اهمیت شعر برای کودک چقدر است؟

شهرزاد: شعرهای زیبایی برای کودکان وجود دارد. بعضی قدیمی، بعضی جدید. بعضی بی زمان و بعضی کاملا مدرن. کودکان تکرار را دوست دارند و همچنین آنها ریتم را دوست دارند و به این خاطر است که آنها دوست دارند شعرهای مورد علاقه شان را بارها و بارها بشنوند.
اغلب کودکان والدینشان را با از بر کردن سریع شعرهایشان متعجب می کنند. شعر کودک مهم است زیرا زمانی که والد شعری را برای کودک از روی نوشته یا از بر می خواند، رابطه ی نزدیک تری با کودک برقرار می کند. توجهی خاص به کودک ارزانی می کند، او این توجه را احساس می کند و رضایتمندانه پذیرایش می شود.

شعرهای طنز آمیز کودکان را به خنده وا میدارند و مشهور است که خنده بهترین درمان است. خندیدن فضا را منبسط می کند و حال و هوای دلپذیری بدست می دهد.
شعر پیشرفت زبانی کودک را موجب می شود وگنجینه ی واژگانش را وسعت می بخشد. «با من حرف بزن!» و « با من بازی کن!» دو خواسته ی کودک از والدین است. او دوست دارد سرگرم باشد و لذت ببرد به عبارت دیگر او می خواهد ارتباط برقرار کند. شعر کودک می تواند این نیاز را برآورده کند. کودک با از بر کردن و تکرار شعر ها به توانایی گوش دادن و مهارت کشف و درک، دست می یابد. اما این مسئله به هیچ وجه نباید بصورت تکلیفی برای کودک در آید و شکل اجبار بخود بگیرد. بلکه بر عکس باید بر روش های بازی مدار و آسان به کودک  شادی بخشد و در عین حال روح شعر را بیاموزد. شعر کودک ارزش تعلیمی بالایی دارد. در شعر  تجربیات بازتاب می یابند و مخاطب را به تعمق و اندیشه وا می دارند. آنچه شناخته شده است، دوباره شناسانده می شود و کودک با اشتیاق بیشتری به تجربیات تازه تر دست می یابد.
کودکان بطور طبیعی کنجکاو و جستجو گرند. مشتاق دانستن و علاقمند به یادگیری. با کمک شعر می توان به این نیاز کودکان پاسخ داد و این حس را در او تقویت کرد. در انتخاب شعر برای کودکان حق انتخاب زیادی وجود دارد و این مسئله تصمیم گیری برای انتخاب شعر را دشوار می سازد. هر کودک با کودک دیگر فرق می کند و ذائقه ی متفاوتی دارد. از آن جا یی که هر کس کودک خود را بهتر از دیگران می شناسد باید بنا به احساس و شناخت خود عمل کند . خوب، چیزی است که چشمان مشتاق و چهره ی درخشان کودک، پس از خواندن شعر به ما می گوید. اغلب بزرگسالان شعر هایی را از دوران کودکی خود به یاد دارند که با آن پیوند درونی و عاطفی برقرار کرده اند و آن شعر ها را مشتاقانه به کودک خود منتقل می کنند. شعر کودک برای کودک راهی بسوی شعر به مفهوم عام می گشاید و شوق او را در کل نسبت به ادبیات بیدار می کند.
