یک روروئک و این همه خطـر

روروئک هم یکی از وسایلی است که نقش عمده ای در بسیاری از حوادث کودکان داشته و از دیرباز مورد اختلاف نظر عموم و صاحب نظران بوده است

روروئک هم یکی از وسایلی است که نقش عمده‌ای در بسیاری از حوادث کودکان داشته و از دیرباز مورد اختلاف نظر عموم و صاحب‌نظران بوده است.

تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۹ در کشور ترکیه انجام شد نشان داد سه‌چهارم کودکان این کشور از روروئک استفاده می‌کنند. این کودکان اغلب متعلق به خانواده‌هایی با سطح تحصیلات متوسط و پایین بوده و به عبارت ساده‌تر فقط ۱۵ درصد از والدین ترکیه از خطرات احتمالی استفاده از روروئک آگاه هستند

● روروئک کی ساخته شد؟

در نقاشی‌های هنری قرن ۱۴-۱۵ تصاویری از روروئک دیده می‌شود. در قرن ۱۶ فراریوس در انگلیس محصولی اختراع کرد که عبارت بود از یک صندلی پارچه‌ای با دو سوراخ برای قرار دادن پاها که از یک اسکلت فلزی آویزان می‌شد و بدنه آن روی چرخ‌هایی قرار داشت. یک تسمه نیز برای بستن کودک روی صندلی تعبیه شده بود. شرط استفاده از آن گذاشتن کلاه فلزی محافظ روی سر کودک بود تا درصورت پرت شدن کودک آسیبی نبیند. در قرن ۱۷ استفاده از روروئک بسیار توصیه می‌شد زیرا به والدین و پرستاران اجازه می‌داد که با آسودگی خاطر به کارهای روزمره خویش بپردازند. علاوه بر این آنها بر این باور بودند که روروئک برای ورزش و کمک به رشد و راه رفتن شیرخواران مناسب است. شیرخواران را معمولا در دوران قبل از راه رفتن یعنی ۶ تا ۱۵ ماهگی در روروئک می‌گذاشتند و زمانی که راه رفتن را شروع می‌کردند دیگر روروئک استفاده نمی‌شد. در قرن حاضر فروش سالانه ۳ میلیون روروئک در آمریکا بیانگر این است که این وسیله یکی از محبوب‌ترین وسایل مورد استفاده برای کودکان در این کشور است. در ایران نیز این وسیله، مورد علاقه خانواده‌ها است، به‌خصوص انواع آن در سیسمونی برای نوزادان خریداری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

● چند تحقیق جالب

تحقیقات سال ۲۰۰۲ در انگلیس نشان داد که روروئک باعث تاخیر جزئی در راه رفتن کودک می‌شود و طی تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده معلوم است که روروئک باعث به تاخیر افتادن رشد هوشی کودکان می‌شود. در واقع کودکانی که از روروئک استفاده می‌کنند کمتر از سایر کودکان می‌توانند به‌طور طبیعی روی زمین تجسس کرده و قوه و میدان بینایی‌شان گسترش پیدا کند. همچنین تست‌های انجام شده مبین این است که رشد هوشی و عملکرد مغزی این کودکان به‌خوبی کودکان دیگر نیست و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بتوانند بخزند، بنشینند و راه بیفتند. همچنین در سال ۱۹۹۷ تحقیقی نشان داد که روروئک به شیرخوارانی که هنوز در مراحل اولیه رشد حرکتی هستند، استقلال بیشتر و سریع‌تری به نقاط خطرناک می‌دهد و یکی از علل حوادث و آسیب‌دیدگی کودکان پرت شدن از پله و شکستگی جمجمه است. استفاده از روروئک در کشورها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۹ در کشور ترکیه انجام شد نشان داد سه‌چهارم کودکان این کشور از روروئک استفاده می‌کنند. این کودکان اغلب متعلق به خانواده‌هایی با سطح تحصیلات متوسط و پایین بوده و به عبارت ساده‌تر فقط ۱۵ درصد از والدین ترکیه از خطرات احتمالی استفاده از روروئک آگاه هستند. (میزان آگاهی والدین در آمریکا ۹۰ درصد است) البته با وجود آگاهی از این خطرات، باز هم ۵۰ درصد از خانواده‌ها بیان داشتند که به‌دلیل فراهم کردن وسیله برای سرگرمی کودکان از روروئک استفاده می‌کنند و ۳۰ درصد گمان می‌کردند که این وسیله به یادگیری کودک در راه رفتن کمک می‌کند و ۲۰ درصد به خاطر انجام کارهای منزل که کودک را سرگرم می‌کند از این وسیله استفاده می‌کردند. جالب‌تر آنکه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد والدین اقرار کرده‌اند که پزشکان به آنها هشدار داده‌اند که استفاده از روروئک خطرناک است ولی آنها باز هم از آن استفاده می‌کردند.

