چانه زنی بر سر آبخازیا

روسیه که با اهداف بلندمدت وارد جنگ پنج روزة اوت شد, پس از این جنگ, ضمن شناسایی استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی و با برنامه ریزی های قبلی قراردادهایی مختلفِ سیاسی, اقتصادی و امنیتی را با این دو جمهوری امضاء و تأمین امنیت آنها را از جمله در قالب به عهده گیری حفاظت مرزهای آن به عهده گرفت

روسیه که با اهداف بلندمدت وارد جنگ پنج‌ روزة اوت شد، پس از این جنگ، ضمن شناسایی استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی و با برنامه‌ریزی‌های قبلی قراردادهایی مختلفِ سیاسی، اقتصادی و امنیتی را با این دو جمهوری امضاء و تأمین امنیت آنها را از جمله در قالب به عهده‌گیری حفاظت مرزهای آن به عهده گرفت. پس از این نیز مقامات این کشور از جمله باریس گریزلوف، رئیس دوما و دمیتری مدویدیف، رئیس جمهور آن با سفر با این جمهوری‌ها نشان دادند که روسیه از تصمیم خود در شناسایی استقلال این دو جمهوری که به عبارتی تأکید بر حضور بلندمدت خود در این دو جمهوری است، باز نخواهد گشت و بحث در این خصوص را تمام شده می‌داند.

هرچند مقامات این دو جمهوری نیز بر عدم تمایل خود به الحاق به روسیه و استقلال از مسکو در تصمیم‌گیری‌های خود تأکید دارند، اما پرواضح آن است که این اقدامات به جز نمایش‌های سیاسی نیست و با عنایت به اینکه این دو جمهوری بدون روسیه، استقلالی نخواهند داشت، لذا در محذور پذیرش نفوذ‌گذاری‌های مسکو در رفتارهای خارجی خود از جمله در قبال گرجستان هستند. با این وجود، هنوز تفلیس و متحدان غربی آن در اروپا و امریکا با تأکید بر تمامیت ارضی گرجستان که به عبارتی تأکید بر تعلق اوستیای جنوبی و آبخازیا به این کشور و عدم وجاهت استقلال آنها است، همچنین به بازگرداندن این دو منطقه به حاکمیت گرجستان امیدوارند.

زیر این شرایط و به دنبال وتوی قطعنامة تمدید مأموریت ناظران سازمان ملل در گرجستان از سوی روسیه که منتهی به خروج این نیروها از این کشور شد، مقامات اروپایی در صدد برآمده‌اند تا با احیاء حضور ناظران اتحادیة اروپا در گرجستان، ضمن نشان دادن استمرار پیشتیانی خود از ساکاش‌ویلی، مانع پیش‌روی‌های بیشتر روسیه در این کشور شوند. در همین راستا اخیراً نشستی پنج جانبه در شهر گالی میان نمایندگان گرجستان، روسیه، سازمان ملل، اتحادیة اروپا و آبخازیا با هدف تسهیل در عبور و مرور مرزی میان آبخازیا و سایر مناطق گرجستان تشکیل شد.

این نشست در حالی برگزار شد که هر یک از طرفین پیش از برگزاری آن بر مواضع خود تأکید کرده و به این ترتیب نه برای مصالحه و یافتن راهی مرض‌الطرفین برای ارتفاع مشکلات، بلکه برای تأکید بر مواضع پیشین خود به طرف مقابل در گولی گرد هم آمده بودند. سرگئی شامبا، وزیر خارجة آبخازیا در این خصوص و با اظهار اینکه به نمایندگان اتحادیة اروپا تأکید می‌کند که نباید در امور داخلی این جمهوری دخالت کنند، ناراحتی خود را از موضع‌گیری‌های این اتحادیه در تأکید بر تمامیت ارضی گرجستان که به معنای عدم استقلال این جمهوری و اوستیای جنوبی است،‌ اعلام کرد.

به اظهار او این گونه موضع‌گیری‌های غیرسازنده، ضمن اینکه با واقعیت‌های حادث شده در منطقه مطابقتی ندارد، مُخِل گفتگو و روابط سازندة آتی میان سوخومی با بروکسل است. دلیل موضع‌ سخت‌گیرانه آبخازیا در قبال اتحادیة اروپا، افزون بر این موضع‌گیری، تصمیم اخیر این اتحادیة مبنی بر ضرورت ادامة فعالیت ناظران این اتحادیه در گرجستان در نشست وزرای خارجة آن است. در این نشست همچنین بیانیه‌ای صادر شده که طی آن تأکید شده بود که تمام شرکت‌کنندگان در مذاکرات پنج‌جانبه گولی باید، ضمن پذیرش تمدید مأموریت ناظران اروپایی، به فعالیت عادی این نیروها نیز کمک کنند. در این بیانیه در توجیه حضور و ادامة فعالیت این ناظران به موافقتنامة مدویدیف – سارکوزی اشاره شد که طی آن بر ضرورت آزادی عمل ناظران بین‌المللی در محدودة جغرافیای آبخازیا و اوستیای جنوبی تأکید شده است. با این وجود، مقامات آبخازیا تصریح کرده‌اند که با این گونه موضع‌گیری‌ها هیچ نتیجه‌ای از نشست‌هایی چون نشست پنج‌جانبة گولی تحصیل نخواهد شد و تنها بن‌بست مذاکرات و تشدید تنش را در پی خواهد داشت.

با این وجود، تفلیس نیز که در سوی مقابل بر تشدید فشار کشورهای غربی به ویژه اتحادیة اروپا بر روسیه و این دو جمهوری در جهت اعادة تمامیت ارضی خود تأکید دارد، نارضایتی خود از دستور نشست گولی را ابراز داشته است. مقامات گرجی در نشست گولی در پی آن بودند تا از قِبَل این فشارها، در وهلة نخست جغرافیایی نظارت ناظران اروپایی را به این دو جمهوری گسترش داده و در وهلة دوم زمینة حضور نمایندگان امریکا در هیأت ناظران را فرآهم آورند که هیچ یک از این اهداف محقق نشد. با این ملاحظه،‌ همان طور که پیش‌تر نیز اعلام شده بود، بحث‌ها در گولی به موضوع وضعیت مرزی میان آبخازیا و گرجستان محدود ماند. موضوع وضعیت مرزی میان آبخازیا و گرجستان به این واسطه مورد تأکید قرار گرفته که اخیراً برخی رسانه‌های گرجی از سخت شدن و ایجاد مشکل از سوی نظامیان روس مستقر در مرزهای آبخازیا برای گرجی‌هایی که مایل به گذر از خطوط مرزی هستند، خبر داده‌اند. بر اساس این گزارش‌ها، مرزبانان روسی که بر اساس توافق دوجانبه با آبخازیا در این مرزها مستقر شده‌اند، طی هفته‌های اخیر به کسانی که مایل به گذر از آبخازیا به سایر مناطق گرجستان بوده‌اند، اجازه عبور نداده‌‌ و مرزها را بسته‌اند.

با این وجود مقامات آبخازیا این اخبار را شائبه‌هایی از سوی رسانه‌های گرجی می‌دانند که طی ماه‌های اخیر به تکرار و با هدف ایجاد تحریک در روابط این جمهوری با گرجستان و اتحادیة اروپا در دستور قرار گرفته است. آنها با تأکید بر اینکه مرزهای این جمهوری با سایر مناطق گرجستان باز است، برخی تأخیر‌ها در عبور از خطوط مرزی را تشریفات عادی برای عبور از مرزهای دو کشور مستقل عنوان می‌کنند. به اظهار آنها دلیل افزایش بازرسی‌ها نیز بیش از هرچیز ممانعت از عبور تروریست‌های و ریزش اقدامات جنایی از آن سوی مرزها به آبخازیا بوده است. آنها با تأکید بر اینکه طی ماه‌های اخیر مرزهای آبخازیا به تکرار از سوی نیروهای گرجی مورد تهاجم قرار گرفته، تأکید دارند این سخت‌گیری‌ها را به طور تلویحی به نظامیان گرجی نسبت داده‌اند.

با این ملاحظه، این مقامات تأکید دارند که آبخازیا اقدامات خود را در تحکیم و تقویت مرزهای خود به عنوان یک ضرورت در دستور دارد و در آینده نیز این هدف را دنبال خواهد کرد. از سوی دیگر، مقامات آبخازی با اشاره به اینکه خود (به کمک روسیه) قادر به حفاظت از مرزهای خود و ایجاد نظم هستند، تأکید کرده‌اند که هیچ‌گاه با حضور ناظران اتحادیة اروپا در این جمهوری موافقت نخواهند کرد. بر این اساس، آنها تأکید می‌کنند که ناظران اتحادیة اروپا باید در سایر نقاط گرجستان به وظایف نظارتی خود بپردازند، چرا که تمام تخلفات و ناامنی‌ها از این مناطق سرچشمه می‌گیرد. افزون بر این، مقامات این جمهوری به صراحت و با اشاره به عدم بی‌طرفی واشنگتن در مسائل گرجستان، اضافه شدن ناظران امریکایی به هیأت نظارت اتحادیة اروپا را رد کرده‌اند.

منبع: سایت - ایراس