چرا وزن در شعر کودک اهمیت دارد؟
شعر موزون کودک در واقع سابقه ی دیرینی دارد. مادر اساطیری برای کودکانش شعر خوانده و به آنها منتقل کرده است. شعر کودک جادوی جاودانه ای است که ارتباط ناگسستنی با کودک ایجاد کرده است. آنچه مشخصه ی شعر کودک است ریتم و وزن تکرار شونده آن است. کودکان ریتم و موسیقی تکرار شونده را دوست دارند. شعر یا خوانده می شود یا با موسیقی اجرا می شود. شعر کودک توانایی زبانی کودک را گسترش داده و دامنه واژگان او را گسترش می دهد. توانایی درک ، تمرکز فکری، دقت، خوب گوش کردن بواسطه ی شعر قابل فراگیری اند. اغلب شعرها با اجرای حرکات کوچک پیوند دارند و توانایی فیزیکی و حرکت های ظریف کودکان را تقویت می کنند. کودکان و از قبل از همه کودکان کوچکتر تکرار را دوست دارند. احساس دوباره شنیدن به آن ها امنیت و اعتماد به نفس می دهد. شعر کودک بر اساس نیازمندی های کودک پایدار است. اغلب طنز آمیزند یا پایان طنز گونه دارند که کودک را به خنده وا میدارد. این شعر ها می توانند با حرکت هم همراه باشند.«هی! هی! سوارکار، یهو اگه بیفته، داد و هوار »  و در اینجا والد کودک را آرام به حالت افتادن رها می کند و بلافاصله او را می گیرد.
بین کودک و بزرگتری که شعر را برایش می خواند ارتباط تنگاتنگی برقرار می شود و کودک توجه را دریافت می کند. شعر خواندن به همراه بازی به شعر کودک تنوع می بخشد و کودک و بزرگتر ، نزدیکی و یکی بودن را تجربه می کنند. شعر کودک از این نظر جایگاه تعلیمی ارزشمندی دارد. حتی نوزادان هم ریتم را دوست دارند و می توانند شادمانه ازآن به خنده آیند. کودکان به مراسم و تشریفات علاقمندند. برای موضوعات مختلف و برای آماده کردن کودک جهت پذیرش کارهای خاص می توان شعری برایش یافت یا جور کرد. مثلا شعر هایی برای مسواک زدن یا به رختخواب رفتن ، برای قبل از خواب نیمروزی یا برای قبل از غذا خوردن. تکرار این شعر ها به کودکان اصولی ارائه می دهد که کودک در قالب آن اصول چارچوب خود را مشخص کند و این برای کودک حس اطمینان و امنیت در پی دارد. بعد ها در مهد کودک ، کودکان دوباره با این شعر ها مواجه می شوند که اگر این آشنایی با شعر از خانه اتفاق افتاده باشد ، شنیدن دوباره این شعر ها به کودک میزان بیشتری امنیت و شادی می بخشد. مسیر تعلیمی تغییر می کند و استیل های تربیتی با گذشت زمان از راه می رسند. آنان با کودکی و کودک بودن عجین می شوند آنگونه که خیلی از بزرگسالان هنوز شعر های کودکی شان را به یاد دارند.
هدف از شعر کودک چیست؟
شعر کودک از نسل ها پیش با انسان ها همراه بوده است و همچون گذشته کشش و جاذبه ی فراوانی بر کودکان اعمال می کند. شعر کودک که بخش اساسی ادبیات کودک را تشکیل می دهد ، باید با سطح رشد ذهنی و معیارهای دنیای کودکان و سن و سال کودک تناسب داشته باشد. محتوا و موضوعات باید از دایره محسوسات زندگی کودک گرفته شده باشند. شعر کودک باید همواره پرتو خوشبینی و اعتماد بیفکند.
شعر مقفای کودک قالب بسته و ترتیب مشخصی در مصرع ها و بند ها دارد . قافیه به شعر ها توازن می هد و به کودکان کمک می کند تا بتوانند آن ها را آسانتر از بر کنند. ریتم موجود در شعر به شعر هویت شعری می بخشد. قافیه به شعر موسیقی و ریتم می دهد. ترکیب بندی شعر کودک ساده و واضح است. شعر کودک قاعدتا طولانی نیست تا برای کودک ملال آور نباشد. شعر کودک ، تصاویر درونی می آفریند و بدینوسیله خلاقیت کودک را شکوفا می سازد. واژه ها در شعر کودک به  سادگی در خاطر می مانند و تمرکز فکری ایجاد می کنند. شعر های کودک دنیای تجربه شده کودک را منعکس می کند و به اعتماد می انجامد. شعر کودک طیف وسیعی از امکانات ارتباط با کودک را پیش رو می گذارد: می شود شعر را برای کودک بلند خوانی کرد، کودکان را به تعریف یا از بر کردن آن واداشت، اجرا کرد یا تصویر زیبایی برای آن نقاشی کرد. وزن آهنگین آن را با حرکات تلفیق کرد ، با تکان خوردن یا تاب خوردن. با جهیدن یا دویدن. بواسطه وزن و سجع تجربیات قابل لمسی بدست می آید. در هر حال از لحاظ آموزشی ارزشمند و همچنین پر معناست. بر اساس نیازمندیهای کودکان پیش می رود و کودکان دوستش دارند. شعر کودک همان اندازه زنده و شایان توجه است که کودکان هستند.
شعر را به کودکان یاد دهیم
از دیرباز تا کنون شعر کودک از زندگی روزمره کودکان الهام گرفته است و مورد علاقه ی کودکان واقع شده است. شعر کودک نقش تعلیمی ارزشمندی در زندگی کودک دارد و به طور قطع بر زندگی کودکان اثر گذار است.
تجربیات و فعالیت های مشترک کودکان و بزرگسالان احساس وابستگی در میان کودکان و بزرگسالان رابوجود می آورد. خواندن شعر برای کودک و گوش کردن به شعر از سوی کودک ، رابطه ایجاد می کند. برای این که بتوان با کودک شعر خواند در درجه اول باید از آرامش و صبر برخوردار بود. در فضای زیبا و هماهنگ و با صدای متوازن و متعادل ، شعر را بازی کنان دوباره و دوباره تکرار کرد. بسیاری از شعرهای کودکان با حرکات خاص یا بازی های انگشتی همراهند. بطور مثال در شعر« این انگشت شست منه / که آش رو خوب خوب به هم می زنه»  در حالی که با انگشت کودک تماس برقرار می شود. با تماس لمسی کلمه سریع تر در تاثیر می گذارد. بکارگیری واژه، همراه با تماس تجربه ای است برای کودک ، که عمیقا در ذهن او حک خواهد شد.
کودکان کوچکتر تکرار و تقلید را دوست دارند اما به سختی می توانند تمام شعر را درک کنند. بزودی خواهند توانست واژگان را تقلید کنند که البته این مرحله در بعضی کودکان تند تر و در بعضی کندتر طی می شود. به هیچ وجه نباید  برای از بر کردن شعر پافشاری شود و فشار و اجباری نباید در این رابطه از سوی بزرگتر ها اعمال شود. آرام آرام و همراه با بازی، باید کودک را با شعر ها آشنا کرد و در این بین نشاط و شادمانی کودک را باید مد نظر قرار داد. بعد از این کودک یک شعر را کاملا یاد گرفت می توان کار روی شعر بعدی را آغاز کرد و بزودی کودکان گنجینه ای را در اختیار خواهند داشت. ویژگی که کودک را از احساس افتخار پر می کند و اعتماد به نفس او را قوی می سازد. هنگامی که کودکان سرحال هستند یاد دهی برای شما بسیار آسانتر خواهد بود. بنابر این هدف اصلی، یک فعالیت آموزشی پر بار و ارزشمند است و یادگیری شعر یک نتیجه ی فرعی. شعر رابطه ی کلامی خوبی برای کودک فراهم می سازد که پیشرفت زبانی کودک را موجب می شود. در شعر کودک از مفاهیم بسیاری سخن به میان می آید همچنین حس شنوایی ورزیده می شود. و چه چیزی برای بزرگترها زیباتر از اینکه صدای خنده های از ته دل کودکان خود را بشنوند؟