند کاملا کنترل مسیر و جهت طولانی مدت بازار را کنترل کند. بنابراین تعدادی از متخصصان از فارکس به عنوان " بهترین و سطح بالاترین زمین بازی یاد کرده‌اند.

بازار فارکس ، همانطور که از اسم آن پیداست بازار معاملات ارزهای معتبر جهانی است . ارزهای عمده ای که در بازار فارکس معامله می‌شوند عبارتند از؛ دلار آمریکا ، دلار استرالیا، ین ژاپن، یورو، پوند انگلستان ، فرانک سویس و دلار کانادا، در بازار فارکس همیشه با یک جفت ارز سر و کار داریم ( برخلاف سهام و کالاها ) مثلاً یورو در مقابل دلار آمریکا . دلیل آنهم واضح است زیرا معامله‌گر برای خریداری یک نوع ارز ملزم به ارائه یک نوع ارز دیگر است . همانطور که مثلاً شما به بانک یا صرّافی رجوع کرده و برای تهیه دلار یا یورو بایستی مبلغ معینی به ریال بپردازید . در گذشته مکانیسم معاملات در بازار فارکس بدین صورت بود که شخص معامله‌گر بایستی به دفتر کارگزار یا از طریق تلفنی یا حضوری مراجعه می‌کرد و با توجه به تحلیلی که از منحنی نوسانات ارزهای مورد علاقه خود انجام داده بود دستور خرید یا فروش می گذاشت و مشخص می‌کرد در چه مبلغ سود یا ضرر معامله بسته شود ولی امروزه با گسترش اینترنت و تجارت الکترونیک براحتی می‌توان با اتصال به اینترنت و بهره گرفتن از یک نرم افزاری که کارگزار در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهد اقدام به معامله نمود .

تاریخچه توسعه و گسترش بازار فارکس در سال ۱۹۶۷ بانکی در شیکاگو از دادن وام به صورت پوند به یک استاد دانشگاه به نام میلتون فریدمن خودداری کرد زیرا وی قصد داشت از این وام برای سلف خریدن پول کشور انگلستان استفاده کند . فریدمن که می‌دانست پوند در مقابل دلار ارزش بسیار بالاتری دارد قصد داشت آ ن را بفروشد و بعد از آن‌که قیمت آن نزول کرد ، دوباره آن را جهت بازپرداخت به بانک بخرد و به این وسیله در زمان اندکی سود ببرد.

خودداری بانک از دادن این وام بر اساس توافق‌نامه برتن وودز بود که ۲۰ سال پیّش از آن به تصویب رسیده بود. بر اساس این توافق‌نامه نرخ پول ملی هر کشور در برابر دلار ثابت بود و برای دلار نرخ ۳۵ دلار در مقابل هر انس طلا تعیین شده بود هدف توافق‌نامه برتن وودز که از سال ۱۹۴۴ به اجرا درآمد ایجاد ثبات بین‌المللی پولی با جلوگیری از به جریان افتادن پول بین کشورها و محدود ساختن سوداگری با پول دیگر کشورها بود . قبل از این توافق‌نامه، پایه ارز طلا بر سیستم اقتصاد بین‌المللی حاکم بود.

از سال ۱۸۷۶ تا جنگ جهانی اول ، پایه ارز طلا باعث ایجاد فاز جدیدی در ثبات قیمت‌ها شد چرا که قیمت طلا پشتیبان پول بود . این سیستم موجب شد سنت صدها ساله پادشاهان و فرمانروایان که ارزش پول را خودسرانه پائین می‌آورند و باعث ایجاد تورم می‌شدند منسوخ شود. اما توافق‌نامه برتن وودز و پایه ارز طلا سیستمهای بی ایرادی نبودند هنگامی که یک اقتصاد به قدرت می رسید، شروع به واردات سنگین از کشورهای دیگر می کرد تا آنجا که ذخایر طلایی که پشتوانه پول آن اقتصاد بود ،ته می کشید در نتیجه این امر از عرضه پول کاسته شده و نرخ بهره افزایش می یافت و فعالیتهای اقتصادی به حدی پایین می‌آمد که به رکود می انجامید در نهایت قیمت کالا به پائین ترین سطح خود می‌رسید و کشورهای دیگر را ترغیب می‌کرد برای خرید بی‌حساب و کتاب به آنها هجوم آورند . در نتیجه با تزریق طلا به اقتصاد دوباره عرضه پول افزایش یافته ،نرخ های بهره کاهش می یافت و دوباره اقتصاد ثروتمندی به وجود می‌آمد.

این فرایند رونق ـ نزول اقتصادی در زمان سلطه پایه ارز طلا ادامه داشت تا آن‌که وقوع جنگ جهانی اول باعث توقف گردش تجارت و مانور آزادانه طلا شد .پس از دو جنگ جهانی توافق‌نامه برتن وودز به تصویب رسید و کشورهای امضا کننده موافقت کردند با سود اندکی ارزش پول خود را در برابر دلار و همچنین نرخ معادلی را برای طلا ثابت نگهدارند . این کشورها مجاز نبودند ارزش پول خود را برای منافع تجاری پائین آورند و در صورت انجام چنین امری فقط می‌توانستند حداکثر ۱۰ درصد از ارزش پول خود بکاهند.

در دهه پنجاه میلادی حجم روزافزون تجارت بین المللی منجر به جابجایی سرمایه های انبوهی شد که حاصل ساخت و سازهای پس از جنگ بود این کار باعث بی ثباتی نرخ‌های ارزی تعیین شده در توافق‌نامه برتون وودز شد . سرانجام در سال ۱۹۷۱ این موافقتنامه باطل شد و دیگر دلار امریکا قابل تبدیل به طلا نبود .تا سال ۱۹۷۳ شناوری ارزهای کشورهای مهم صنعتی بیشتر شد و عمدتا عرضه و تقاضای بازار معاملات ارز قیمت آنها را تعیین می کرد در طول دهه ۷۰ میلادی قیمتها روزانه در حال تغییر بودند . با حجم سرعت و ناپایداری روز افزون که منجر به ایجاد ابزار جدید مالی بی قانونی بازار و آزاد شدن تجارت شد در دهه ۸۰ میلادی خروج سرمایه ها از مرزها با پیدایش رایانه و تکنولوژی تسریع و باعث گسترش بازار به آسیا ، اروپا و امریکا شد.

پس از آن بانک‌ها که به لحاظ ماهیت بانکی خود همیشه درگیر جریان ارزهای خارجی بودند به فکر مدیریت منابع ارزی خود افتادند و به همین جهت یک جریان بین بانکی را بوجود آوردند تا بواسطه آن بتوانند ارزهایی را که فکر می‌کردند در آینده ارزش بیشتری خواهند داشت را تهیه و آنهایی را که فکر می‌کردند ارزش خود را از دست خواهند داد بواسطه این جریان بفروشند لذا به خاطر این‌که هر بانکی استراتژی خاص خود را دنبال می‌کرد جریانی بنام جریان تبادل ارزهای خارجی ایجاد گردید.

معاملات ارزی از حدود روزانه ۷۰ میلیارد دلار در دهه ۸۰ ، دو دهه بعد به روزانه ۱.۵ تریلیون دلار افزایش یافت . یکی از عوامل عمده تسریع یافتن تجارت ارز گسترش سریع بازار یورو به دلار بود ، جایی که دلار آمریکا در بانک‌های خارج از آن کشور به سپرده گذاشته می شود . به همین ترتیب در بازارهای اروپایی دارائیهای به غیر از ارز کشور مربوطه سپرده گذاری می شود . بازار یورو به دلار ،اولین بار در دهه ۵۰ به وجود آمد . زمانی که درآمد نفت روسیه که به دلار بود ، از ترس آنکه توسط قانون گذاران امریکا بلوکه شود ، خارج از آن کشور به سپرده گذاشته شد.

این کار سرمایه برون مرزی عظیمی را از کنترل مقامات امریکا خارج کرد . سپس دولت امریکا قوانینی وضع کرد تا وام دادن به خارجیان را محدود کند . بازارهای اروپایی جاذبه خاصی داشتند چرا که مقررات کمتر و بازده بیشتر داشتند . از اواخر دهه ۸۰ به بعد شرکتهای امریکایی شروع به گرفتن وام از کشورهای آن سوی آب کردند و بازارهای اروپایی را مکان سودمندی برای کنترل نقدینگی ، گرفتن وامهای کوتاه مدت و تامین مالی واردات و صادرات یافتند . لندن بازار عمده برون مرزی بوده و هست . در دهه ۸۰ میلادی وقتی بانکهای انگلیس برای حفظ موقعیت راهبرانه خود در تجارت جهانی شروع به وام دادن دلار به عنوان جایگزینی برای پوند کردند ، به یک مرکز کلیدی در بازار یورو به دلار مبدل شدند .

موقعیت مناسب جغرافیایی لندن ( که بین بازارهای آسیا و امریکا واقع شده است ) یکی دیگر از دلایل حفظ برتری این کشور در بازارهای اروپایی است.

بزرگترین بازار تجاری دنیا خبر کشف طلا در مسیر رودخانه کالیفرنیای شمالی در دهه۱۸۴۰ افراد زیادی از سراسر امریکا و اروپا را به آن منطقه کشاند و باعث هجوم به سمت طلا شد . اما سال‌هاست که خبر کشف طلا در مسیر رودخانه کالیفرنیای شمالی در دهه۱۸۴۰ افراد زیادی از سراسر امریکا و اروپا را به آن منطقه کشاند و باعث هجوم به سمت طلا شد . اما سال‌هاست که معادن با ارزش دیگری کشف شده است که انسانهای زیادی را به فکر اشتغال و جمع آوری مال و ثروت در این معادن جدید وادار نموده است. این بار دیگر نیازی به مسافرت طولانی و ابزار آلات حفاری و امثال انها برای جمع آوری طلا و ثروت نیست. بلکه تنها به ابزار امروزی از قبیل دستگاه رایانه ،خط تلفن، نرم افزار و روشهای نو نیاز است.

هجوم امروزی به سمت طلا چیزی جز فرصت‌های تجاری در شبکه های خصوصی رایانه و اینترنت معروف به تجارت الکترونیک(E-commerce) نیست.

یکی از مهم‌ترین شاخه های تجارت الکترونیک، دادوستد آنلاین( online trading) می‌باشد که توسط آن‌ می‌توان معاملات روی خط و onlineارز(یورو-دلار- پوند و....)و فلزات گرانبها(طلا-نقره ) وکالاهای استراتژیک (نفت) وحتی شاخص های مهم دنیا مثل داوجونز-استاندارد اند پورز و غیره را انجام داد. در تجارت آنلاین می‌توان سهام مرغوب یا به اصطلاح بلوچیپ(Blue chip) را نیز مورد دادوستد قرار داد. بطور مثال می‌توان سهام یاهو، مایکروسافت، تری ام ، جی ام و غیره را معامله کرد.

در یک نوع بازار فوق کالا تحویل می‌گردد که به آن physically delivery می‌گویند و در نوع دیگر آن کالایی جابجا نمی‌شود بلکه ارزش آن کالا (سود و زیان ) آن جابجا می‌شود که به آن Non physically delivery گویند.در واقع مشتقات) (Derivativesبه بازارهای گفته می‌شود که در آن کالایی جابجا نمی‌شود بلکه سود و زیان حاصل از معاملات به حساب معامله‌گر افزوده یا کاسته خواهد شد. فارکس نمونه‌ای از این بازار است .

بازار CFD یا Contract for difference در این نوع از بازار شما فقط در اختلاف قیمت‌ها شریک هستید و در هنگام قرارداد ، بروکر متذکر می‌شود که شما نمی‌توانید نسبت به تحویل فیزیکی دارایی مالی مورد معامله، ادعایی داشته باشید.

در این نوع از بازار شما فقط در اختلاف قیمت‌ها شریک هستید و در هنگام قرارداد ، بروکر متذکر می‌شود که شما نمی‌توانید نسبت به تحویل فیزیکی دارایی مالی مورد معامله، ادعایی داشته باشید بلکه فقط نسبت به اختلاف قیمت‌ها مدعی هستید. شما می‌توانید در این بازار به جز جفت ارزهای مهم دنیا ( بازار فارکس) سایر شاخص ها مانند داوجونز، نزدک و غیره را داد و ستد نمایید. حتی در این بازار شما می‌توانید فلزات گرانبها ( طلا و نقره) و کالاهای استراتژیک ( نفت) و سهام مرغوب که دارای نقد شوند گی بالایی هستند را معامله کنید .

برای کس که می خواهد وارد بازار CFD شود، آگاهی تفاوت مشخص بین بورس بازی و سرمایه‌گذاری بسیار اهمیت دارد. تجارت در بازار CFD طبیعتاً ماهیت سودا گرانه دارد. CFD از ناپایدار ترین بازار های جهان است، مخصوصا در معاملاتی که با سپرده احتیاطی انجام می‌شود ، معامله کوتاه‌مدت می‌تواند بسیار سود آور باشد و معامله‌گرانی که با ریسک زیاد عمل می‌کنند حتی در شب نیز می‌توانند سود های بسیار بالایی را کسب کنند. معامله کوتاه‌مدت یک معامله چالش بر انگیز است و به هیچ وجه برای هر کس مناسب نیست. معامله کوتاه‌مدت اساسا یک نوع بورس بازی است و آنها فقط سوداگری می‌کنند. به هر حال اغلب کسانی که در بازار CFD معامله می‌کنند معامله‌گران حرفه ای کوتاه‌مدت نیستند.

