روشی برای سنجش احساس آدم‌ها

ما هنوز راهی غیر از گزارش خود افراد برای سنجش میزان احساس درونی‌شان نداریم. پس غیر از موارد خاص نمی توانیم مطمئن باشیم که مثلا یک فرد احساساتی از نظر درونی هم هیجانات بیشتری …

ما هنوز راهی غیر از گزارش خود افراد برای سنجش میزان احساس درونی‌شان نداریم. پس غیر از موارد خاص نمی توانیم مطمئن باشیم که مثلا یک فرد احساساتی از نظر درونی هم هیجانات بیشتری را از دیگری ادراک می‌کند. البته موارد خاصی وجود دارد که افراد از تجربه احساسات عمیق و شدید محرومند. شاید در ابتدا به نظر برسد که این یک خصوصیت مثبت است ولی این مساله باعث می‌شود که این افراد در برابر ناراحتی دیگران احساس همدردی نکنند و حتی هنگامی که دیگری را آزار می‌دهند اصلا ناراحت نشوند و بدون واهمه در چشم دیگران نگاه کنند و دروغ بگویند...

از طرف دیگر مقایسه بیان احساسات در افراد مختلف راحت‌تر است. مثلا برخی افراد به سرعت به گریه می‌افتند یا عصبانیت زیادی از خود نشان می‌دهند. این تفاوت‌های آشکار حتی بین افراد یک جامعه یا یک خانواده هم دیده می‌شود. احتمالا ساختار شخصیت افراد را می‌توان مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در این تفاوت‌ها دانست که هم از محتوای ژنتیکی فرد و هم از آنچه طی رشد و تکامل خود می‌آموزد تاثیر می‌پذیرد. ژنتیک بیشتر روی قسمت اول (میزان ادراک احساسات) موثر است و آموزش روی قسمت دوم (نحوه بروز احساسات). بنابراین شاید ما نتوانیم میزان احساسی خود را تغییر دهیم، ولی راه‌هایی برای کنترل نحوه بروز آن وجود دارد که می‌تواند تا حدی و نه صد درصد موثر باشد. درباره کسانی که تنها هنگام مواجهه با مشکلات گریه می‌کنند و در بقیه اوقات به خوبی کار خود را انجام می‌دهند و مساله خاصی ندارند نمی‌توان گفت که اختلالی وجود دارد. چون این افراد به نوعی هیجان خود را تخلیه می‌کنند و معمولا اظهار می‌کنند که بعد از گریه احساس بهتری دارند و سبک‌تر شده‌اند.اما آنچه ذکر شد برای بیان احساسات در حد معمول است و اگر افرادی هستند که خیلی زیاد گریه می‌کنند یا بیش از حد عصبانی می‌شوند یا زیاده از حد می‌خندند، قطعا این احتمال را می‌شود مطرح کرد که آنها دچار مشکلاتی شده باشند و به هر حال، بهتر است بررسی شوند.

دکتر سید وحید شریعت/ روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران