صراط مستقیم

ربط و نسبت ادیان متعدد با صدق و حقانیت کدام است؟ آیا می‌توان گفت که همه آنها بهره‌ای از حقیقت دارند، یا تنها یکی حق است و بقیه باطل؟آنچه امروزه در جامعه ما تحت عنوان کثرت‌گرایی …

ربط و نسبت ادیان متعدد با صدق و حقانیت کدام است؟ آیا می‌توان گفت که همه آنها بهره‌ای از حقیقت دارند، یا تنها یکی حق است و بقیه باطل؟آنچه امروزه در جامعه ما تحت عنوان کثرت‌گرایی دینی یا پلورالیسم دینی مطرح است، یکی از پاسخ‌های ارائه شده به پرسش فوق است.

این بحث پس از انتشار مقاله <صراطهای مستقیم> در مجله کیان (که بعدا با اضافاتی به صورت کتاب درآمد) رونق بیشتری یافت.دین، حقیقتی است که از آغاز تاریخ زندگی بشر تاکنون هیچ‌گاه از صحنه زندگی او بیرون نرفته، هر چند حضورش با نشیب و فراز همراه بوده است. با وجود همه مخالفت‌ها، دشمنی‌ها و بی‌مهری‌های صورت گرفته علیه دین در طول تاریخ، استمرار حضور دین در حیات آدمی نشان از آن دارد که بشر در بن مایه و ذات خویش واجد عناصری دینی و آشنای با موجودی فوق طبیعی و خواهان اوست.

مقابله با دین و باورهای دینی محدود به سلطه جویان نیست بلکه اندیشه‌های ناقص و پرمدعای بشری نیز در دوره‌هایی این مسیر را پیموده تا آن جا که برخی از آنها زمان حاکمیت اندیشه دینی را تمام شده تلقی می‌کردند. اما خورشید روح‌بخش ایمان دینی نورانی‌تر از آن بود که در پس چنین ابرهای ناپایداری مخفی بماند. بسیاری از همین نظریه‌های پرطمطراق چنان حیات کوتاه مدتی داشتند که تعجب و شگفتی صاحبان‌شان را نیز برانگیخت.

یکی از فلا‌سفه معاصر در کتابش فروپاشی تفکر پوزیتیویسم منطقی را به شهابی تشبیه می‌کند که در لحظه‌ای پیداست و به سرعت از بین می‌رود.به هر حال با گذشت زمان نه تنها از اهمیت دین کاسته نشد بلکه هر روز فروغ بیش‌تری یافت. از همین روست که امروزه مسئله دین به صورتی جدی در عرصه پژوهش طرح شده است و به تعبیر برخی محققین، عصر آتی، از آن دین و معنویت است.البته این نکته محل توجه است که حاکمیت دین و معنویت در این عصر، همراه با اقتضائات جدید و تغییراتی است که در انسان، احوال او، نیازها و ارتباطاتش پیدا شده است که قطعا ازهمه دوره‌های قبل متفاوت است.از جمله مقتضیات دنیای جدید پیدایش تنوع و تکثر در زمینه اندیشه و تفکر و به رسمیت شناخته شدن آرای متعدد در زمینه‌های متفاوت است.

جهان جدید به سمت پذیرش فرهنگ‌ها، رسوم، آداب و افکار متنوع و هم زیستی مسالمت‌آمیز آنها در کنار هم به پیش می‌رود و درهمین فضا است که اندیشه گفت‌وگوی تمدن‌ها، ادیان، مذاهب و ملل جای باز می‌کند.

کتاب "صراط مستقیم" قرائت دکتر سروش از پلورالیسم دینی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.کتاب مذکور نوشته عباس نیکزاد است که توسط انتشارات بوستان کتاب در شمارگان ۲۶۸۹ نسخه و قیمت ۳۰۰۰۰ ریال منتشر شده است.