اغلب معامله‌گران طرف قرارداد کارگزاران ، افراد حرفه ای هستند. این افراد معامله کوتاه‌مدت انجام نمی‌دهند ، بلکه گه‌گاه به طور موقت وارد بازار می‌شوند. این نیز یک سوداگری است و نباید با سرمایه‌گذاری اشتباه گرفته شود .

معامله موفقیت آمیز یک مساله ساده ای نیست . معامله‌گر به زمان ، اطلاعات بازار، و درک بازار و مقدار زیادی خودداری نیاز دارد. مدیران مالی و کارشناسان حرفه ای می‌توانند، افراد کم تجربه را در جهت داد و ستد های درست راهنمایی کنند و تاکتیک های درست معامله و ملاحظات و چیز های عاقلانه و غیر عاقلانه عمل انجام معامله را برای آنها نشان دهند. بر طبق این قاعده منطقی است که به منظور معامله موفقیت آمیز ، یک معامله‌گر بایستی اطلاعات بنیادی و تکنیکی داشته باشد و بتواند یک تصمیم اساسی مطابق برداشت از وضعیت روانی و انتظارات بازار داشته باشد. تعیین دقیق و درست فرصت ، یک عامل بسیار مهم برای انجام معامله موفقیت آمیز است .

موقعیت مرکزی بازار فارکس در شرح تجارت " فارکس " کلمه بازار کلمه گمراه‌کننده‌ای است چراکه برای اکثر ابزارها و وسایل ارزی موقعیت مرکزی وجود ندارد که در آنجا معاملات انجام شود، تجارت فارکس بین صدها بانک بزرگ است که معاملات کمپانی‌های بزرگ و دولت‌ها را انجام می‌دهد .

در شرح تجارت " فارکس " کلمه بازار کلمه گمراه‌کننده‌ای است چراکه برای اکثر ابزارها و وسایل ارزی موقعیت مرکزی وجود ندارد که در آنجا معاملات انجام شود، تجارت فارکس بین صدها بانک بزرگ است که معاملات کمپانی‌های بزرگ و دولت‌ها را انجام می‌دهد. این موسسات مکررا نرخ ارزها را در اختیار یکدیگر و بازار گسترده تر قرار می دهند . آخرین نرخ اعلام شده یکی از این بانک‌ها ، آخرین نرخ بازار برای آن ارز است. معاملات از طریق اینترنت بوسیله تلفن و از طریق ترمینالهای کامپیوتر در صدها نقطه از جهان انجام می‌شود که به آن بازار فرابورسی یا over the counter گفته می‌شود .

درکنار بازارهای سازمان یافته بورس ، مجموعه ای از بازارهای فرا بورسی (over the Counter) وجود دارند؛ که برخلاف بورس ها که از نظر فیزیکی مکان معینی دارند، این بازارها، به صورت شبکه ای مبتنی بر ارتباطات تلفنی و رایانه ای هستند که معامله‌گرانی را به همدیگر مرتبط می‌سازند که نمی‌توانند به طور حضوری با هم ارتباط برقرار کنند. در بازار فرا بورس ( OTC) بیشتر معاملات بین موسسات مالی و یا بین یک موسسه مالی و شرکت مشتری آن ، صورت می‌گیرد . موسسات مالی با عرضه قیمت‌های پیشنهادی خرید یا فروش ، نقش " بازار ساز " را ایفا می‌کنند .

معمولاً مکالمات تلفنی در بازارهای فرا بورسی ضبط می‌شوند و در دعاوی حقوقی یا در موارد اختلاف برانگیز بین معامله‌کنندگان مورد استناد قرار می‌گیرند .معمولاً در مقایسه با بازارهای بورس، معامله‌گران در بازار های بورس ، معامله‌گران در بازار های فرابورسی (OTC) بسیار بزرگتر از معامله‌گران در بورس هستند .

مهم‌ترین مزیت در بازار های فرابورسی، عرضه تسهیلات بیشتر در بازار معاملات است زیرا شرایط قرارداد را بورس تعیین نمی‌کند و معامله‌گران به راحتی می‌توانند در گفتگوی مستقیم با یکدیگر، در رفع نیازهای خود به راه حل های بهینه برسند . تنها مساله‌ای که به صورت جدی در بازار های فرابورسی مطرح است ریسک اعتباری طرفین معامله است ؛ یعنی این احتمال وجود دارد که طرفین به تعهدات خود عمل نکنند، اخیراً بورس ها تدابیری اتخاذ کرده‌اند که معمولاً طرفین معامله، از ریسک اعتباری نگرانی نداشته باشند.

عوامل موثر در ارزش ارز شرایط اقتصادی و سیاسی متعددی بر قیمت ارز تاثیر دارند که مهم‌ترین آنها نرخ بهره، تورم و ثبات سیاسی است.

شرایط اقتصادی و سیاسی متعددی بر قیمت ارز تاثیر دارند که مهم‌ترین آنها نرخ بهره، تورم و ثبات سیاسی است.علاوه بر این ، دولت‌ها بعضی مواقع در بازار ارز مشارکت می‌کنند تا بر ارزش ارز خود تاثیر بگذارند و با سرازیر کردن پول داخلی خود به بازار با هدف پایین آوردن قیمت و یا با خرید ارز به منظور بالا بردن قیمتها در کار بازار ارز مداخله می کنند. این کار مداخله بانک مرکزی نامیده می‌شود . هر یک از این عوامل بعلاوه سفارشات بزرگ بازار می تواند موجب ناپایداری شدید در قیمتهای ارز شوند . هر چند که‌اندازه و حجم معاملات بازار ارز اداره بازار را توسط هر کس برای هر مدت زمانی غیر ممکن می‌سازد .

منحنی‌های عرضه و تقاضای ارز یک کشور در طول زمان جا به جا می‌شود و همین انتقال باعث بروز تغییرات دائمی نرخ ارز خواهد شد. این جا به جایی ممکن است بر اثر تغییر سلیقه مردم نسبت به تولیدات داخلی و خارجی – رشد متفاوت اقتصادی- تفاوت نرخ‌های تورم در کشورهای مختلف- تغییر در نرخ‌های بهره- تغییر در انتظارات – مداخلات بانک مرکزی جهت انجام سیاست‌های پولی و ... به وجود آید.

معامله‌گران اصلی در بازار مبادلات ارز عمده ترین فعالان این بازار بانک‌ها می باشند، بازاری بین المللی به حساب می‌آید ، به این دلیل که معاملات بین دو شریک یا دو بانک توسط تلفن یا از طریق شبکه ای الکترونیکی انجام می‌گیرد.

بازار فارکس یک بازار بین بانکی نامیده می‌شود به این دلیل که بازیگر کهنه این بازار همانا بانک‌ها اعم از(تجاری- مرکزی و سرمایه‌گذاری) بوده‌اند.اما در حال حاضر بازیگران این بازار علاوه بر بانک‌ها شرکتهای چند ملیتی- تاجران- شرکتهای بیمه- شرکتهای صادرات و واردات- صندوقهای بازنشستگی- سفته بازان- کارگزاران و اشخاص حقیقی هستند .

عواملی که در این بازار نقش دارند و سبب افزایش یا کاهش قیمت‌ها می‌شوند را می‌توان به ۵ دسته تقسیم نمود؛ دولت‌ها ، بانک‌ها ، شرکت‌های تجاری معامله‌گران روزانه و افراد عادی . دولت‌ها با توجه به سیاست کلان اقتصادی کشور خود بطور اخص و اقتصاد کلان جهانی بطور اعم مهم‌ترین نقش را در تعیین قیمت‌ها بخصوص قیمت ارزها برعهده دارند . آنها با ارایه اوراق قرضه دولتی و تعیین ارزش و میزان سود آنها تعیین میزان بهره خزانه‌داری و بانک مرکزی تصویب بودجه و محاسبه افزایش و کسری آن ، سیاست‌های گمرکی و بازرگانی ، قوانین کار و دیگر پارامتر های عدیده سرنوشت بازارها را تعیین می‌کنند. به تبع آنها بانک‌ها با مشاورات کارشناسان اقتصادی خود و تحلیل بنیادی پارامترهای اقتصادی اقدام به برخی معاملات کرده و به نوبه خود در نوسانات قیمت‌ها سهیم هستند .

شرکت‌های تجاری توسط صادرات و واردات کالاها بویژه کالاهای اساسی نظیر مواد غذایی نقش خود را در میزان عرضه و تقاضا برای ارزهای شخص ایفا می‌کنند . مسلماً در کشوری که صادراتش بر وارداتش بچرید واحد پول آن کشور مورد تقاضای بیشتری در سطح جهان قرار می‌گیرد زیرا دیگر کشورها ملزم به تهیه آن ارز جهت خریداری و وارد کردن کالا از آن کشور هستند. از سوی دیگر کشوری که موازنه صادرات و واردات آن به سوی واردات سنگینی کند مجبور به کاهش ارزش واحد پول خود بوده تا کالاهای خارجی و وارد اتی برای مصرف کننده داخلی گرانتر تمام شده و مصرف کننده داخلی را به استفاده از کالاهای داخلی تشویق نماید و بدین ترتیب بتواند تعدیلی در میزان واردات و صادرات بوجود آورد .