● حوادث مرتبط با روروئک

در سال ۱۹۹۴ آمارها نشان داد که این وسیله، سالانه موجب ۲۵‌هزار مورد مراجعه به اورژانس‌های آمریکا شده است. در سال ۲۰۰۲ در انگلیس ۲۳۵۰ کودک به‌علت صدمات ناشی از روروئک به بیمارستان آورده شده‌اند. به‌نظر می‌رسد آمار حوادث ناشی از روروئک مشابه حوادث ناشی از ترافیک جاده‌ها است. طبق گزارش آکادمی طب کودکان آمریکا، سالانه بین ۱۴۰۰ تا ۲۵۰۰ حادثه در ارتباط با روروئک اعلام شده که این فقط صدمات گزارش شده است و ممکن است بیشتر حوادث گزارش نشده باشد. در میان این حوادث ۱۱ مورد مرگ گزارش شده است که ۴ مورد غرق شدن در استخر، ۴ مورد در اثر خفگی به‌علت تحت فشار قرار گرفتن کودک و ۳ مورد فوت در اثر پرت شدن بوده است.

● علل پیش آمدن حوادث با روروئک

۱) جابه‌جایی سریع کودک روی همان سطح

روروئک به کودک این اجازه را می‌دهد که سریع‌تر از میزان طبیعی در همین سن حرکت کرده و خودش را به وسایل و مکان‌های خطرناک مثل اتاق‌های دیگر، بخاری، شومینه، برق، آشپزخانه، اجاق‌های خوراک‌پزی و همچنین محوطه‌های باز مانند استخر برساند و چون شیرخوار ۶ تا ۱۵ ماهه از خطرات آگاهی ندارد به وسیله روروئک در معرض خطر قرار می‌گیرد.

۲) افتادن

افتادن علت اصلی صدمه با روروئک است ممکن است. کودک از روروئک بیرون بیفتد یا از پله‌ها سقوط کند. تحقیقاتی در کانادا نشان داده است ۷۰ درصد صدمات ناشی از روروئک در اثر افتادن از پله‌ها بوده. به‌عنوان مثال از ۳۶ کودک آسیب‌دیده در اثر استفاده از روروئک ۲۷ مورد صدمه خفیف دیده‌اند، ۳ نفر دچار صدمات دندانی و سه نفر شکستگی گردن و صدمه به جمجمه و ضربه به سر شده‌اند که ممکن است عوارض ماندگاری در کودک به جا بگذارد.وارونه شدن کودک به‌علت تعادل نداشتن که توزیع وزن در قسمت بالا بیشتر است، اتفاق می‌افتد.

۳) سوختگی

سوختگی نیز به‌علت دسترسی به آشپزخانه یا بخاری، شومینه و برق‌گرفتگی گزارش شده است.

۴) مسمومیت

مسمومیت به‌علت دسترسی سریع به مواد شوینده و خطرناک مانند حشره‌کش‌ها، سموم گیاهی که باید توجه داشت که در دسترس کودکان نباشد، پیش می‌آید.

در ایران نیز روروئک بین خانواده‌ها متداول بوده و حوادث مربوط به روروئک نیز اغلب دیده می‌شود. توصیه می‌شود والدین با آگاهی از خطرات آن به‌ویژه از روروئک با چرخ‌های حرکتی استفاده نکرده و مسئولان مربوطه جهت آگاهی به خانواده‌ها هشدار پیشگیری بدهند

● و اما سخن آخر

به‌دلیل صدمات ناشی از روروئک، طبق دستور آکادمی طب کودکان آمریکا کارخانه‌های سازنده برچسب اطلاعیه خطر روی آنها نصب کردند و در سال ۱۹۹۴ کمیسیون ایمنی محصولات تولیدی کودکان آمریکا کارخانه‌های سازنده را موظف به تجهیز این وسیله با قاب چارچوبی بزرگ‌تر برای جلوگیری از افتادن کرد.

اما آمارها نشان می‌دهد با وجود این دستورالعمل‌های ایمنی از صدمات و خطرات کاملا کم نشده است.

پزشکان کودکان آمریکا بالاخره بر ممنوعیت و فروش این وسیله تاکید کردند و برای فروشندگان هر دستگاه هزار دلار جریمه درنظر گرفته شده است. در کشور کانادا نیز از سال ۲۰۰۴ فروش و استفاده از این وسیله ممنوع شده است، دپارتمان سلامت کودکان آمریکا بر وسایل سرگرمی جایگزین روروئک ثابت با پایه‌های بدون افتادن تاکید کرده است.

توصیه می‌شود تا زمانی که ممنوعیت تولید آن در کشورهای دیگر عملی شود، پزشکان کودک و مسئولان از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی و نشریات آگاهی لازم را در مورد خطرات احتمالی و گاه جبران‌ناپذیر به والدین بدهند.

در ایران نیز روروئک بین خانواده‌ها متداول بوده و حوادث مربوط به روروئک نیز اغلب دیده می‌شود توصیه می‌شود. والدین با آگاهی از خطرات آن به‌ویژه از روروئک با چرخ‌های حرکتی استفاده نکرده و مسئولان مربوطه جهت آگاهی به خانواده‌ها هشدار پیشگیری بدهند.

شهرزاد

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir