نقش ماهی در جلوگیری از بیماری قلب و عروق

قلب انسان یك عضله است كه در تمام طول زندگی كار آن هرگز متوقف نمی شود و برای این تلاش بدون وقفه نیاز به اكسیژن دارد اكسیژن از طریق جریان خونی كه در شریان سرخرگ جاری است حمل می شود

قلب انسان یك عضله است كه در تمام طول زندگی كار آن هرگز متوقف نمی شود و برای این تلاش بدون وقفه نیاز به اكسیژن دارد. اكسیژن از طریق جریان خونی كه در شریان (سرخرگ) جاری است حمل می شود.

شریان هایی كه اكسیژن عضله قلب را تامین می كنند عروق كرونر نام دارند. در بیماری انسداد عروق كرونر شریان های مذكور با رسوبات چربی مسدود می شوند و عضله قلب از وجود اكسیژن محروم می ماند كه شروع این روند از آغاز كودكی است و به تدریج با افزایش سن رسوبات چربی جدار رگ بیشتر می شود تا جایی كه ممكن است به داخل فضای رگ برآمده شوند و به درجات مختلف رگ را مسدود كنند كه این روند در نهایت به كم خونی عضله قلب منجر می شود و در عین حال هرچه انسداد رگ بیشتر باشد عضله قلب كم خون تر خواهد شد و مقدار اكسیژنی كه دریافت می كند كم است. لذا قادر به افزایش فعالیت خود در جهت رفع نیاز اعضا و اندام های محیطی نیست. در عین حال این كم خونی عضله قلب ممكن است به احساس ناراحتی در قفسه صدری (احساس درد، خواب گرفتگی، فشار شدید روی قفسه صدری یا تنگی نفس، درد در دست ها به هنگام فعالیت) منجر شود و اگر انسداد عروق كرونر قابل توجه باشد احتمال دارد حمله قلبی رخ دهد و قسمتی از عضله قلب نیز از بین برود.

● نقش ماهی در سلامت قلب

همانطور كه اشاره شد یكی از عوامل خطر زمینه ساز بیماری عروق كرونر مصرف غذاهای نامناسب است كه فرهنگ این گونه مصرف در خانواده شكل می گیرد و رواج آن به افزایش كلسترول، تری گلیسیرید، ال دی ال كلسترول خون و چاقی، اضافه وزن و فشار خون می انجامد. پس یكی از راهكارهای مقابله با این عوامل زمینه ساز تغییر و اصلاح الگوهای غذایی و ترویج آن در جامعه است. ماهی یكی از انواع غذاهای سالمی است كه مصرف آن در جامعه ما ناچیز است. ماهی با داشتن پروتئین و اسیدآمینه تورین و چربی غیراشباع (امگا ۳) می تواند در حفظ و ارتقای سلامتی نقش عمده ای داشته باشد. بیشترین تاثیر ماهی بر قلب و عروق از طریق چربی غیراشباع آن یعنی امگا ۳ و اسیدآمینه تورین می باشد. از انواع ماهی هایی كه به مقدار زیاد امگا ۳ دارند تن ساردین و سالمون را می توان نام برد، اما دیگر ماهی ها نیز حاوی این چربی مفید می باشند.

● تاثیر ماهی بر فشار خون بالا

امگا ۳ موجب كاهش فشار خون در افرادی كه مبتلا به فشار خون بالا هستند می شود كه روی فشار خون نرمال بی تاثیر است و فشار خون ماكزیمم یا سیستولی را تا ۸ میلی متر جیوه كاهش می دهد. در افرادی كه مبتلا به فشار خون بالا هستند مقاومت به انسولین وجود دارد و عقیده بر این است كه این ناهنجاری باعث افزایش فشار خون می شود. امگا ۳ مقاومت به انسولین را كاهش می دهد و از این طرق فشار خون را پایین می آورد.

● تاثیر ماهی بر چربی های خون

تری گلیسیرید كه یكی از انواع چربی های نامطلوب موجود در خون است می تواند زمینه ساز بیماری عروق كرونر به ویژه در خانم ها باشد. امگا ۳ سطح تری گلیسیرید خون را در افرادی كه تری گلیسیرید خونشان بسیار بالاست كاهش می دهد. اگر درمان های دارویی در این افراد موثر نبوده است امگا ۳ می تواند به عنوان مكمل دارویی در كاهش تری گلیسیرید موثر باشد. سطح ال- دی - ال كلسترول كه از چربی های بسیار بد است و رسوب آن در جدار عروق كرونر آن ها را مسدود می سازد توسط امگا ۳ كاهش می یابد.

امگا ۳ سطح دی - ال - دی - ال كلسترول را نیز كه از جمله چربی های نامطلوب است كم می كند . اما اشاره به این نكته ضروری است؛ زمانی كه امگا ۳ بر روی این چربی ها موثر است كه مصرف چربی های اشباع (روغن های جامد غذاهای چرب) محدود شده باشد.

تاثیر ماهی روی انعقاد خون و پیشگیری از لخته شدن خون (ترموز)

امگا ۳ بر روی پلاكت ها و بر روی سلول هایی كه سطح داخل رگ ها را می پوشانند و نقش عمده ای در انعقاد خون و تشكیل لخته دارند تاثیر به سزایی دارد. از اجتماع پلاكت ها كه از مراحل ابتدایی تشكیل لخته است پیشگیری می كند و مانع از ترشح بعضی مواد منعقد كننده از پلاكت ها می شود. این عملكرد امگا ۳ در كسانی كه جراحی قلب باز و بای پاس شده اند بسیار مفید است، زیرا از انسداد رگ های پیوند شده پیشگیری می كند و مانع از حوادث قلبی جدید در این افراد می شود.

● مصرف ماهی و بیماری عروق كرونر

غذاهای دریایی رژیم عمده اسكیموهاست و سطح كلسترول، تری گلیسیرید و ا ل- دی- ال كلسترول و دی- ال- دی - ال كلسترول در خون آن ها پایین است و سطح اچ - دی- ال كلسترول كه از چربی های مفید خون و از عوامل پیشگیری كننده بیماری عروق كرونر است بالاست. به همین خاطر اسكیموها كمتر دچار بیماری عروق كرونر و بروز مرگ به علت این بیماری می شوند. این مشاهدات دال بر این است كه مصرف ماهی می تواند احتمال خطر ابتلا به بیماری عروق كرونر و سكته های قلبی را كاهش دهد. مصرف ۳۵ گرم یا بیشتر ماهی در روز نشان داده كه خطر سكته قلبی و مغزی به طور چشمگیری كاهش می یابد. مصرف ماهی به دلیل وجود امگا ۳ از ضربان های نا به جا و نامنظم كه در قلب ایجاد می شود پیشگیری می كند. یكی از این عارضه های خطرناك بنامن تاكیكاردی بطنی است كه موجب ایست قلبی می شود و امگا ۳ وقوع آن را مهار می نماید.

● مصرف ماهی و سكته های مغزی ناشی از لخته در رگ های مغز

امگا - ۳ موجود در ماهی و نقشی كه در مهار تشكیل لخته دارد احتمال سكته های مغزی را كم می كند كه این آثار مطلوب را در خانم ها می توان بیشتر مشاهده كرد. در كسانی كه هفته ای یك بار مصرف ماهی دارند ۷ درصد احتمال سكته مغزی كاهش می یابد. اگر مصرف ماهی به هفته ای ۵ بار برسد احتمال سكته مغزی تا ۵۰ درصد نیز كاهش می یابد.

● تاثیر ماهی بر عروق افرادی كه دخانیات مصرف می كنند

مصرف سیگار و دخانیات به عملكرد لایه سلولی كه سطح داخلی رگ ها را می پوشاند و اندوتلیال نامیده می شود آسیب می رساند و مانع از انعطاف پذیری آن ها می شود و در مواقع ضروری نمی توانند گشاد شوند و به مرور سفت و سخت می شوند. اختلال عملكرد این لایه سلولی یكی از مهمترین علایم پیشرفت رسوب چربی در رگ هاست. این افراد با مصرف ماهی می توانند به مبارزه با این تغییرات خطرناك بروند. به شرطی كه ابتدا مصرف دخانیات را ترك كنند، اسیدآمینه تورین كه به تعداد فراوان در تمامی ماهی ها وجود دارد قادر است عملكرد سلول های لایه داخلی رگ ها را بهبود بخشد و مانع از آسیب به آن ها شود و در نهایت احتمال بیماری عروق كرونر را كاهش می دهد.