بعد از این سه، نوبت به معامله‌گران روزانه می رسد. معامله‌گران روزانه نیز به نوبه خود جهت کسب منفعت از نوسانات روزانه سهم خود را در میزان عرضه و تقاضا ایفا می‌کنند . عامل آخر افراد عادی هستند که اصلاً بطور حرفه ای با بازار سرو کاری ندارند ولی به جهت رفع نیازهای روزمره خود اقدام به خریداری کالاها و ارزهای مورد نیاز خود می‌کنند. به عنوان مثال جهانگردی که برای تعطیلات آخر هفته یا آخر سال خود جهت سفر به کشور دیگری اقدام به خریداری ارز کرده و بدین ترتیب در میزان عرضه و تقاضا در رابطه با آن ارز در بازار جهانی سهم خود را ایفا می‌کند. خصوصیات برتری بازار فارکس نسبت به بازارهای دیگر این بازار دارای ویژگیهای خاص می‌باشد که در سراسر دنیا به شدت توجه سرمایه داران و فعالان بازارهای مالی را به خود جلب کرده است که در زیر به اختصار به توضیح آنها می پردازیم.

● دسترسی آسان به بازار

به طور کلی دسترسی به این بازار خیلی راحت است، معامله‌گران برای دسترسی به این بازار نیاز به امکانات چندانی ندارند و تنها امکانات مورد نیاز برای انجام معاملات به اقلام زیر محدود می‌شود. با وجود امکانات زیر در هر شرایط و موقعیتی که قرار گیرد آنجا بازار شما محسوب خواهد شد.

▪ یک دستگاه کامپیوتر

▪ خط اینترنت قابل اطمینان

▪ نصب نرم افزار روی کامپیوتر

▪ شبانه روزی بودن بازار( ۲۴ساعته بودن) و دسترسی آسان به بازار

بازار فارکس بطور پیوسته در طول شبانه روز (بجز روزهای تعطیل شنبه و یکشنبه )باز است. بازار ارز ساعت۰ ۳/۲ بامداد روز دوشنبه تا۱ بامداد روز شنبه به وقت تهران بطور مدام باز است و معامله‌گران می‌توانند در هر زمان از شرایط مفید بازار بهره مند شوند . نیازی به آن نیست که منتظر زنگ آغاز کار باشیم .

از آنجایی که تمام این فعالیت به صورت الکترونیکی و به واسطه اینترنت صورت می پذیرد، تنها ابزار کار این فعالیت عبارت است از : کامپیوتر، اینترنت و نرم افزار مربوطه لذا مشغول شدن به این فعالیت احتیاج به مکان خاصی ندارد و به واسطه الکترونیکی بودن تمامی کارها می‌توان ضمن دسترسی سریع به اطلاعات ادغام خرید و فروش های الکترونیکی به صورت لحظه‌ای از وضعیت حساب، کسب اطلاع کرد.

مطابق ویژگیهای فوق این بازار، افراد فقط با تکیه بر دانش فنی و آموزش فن پیش بینی قیمت‌ها می‌توانند مستقلاً به سرمایه‌گذاری و معامله‌گری بپردازند بی آن‌که نیاز به داشتن شرایط مالی یا ابزار خاصی ( مثل کارت اعتباری ( باشند.

● پایین بودن هزینه مبادلات

هزینه معاملات و انجام خرید و فروشها در شرایط عادی بازار معمولاً کمتر از ۰.۱ درصد است ( بین ۳ تا ۱۰ پیپ) که نسبت به هزینه دادو ستد در بازارهای دیگر خیلی کمتر است. برخی هزینه‌های دادو ستد مانند هزینه‌های جستجو، هزینه اطلاعات و غیره به دلیل نوآوری‌های مالی دز این بازار وجو ندارد.

● دو طرفه بودن

بازار دو طرفه است یعنی امکان فروش قبل از خرید (to ways trading) در معامله نقدی وقتی ارزی را می فروشید ، لزوما ارز دیگری را می خرید . کاهش یکی به معنای قدرت گرفتن دیگری است و بر عکس. و ما می‌توانیم همواره خریدار ارزی باشیم که در حال قدرت گرفتن است

پویایی و کارایی(اطلاع رسانی شفاف و یکسان ) بازار ارز EFFICIENT MARKE در این بازار اطلاعات و اخبار های سیاسی و اقتصادی بطور شفاف و یکسان از طریق رسانه ها و حتی شبکه های تلویزیونی خاص در اختیار همه قرار می‌گیرد.

● اعتبار مضاعف و اهرم یا LEVERAGE

همانطور که در علم فیزیک برای چند برابر کردن نیرو جهت بلند کردن یک جسم سنگین از اهرم استفاده می‌شود ، در معاملات نیز کارگزار این امکان را به معامله‌گر می‌دهد تا با موجودی کم مبلغ بالاتری را معامله کند.

سرمایه‌گذاران در این بازار می‌توانند با بهره گیری از وام های مالی از پیش تعیین شده تا صد برابر موجودی خود جهت معامله‌گری و سرمایه‌گذاری در این بازار اعتبار بگیرند لذا می‌توانند با سرمایه های کوچک دست به انجام معاملات بزرگ ( به لحاظ حجمی ) بزنند .

دلالان در معاملات ارز ۱درصد پیش پرداخت پیشنهاد می دهند . به زبان غیر تخصصی این به آن معناست که بازرگان می تواند معامله ای به ارزش ۱۰۰۰.۰۰۰ دلار را با فقط ۱۰.۰۰۰ دلار موجودی در حسابش به انجام برساند . در مقایسه ، پیش پرداختهای آینده نه تنها دائما دستخوش تغییر هستند بلکه اغلب ارقام بالایی هستند.

کارگزاران در هنگام عقد قرارداد با معامله‌گر اهرمی را در اختیار او قرار می دهند. این اهرم یا به صورت ثابت و لزوما توسط کارگزار تعیین می‌شود یا این‌که کارگزار این اختیار را به معامله‌گر می‌دهد . که اهرم مورد نظرش را دریک محدوده خاص انتخاب کند. اهرمی که معمولاً توسط معامله‌گران مورد استفاده قرار می‌گیرد ۱۰۰ است . به عنوان مثال معامله‌گری که موجودی ۲۰۰۰ دلار در حسابش نزد کارگزار در اختیار دارد با اهرم ۱۰۰ می‌تواند حداکثر ۲۰۰.۰۰۰ دلار معامله کند . ولی هیچ معامله‌گر عاقلی تمام موجودی خود را درگیر معامله نمی‌کند چون در صورت کوچکترین ضرری کارگزار برای او اخطار می فرستد و در صورت بیشتر شدن ضرر از یک حد مشخص ، کارگزار معامله رامی بندد. توصیه می‌شود جهت یک معامله متعارف ۱۰ تا ۲۰ درصد موجودی در گیر معامله می‌شود .

مثلاً اگر موجودی معامله‌گری ۱۰.۰۰۰ دلار باشد بهتر است فقط ۱۰۰۰ یا ۲۰۰۰ دلار آن‌را در گیر معامله نماید و بقیه موجودی خود را به عنوان حاشیه ایمنی حفظ نماید تا احیانا در صورت ضرر در معامله میزان ضرر از حد مشخصی تجاوز ننماید. در صورت تجاوز ضرر از حد مشخصی که توسط کارگزاران تعیین می‌شود، کارگزار اخطار حاشیه ایمنی برای معامله‌گر فرستاده و نهایتاً معامله او را در حداقل مجاز حاشیه ایمنی می‌بندد تا معامله‌گر متحمل ضرر بیشتر نشود.

لازم به ذکر است که اهرم بالاتر اگر چه در معاملات موفق سود بیشتری را نصیب معامله‌گر می‌نماید ولی در صورت بد شانسی معامله‌گر به همان نسبت ضرر بالاتری را نصیب او می‌نماید . چه بسا بهتر است در صورت انعطاف کارگزار از اهرم های ۵۰ یا حتی ۲۰ استفاده نمود.

● عدم پرداخت مالیات

خوشبختانه بجز کشور امریکا هیچ کشور دیگری از فارکس مالیات نمی‌گیرد. فقط در امریکا اخیراً از معاملات بازار ارز معالیاتی اندک اخذ می‌شود. بنابر این توجه داشته باشید، هنگام قرارداد با برخی کارگزاران امریکایی این مالیات شامل حال شما نیز خواهد شد.

● نقدینگی بالا و حجم وسیع معاملات

بازار معاملات ارز با حجم معاملات متوسط روزی ۱.۵ تریلیون دلار روانترین بازار جهان است. این به آن معناست که یک بازرگان می تواند به میل خود تقریبا در هر شرایطی با حداقل ریسک یا وابستگی و بدون محدودیت زمانی وارد بازار یا از آن خارج شوند.

بعضی افراد برآورد می‌کنند که حجم مبادلات سهام نیویورک ۲ تا ۳ ماه تجاری طول می‌کشد که معادل یک روز کاری در فارکس است.

وسعت ، عمق و نقدینه بودن این بازار به راستی تحسین برانگیز است . تخمین زده‌اند فعالترین مبادلات ارزی مانند) یورو / دلار( و (دلار/ ین ژاپن ) تا ۱۸۰۰۰ بار در طی فقط یک روز تغییر می‌کند.

مهم‌ترین و رایجترین ارزهای مورد معامله در بازار فارکس نقدترین یا مورد معامله ترین ارزها متعلق به کشورهایی هستند که دارای حکومت با ثبات، بانک مرکزی خوشنام و تورم پائین می‌باشند .امروز بیش از ۸۵% معاملات روزانه، داد و ستد ارزهای عمده را شامل می‌شوند، از جمله دلار آمریکا ،ین ژاپن، یورو، پوند انگلیس، فرانک سوئیس، دلار کانادا و دلار استرلیا ارزهای معتبری که در بازار فارکس معامله می‌شوند به صورت زیر نشان داده می‌شود :

ـ دلار آمریکا USD یورو EUR

ـ پوند انگلیس GBP ین ژاپن JPY

ـ فرانک سوئیس CHF دلار استرالیا AUD

ـ دلار کانادا CAD

پس از دلار آمریکا و یورو، ین ژاپن به عنوان سومین پول دنیا از نظر مبادلات جهانی محسوب می‌شود . اگرچه اقتصاد سوئیس تقریبا اقتصاد کوچکی است ، اما فرانک سوئیس نیز یکی از پنج پول عمده محسوب می‌شود .

اقتصاد پویا توام با بهبود شاخص های اقتصادی ، حکومت‌های با ثبات و قوی و نظام پولی کارا و موثر پر معامله ترین و نقد شونده ترین ارزها را تشکیل می دهند.

در معاملات فارکس با یک جفت ارز سرو کار داریم . برای مثال معامله‌گری تشخیص داده که در آینده پوند انگلیس در مقابل دلار آمریکا گران می‌شود . فرض کنید در لحظه‌ای که تصمیم به معامله می‌گیرد ، ارزش پوند انگلستان برابر ۸۸۵۶/۱ دلار آمریکا است که بدین صورت نشان داده می‌شود .

۸۸۵۶/۱=GBP/USD

در این لحظه مثلاً معامله‌گر به میزان ۱۰۰.۰۰۰ دلار هزینه کرده است و پوند انگلستان را خریداری می‌نماید . در چند ساعت بعد قیمت پوند به رقم ۸۹۱۳/۱ می رسد . در این هنگام معامله‌گر بنا به تحلیل خود تصمیم به بستن معامله و گرفتن سود خود می‌کند . در اینجا معامله‌گر مبلغ زیر را سود کرده است .

GBP۵۳۰۳۳.۵۶ = ۱.۸۸۵۶ ÷۱۰۰.۰۰۰ = مقدار پوند خریداری شده در آغاز معامله

USD ۱۰۰۳۰۲.۲۹ =۱.۸۹۱۳ × ۵۳۰۳۳.۵۶ = مقدار دلار بدست آمده در پایان معامله

در نتیجه سود معامله‌گر برابر است با: ۳۰۲.۲۹ دلار آمریکا.

● ارز پایه و ارزمتقابل

هر معامله ارزی شامل دو ارز است.این‌که کدام یک ارز پایه و کدام یک ارز متقابل است اهمیت دارد. ارز تقابل صورت کسر و ارز پایه مخرج کسر است. هر گاه ارز متقابل افزایش یابد ، ارز پایه قوی شده و گران تر می‌شود. هر گاه ارز متقابل کاهش یابد ، ارز پایه ضعیف شده و ارزان تر می‌شود.

منبع: کتاب تجارت در بازار جهانی فارکس انتشارات چالش جفت ارزهای مستقیم و غیر مستقیم در بازار فارکس معمولاً ارزها دوتایی یا نسبت به یکدیگر معامله می‌شوند . ارزهایی که پایه یا BASE آنها دلار آمریکا است را ارزهای مستقیم می نامند در غیر این صورت ، به طوریکه ارز پایه دلار آمریکا نباشد به آنها ارزهای غیر مستقیم گفته می‌شود . مثال ارزها مستقیم :EURUSD _GBPUSD و ارزهای غیر مستقیم مانند : USDJPY و غیره

پیام احمدی کاشانی

کارشناس و مشاور اقتصادی