شنبه, ۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 25 January, 2025
تنفس در گرای زیر صفر
با مروری بر تولید فیلم‌های دفاع‌مقدس در سال‌های اخیر و حضور این آثار در بزرگ‌ترین فستیوال بین‌المللی فیلم ایران (فجر) نتیجه‌گیری به لحاظ آمار و ارقام تولید، می‌تواند بسیار راحت به نظر برسد. تولید ۹ فیلم در دوره برگزاری جشنواره بیست ونهم و سپس هفت فیلم در حوزه جنگ تحمیلی و کاهش آن در سال گذشته به چهار فیلم و امسال هم پنج فیلم در حوزه دفاع‌مقدس نشان‌دهنده بسیاری از عوامل می‌تواند باشد(دو فیلم «شیار۱۴۳» و «رنج و سرمستی» لحظات آخر به جشنواره اضافه شده‌اند). اینکه دیگر، فیلمسازان ما علاقه‌ای به ساخت این گونه آثار ندارند یا اینکه اگر علاقه‌ای هم باشد، آنقدر موانع و دخالت‌ها فراوان است که دیگر رغبتی برای فیلمسازان وجود ندارد. این‌ها دلایلی است که فیلمسازان در این سال‌ها به آن اشاره کرده‌اند. به نظر می‌رسد فیلمسازان فعال در این حوزه در سال‌های اخیر ترجیح دادند یا فیلم اجتماعی و حتی طنز و... بسازند یا اینکه در خانه‌های خود بنشینند و سکوت پیشه کنند.
«صادق صادق‌دقیقی» کارگردانی است که سال گذشته فیلم «بزرگ مرد کوچک» او به نمایش درآمد و در حال حاضر این فیلم اکران عمومی خود را دارد، اکرانی که به گفته صادق‌دقیقی هیچ حمایتی از آن نشده است.وی به تهران امروز می‌گوید: «وقتی فیلمی در حوزه دفاع‌مقدس ساخته می‌شود، به نظر می‌رسد که سازندگان دلشان خوش است.اما این دلخوشی در حد ساخت یک فیلم است چرا که بعد از آن این نوع فیلم‌ها در اکران و حتی در طول ساخت نیز حمایت نمی‌شوند.» وی ادامه می‌دهد: «حتی نهادها و سازمان‌هایی که در زمینه دفاع‌مقدس فعالیت دارند، نیز در این زمینه کم‌کاری می‌کنند. متاسفانه هیچ کاری برای فیلم‌های تولید شده در حوزه دفاع‌مقدس صورت نمی‌گیرد، شرایط سخت اکران، دادن سانس‌های نامناسب به این نوع فیلم از نمونه‌های این امر است.» وی اعتقاد دارد که سینمای بخش دفاع‌مقدس مرده است و تنها تریبونی برای شعار مدیران شده و همین امر باعث دلزدگی سینماگران نسبت به حوزه دفاع‌مقدس شده است. وی اضافه می‌کند: «دیگر سینمای دفاع‌مقدس دغدغه نیست بلکه تنها سر دادن شعار است.» این کارگردان به دلزدگی مردم از ساخته‌های حوزه دفاع‌مقدس نیز اشاره و در این زمینه تصریح می‌کند: «در این سال‌ها آنقدر فیلم دفاع‌مقدس با موضوعات کلیشه‌ای ساخته شده، که مردم هم از این نوع فیلم‌ها زده شده‌اند و دیگر علاقه‌ای به تماشای فیلم دفاع‌مقدس ندارند.» کارگردان «بزرگ مرد کوچک» تبلیغات در حوزه فیلم دفاع‌مقدس را بسیار موثر می‌خواند و می‌افزاید: «تا زمانی که سینمای دفاع‌مقدس در زمینه تبلیغات نتواند کاری کند، موفق نخواهد بود.»
● صاحبان سبک سکوت کردند چه برسد به ما
این کارگردان در پاسخ به این پرسش که کیفیت پایین کارها باعث عدم حمایت نهادها و عدم اقبال مردم شده است، می‌گوید: «میگویند کیفیت آثار پایین است این صحبت را قبول دارم اما اگر بخواهیم این موضوع را ریشه‌یابی کنیم علاوه بر فیلمنامه‌های ضعیف، عدم حمایت مسئولان در ساخت آثار جنگی نیز این افت را به همراه داشته است. به‌طور مثال در ساخت فیلم‌هایی چون اتوبیوگرافی شهدا، نه بودجه‌ای که در اختیار گروه سازنده قرار می‌گیرد و نه حمایت در اکران قابل گفتن نیست و همین هم باعث افت کیفیت فیلم‌ها می‌شود. ساخت سکانس‌های جنگی سخت است و به دلیل نبود امکانات لازم نمی‌توان فیلمی در خور و کیفیت جنگ ساخت.» این کارگردان در ادامه درباره موضوعات بعد از جنگ و ساخت فیلم بر اساس این موضوعات نیز می‌گوید: «درباره موضوعات اتفاق اتفاده بعد از جنگ نیز کمتر کسی است که جرات و ریسک کند و به آن بپردازد. وقتی افراد صاحب سبک در سینمای دفاع‌مقدس همچون حاتمی‌کیا کمتر به سراغ این موضوعات و سوژه‌ها می‌روند از افراد نوعی همچون بنده چه توقعی وجود دارد. در این زمینه آنقدر سخت‌گیری‌ها بود که کارگردانی حاضر نیست بر اساس این سخت‌گیری‌ها که از سلایق افراد مسئول نشات می‌گیرد، فیلمی در این زمینه بسازد.»وی تصریح می‌کند: «متولی سینمایی کشور سازمان سینمایی است اما وقتی در زمینه دفاع‌مقدس فیلم ساخته می‌شود سازمان‌ها و نهادهای مختلف در ساخت و حتی اکران فیلم نظر می‌دهند و همین عدم اطمینان و دخالت‌ها سینمای دفاع‌مقدس را به عزلت کشیده است.»
● جشنواره پارسال و امسال در نگاه آماری
سال گذشته چهار فیلم در حوزه دفاع‌مقدس در جشنواره سی‌ویکم فجر حضور داشت که می‌توان به «زیباتر از زندگی» به کارگردانی انسیه شاه‌حسینی، «قصه عشق پدرم» به کارگردانی محمدرضا ورزی، «بزرگ مرد کوچک» به کارگردانی صادق صادق‌دقیقی و «خاکستر و برف» به کارگردانی روح‌الله سهرابی اشاره کرد.این چهار فیلم در اکران عمومی خود و حتی نمایش‌شان در جشنواره نتوانستند موفق شوند.علاوه بر حضور این چهار فیلم، در جشنواره سال گذشته دو فیلم «گام‌های شیدایی» به کارگردانی حمید بهمنی و «فرشتگان قصاب» به کارگردانی سهیل سلیمی به نمایش در آمد که هر یک از این آثار به جنگ آمریکا و عراق و همچنین اتفاقات افتاده در افغانستان می‌پرداخت.در جشنواره فیلم فجر امسال در میان لیست فیلم اولی‌ها، فیلم «عاشق‌ها ایستاده می‌میرند» شهرام مسلخی به نمایش در می‌آید. در این فیلم که دومین ساخته بلند سینمایی شهرام مسلخی بعد از فیلم سینمایی «لانه‌های سوخته» است، سروش صحت، پوریا پورسرخ، لعیلا زنگنه و... حضور دارند.این اثر به تهیه کنندگی یوسف صمدزاده تولید شده است.
در میان فهرست فیلم‌های امسال فیلم «چ» حاتمی‌کیا به نمایش در خواهد آمد. این فیلم مانند دیگر فیلم‌های حاتمی‌کیا، به جز فیلم‌هایی چون «دعوت»، «گزارش یک جشن» در حوزه جنگ ساخته شده است. در این فیلم بازیگرانی چون فریبرز عرب‌نیا، سعید راد، بابک حمیدیان، امیر دلاوری و مریلا زارعی بازی می‌کنند. در جشنواره امسال کیومرث پوراحمد نیز بعد از ساخت فیلم موفق «اتوبوس شب» با بازی مرحوم خسرو شکیبایی، با فیلم «پنجاه قدم آخر» در جشنواره فیلم فجر حضور دارد، فیلمی به تهیه‌کنندگی سعید سعدی و بازی بابک حمیدیان، طناز طباطبایی، سلمان فرخنده، کوروش سلیمانی و در کنار سه فیلم شرکت‌کننده در جشنواره امسال در حوزه دفاع‌مقدس، فیلم «شهابی از جنس نور» به کارگردانی محمدرضا اسلام‌لو نیز دیده می‌شودکه این فیلم در لبنان ساخته شده و امین زندگانی تنها به عنوان بازیگر ایرانی در فیلم حضور دارد. دو فیلم دیگر نیز در این حوزه توسط «نرگس آبیار» با نام «شیار ۱۴۳» و «رنج و سرمستی» به کارگردانی جهانگیر الماسی ساخته شده که البته احتمال دارد این دو فیلم در جشنواره امسال به نمایش در بیایند.
● کیفیت در فیلمسازی مهم است تا کمیت
با نگاهی به فیلم‌های شرکت‌کننده در جشنواره فیلم فجر امسال، اگر چه تنها سه فیلم در بخش نگاه اول و سودای سیمرغ به دفاع‌مقدس اختصاص دارد اما از این سه اثر، دو فیلم برای کارگردانان بزرگی چون ابراهیم حاتمی‌کیا و کیومرث پوراحمد است دو فیلمساز که به عقیده دیگر سینماگران، اگر اثر خوبی در این دوره به نمایش بگذارند، می‌تواند در کارنامه آثار دفاع‌مقدس ماندگار بماند و همین کافی است. در این زمینه «عزیز‌الله حمیدنژاد» کارگردان سینما به تهران امروز می‌گوید: «در عالم هنر بخصوص در عرصه فیلمسازی آنچه بیش از همه مهم است، کیفیت است نه کمیت. در بحث هنر یک به‌علاوه یک دو نمی‌شود و همین کیفیت باعث می‌شود یک برابر با عدد صد باشد.» کارگردان «اشک سرما» اضافه می‌کند: «به‌طور مثال در این سال‌ها در حوزه سینمای اجتماعی آثار زیادی ساخته شده اما از میان آنها چند اثر در حافظه‌ها باقی مانده است. ایده‌آل این است که شرایط ساخت فیلم برای فیلمساز ایجاد شود تا کارگردان با آرامش و آسایش فکری فیلم خود را بسازد اگر این شرایط را برای فیلمساز سخت کنیم و فیلمساز در شرایط نامناسب فیلم بسازد به‌طور حتم نباید توقع ساخت یک فیلم خوب داشت حتی از فیلمسازی که در این حوزه صاحب سبک باشد.»
● هزینه بیت‌المال و برداشتن سدهای اکران
با در نظر گرفتن تعداد فیلم‌های تولید شده، برخی از فیلمسازان نیز معتقدند در این سال‌ها فیلم‌های دفاع‌مقدس در گیشه موفقیتی نداشتند اما چون از هزینه بیت‌المال ساخته شده‌اند حداقل در اکران مورد حمایت قرار بگیرند.به نظر می‌رسد دیگر کارگردانی علاقه‌مند نیست در این حوزه کار کند، چرایی این مسئله به‌زعم کارگردانان به سخت‌گیری‌های موجود باز می‌گردد. «انسیه شاه‌حسینی» از دیگر کارگردانانی است که در این زمینه فعالیت دارد. وی رویکرد سینماگران به موضوعات دفاع‌مقدس را انگیزه و علاقه شخصی می‌داند و به تهران امروز می‌گوید: «هر یک از فیلمسازان بر اساس دغدغه‌های خود فیلم می‌سازند و حالا در زمانهای که حتی برخی از مسئولان میگویند چرا در زمینه جنگ تحمیلی فیلم می‌سازید، باید دید فیلمساز تا چه اندازه دغدغه این امر را دارد.» شاه‌حسینی همچنین انگیزه مدیران را در این زمینه مهم خوانده و اضافه می‌کند: «در این سال‌ها هر مدیری که مسئولیتی می‌خواسته قبول کند، برای آنکه نشان دهد اهل و وفادار به این آب و خاک است، اولین سنگر خود را دفاع‌مقدس عنوان کرده و این تریبون شعارخیزی شده، تریبونی که خون‌های زیادی داده است.» کارگردان «زیباتر از زندگی» تاکید می‌کند: «اما همان مدیر در عمل و در برخورد با فیلم‌های دفاع‌مقدس گاه مرعوب برخی آدم‌ها می‌شود و گاه نیز اعتنایی به این حوزه ندارد. در این میان افرادی که نون به نرخ روز نمی‌خورند، فراموش می‌شوند.» وی به پروسه تولید فیلم در حوزه دفاع‌مقدس اشاره کرده و می‌گوید: «فیلم‌های دفاع‌مقدس با هزینه بیت‌المال ساخته می‌شوند اما هیچ‌گاه این فیلم‌ها به خوبی عرضه نمی‌شوند و رها می‌شوند اگر بخش توزیع فیلم ما بودجه مناسبی داشت می‌توانست فیلم‌های دفاع‌مقدس را به خوبی پخش کند و نگران فروش هم نباشد اما این فیلم‌ها وقتی به پای اکران می‌رسند به بهانه اینکه فیلم‌های نفروش هستند، هیچ حمایتی از آنها نمی‌شود.» وی معتقد است که اگر این فیلم‌ها در گیشه فروش ندارند اما با هزینه بیت‌المال ساخته می‌شوند باید کاری کرد که اکران شوند و حمایت از اکران می‌تواند حداقل به نمایش فیلم‌ها کمک کند.
فهیمه پناه‌آذر
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست