اختلال در راه رفتن

راه رفتن آسان است و همه ما بدون فکر کردن، این کار را انجام می‌دهیم. وقتی مکانیسم راه رفتن از حالت خودکار خارج شود، اشکال در طرز راه رفتن ایجاد می‌شود که به اصطلاح پزشکی اختلالgait …

راه رفتن آسان است و همه ما بدون فکر کردن، این کار را انجام می‌دهیم. وقتی مکانیسم راه رفتن از حالت خودکار خارج شود، اشکال در طرز راه رفتن ایجاد می‌شود که به اصطلاح پزشکی اختلالgait نام دارد. ۱۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال و ۲۵ ـ ۲۰ درصد افراد بالای ۸۰ سال دچار این اختلال با علل نورولوژیک هستند. البته عوامل دیگری هم در ایجاد این اختلال دخیلند مثل مشکلات استخوانی ـ مفصلی و اختلالات بینایی. قسمت‌های مختلفی از مغز عمل راه رفتن را کنترل می‌کنند و یک پزشک متخصص مغز و اعصاب از طرز راه رفتن غیر طبیعی می‌تواند به محل آسیب و نوع بیماری پی ببرد.

این مراکز کنترل کننده شامل: طناب نخاعی، ساقه مغز، مخچه، غدد قاعده‌ای مغز و لب پیشانی مغز می‌باشد. هر گونه اختلال در این مراکز موجب بروز مشکلاتی می‌گردد که این مشکلات نیز به نوبه خود موجب بروز اختلال در gait می‌گردد. این اختلالات در سیستم اعصاب خود را به ۶ نوع نشان می‌دهد.

۱) ضعف اندام‌ها

۲) اشکال در قوس حسی

۳) اتاکسی یا عدم تعادل

۴) احساس گیجی در سر

۵) اختلال در سیستم اکسترا پیرامیدال

۶) مشکل در لب پیشانی.

۱) ضعف اندام ناشی از بیماری اعصاب محیطی و یا طناب نخاعی همراه با تحلیل عضلانی و کاهش رفلکس تاندون‌هاست. نوع راه رفتن به صورت قدم‌های بلندی است که با ضربه محکم به زمین می‌خورد اما ضعف ناشی از بیماری اعصاب مرکزی همراه با سفتی عضلانی، سختی در خم کردن زانو و ران و افزایش رفلکس تاندون‌هاست و طرز راه رفتن به صورت کشیدن پا روی زمین همراه با سکندری خوردن است.

۲) در اختلال مربوط به قوس حسی بیمار قادر به تشخیص موقعیت شست پا با چشم بسته نیست و در حالت ایستاده اگر چشمان خود را ببندد، تلو تلو می‌خورد. طرز راه رفتن به صورت گذاشتن انگشتان پا به روی زمین و سپس محکم کوباندن پاشنه پاست.

۳) در اتاکسی یا عدم تعادل مربوط به مخچه عدم هماهنگی بین حرکات دست و پا‌ها دیده می‌شود. طرز راه رفتن به صورت برداشتن قدم‌های باز برای حفظ تعادل است. اما بیمار ممکن است تلوتلو بخورد.

۴) احساس گیجی در سر به سیستم وستیبولار در بدن مربوط می‌گردد. گوش داخلی و مجاری نیم‌دایره‌ای در این امر دخیلند و به همین علت عفونت‌های گوش داخلی هم ممکن است باعث سرگیجه شود. بیمار حالت تهوع داشته و احساس عدم تعادل می‌کند و گاهی به هنگام راه رفتن به سمت ضایعه منحرف می‌گردد.

۵) بیماری‌های اکسترا پیرامیدال مربوط به مشکلات ایجاد شده در ساقه مغز است. مهم‌ترین بیماری این دسته پارکینسون است و کندی حرکات، لرزش دست و سفتی عضلات مشخصه این بیماری است. بیمار قدم‌های کوتاه برداشته و چون به راحتی به عقب سقوط می‌کند خود را به جلو متمایل می‌کند، به هنگام حرکت دست‌ها را در اطراف بدن حرکت نداده و از آرنج خم می‌کند. بیمار در شروع حرکت مشکل دارد ولی وقتی حرکت کرد می‌تواند قدم‌های تند بردارد.

۶) بیمار با مشکل لب پیشانی معمولا دچار تغییر در شخصیت نیز می‌گردد. سازگاری‌اش کم شده و یک گفته را ممکن است چندین بار تکرار کند. شروع راه رفتن سخت بوده و به تناوب می‌ایستد. کنترل ادرار هم ممکن است از دست برود.

دکتربهروز نیکنام

متخصص مغز و اعصاب