آثار تلویزیونی در جستجوی مخاطب جهانی

احمد امینی درباره بازپخش های آی فیلم, تماشا و نمایش نظر داده است

احمد امینی متولد ۱۳۳۰ تهران، فارغ‌التحصیل مدرسه عالی تلویزیون و سینما و کارشناسی کارگردانی سینما از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است. او فعالیت هنری را در سینمای آزاد آغاز کرد. او فیلم‌های سایه‌های هجوم، غریبانه، چتری برای دو نفر، این زن حرف نمی‌زند و بی‌خداحافظی را کارگردانی کرده است و سریال‌هایی چون تصویر یک رویا و بی‌گناهان را در کارنامه دارد و در ماه‌های اخیر درگیر تولید سریال داوران بوده است. از آنجا که مجموعه تلویزیونی «تصویر یک رویا» ساخته این کارگردان این روزها از شبکه آی‌فیلم در حال پخش است با او درباره عملکرد این شبکه، علل توفیق آن میان مخاطبان و همچنین میزان استقبال جوانان از اثر او که متعلق به پانزده شانزده سال پیش است، صحبت کرده‌ایم.

در ماه‌های اخیر باز پخش مجموعه‌ها و فیلم‌های سینمایی از شبکه‌هایی مانند آی‌فیلم، تماشا و نمایش برای مخاطب امروز جذابیت داشته است، به نظر شما این اتفاق، افزایش اطلاعات هنری و سینمایی مخاطبان را نیز به دنبال خواهد داشت؟

شما شبکه‌هایی را اسم می‌برید که آثار نمایشی را به صورت فیلم سینمایی و سریال پخش می‌کنند و طبیعی است فیلم سینمایی و سریال نه فقط در ایران بلکه در سراسر جهان جزو مقوله‌هایی است که اوقات فراغت مردم را در منزل پر می‌کند.

البته چون فیلم‌های سینمای ما در سینماها چندان با استقبال مواجه نمی‌شوند و بیننده کمی دارند و این استقبال سال به سال کمتر هم می‌شود، نمایش این آثار نمایشی در یک مدیوم فراگیر و سهل‌الوصول‌ مانند تلویزیون بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند؛ چراکه تلویزیون در هر خانه‌ای وجود دارد و در بیشتر اوقات و ساعاتی که افراد خانواده بیدار هستند و تلویزیون هم روشن است، طبیعی است آثار نمایشی بیننده بیشتری دارند.

از باز پخش سریال تصویر یک رویا و نحوه استقبال مخاطبان امروز از آن راضی هستید؟

تصویر یک رویا، نخستین سریالی بود که برای تلویزیون ساختم. این سریال به سال ۷۵ مربوط می‌شود و حالا پس از گذشت شانزده هفده سال متوجه ضعف‌های کار که ناشی از کم تجربگی و شاید بی‌تجربگی‌هایم در زمینه سریال‌سازی است، شدم.

به هر حال این واقعیت وجود دارد که فرم لباس پوشیدن‌ها، آرایش مو حتی تزئینات صحنه‌ طی سال‌ها تحولات بسیاری پیدا کرده است و کسانی که در این زمینه‌ها کار می‌کنند، تبحر و تجربه بیشتری پیدا کرده‌اند، بنابراین طبیعی است این سریال از پاره‌ای جهات بصری نتواند با سریال‌های روز رقابت کند.

نکته مهم این است که سریال تصویر یک رویا داستان جذاب و گره‌افکنی‌های خوبی داشت که به قلم اصغر عبداللهی نگاشته شد. مثلا در یکی دو قسمتی که بتازگی نمایش داده شده است، برای من مسائلی تداعی شد که در زمان حال نیز تازگی خاص خودش را دارد. به نظرم قصه نزدیک به دو دهه گذشته این اثر، شخصیت‌ها و گره‌های داستان هنوز هم قابل توجه است. من در آن زمان تنها یک فیلم سینمایی ساخته بودم و همین‌طور که گفتم، این اولین تجربه تلویزیونی‌ام بود، به هر حال به کمک تهیه‌کنندگان و دیگر عوامل مانند بازیگران خوب آن زمان سینما و تلویزیون سعی شد کار شسته رفته‌ای از لحاظ تکنیکی تحویل داده شود و اگر اشتباه نکنم این اولین کار تلویزیونی میکائیل شهرستانی بود. یا بازیگران دیگر مانند علی دهکردی که آن زمان از چهره‌های جوان اول سینما بود و بازیگران قدیمی‌تر ما مثل حمید طاعتی، پرویز پورحسینی، مهوش افشار پناه، الهام پاوه‌نژاد که به هر حال همه چهره‌های شاخصی در حرفه خودشان هستند.

نکته مهم دیگر این که در زمینه‌های فنی، تصویربرداری و نورپردازی، کاظم شهبازی ـ که متاسفانه زود از بین ما رفت ـ در این سریال توجه زیادی به نورپردازی و ایجاد سایه روشن در کار کرد، چون تا آن زمان بیشتر سریال‌ها از نورپردازی‌های روشن و تختی استفاده می‌کردند و این با وجود محدودیت امکانات فنی و دوربین‌های آن زمان کار سختی بود. می‌توانم بگویم کاظم شهبازی در آن زمان شجاعت بسیاری به خرج داد که با این میزان نور کم و با این سایه روشن‌ها کار کرد یا اگر اشتباه نکنم کیوان جهانشاهی هم ساخت نخستین موسیقی تلویزیونی را تجربه کرد. سعی شد موسیقی این کار از استانداردهای موسیقی آن زمان تلویزیون فراتر باشد، اما قبول دارم در حد کارهای خانوادگی و مجموعه‌های «الف» و ویژه نبود و یک کار روز شهری بود. درکل تلاش کردیم با جمع‌کردن تعدادی از عوامل فنی چه پشت دوربین و چه جلوی دوربین کار خوبی ساخته شود.

از برنامه‌ریزی شبکه‌های آی‌فیلم، نمایش و تماشا برای پخش سریال‌ها و نمایش فیلم‌های سینمایی راضی هستید؟

من به دلیل درگیری ساخت سریال جدیدم، شبکه‌های آی فیلم و تماشا را چندان پیگیری نمی‌کنم و اتفاقی از پخش تصویر یک رویا مطلع شدم و نمی‌دانستم در حال پخش است. متاسفانه شبکه برنامه‌های آینده خود را از چند ماه پیش اطلاع‌رسانی نمی‌کند که این ضعف بهتر است برطرف شود تا استقبال از آنی که هست، بیشتر شود.

برای افزایش بارتاب شبکه آی‌فیلم میان عرب زبان‌ها چه پیشنهادی دارید؟

سریال‌های ما در کشورهای عربی هم مخاطب دارند. ایرانی‌هایی که آنجا زندگی می‌کنند یا به هر حال مخاطبان و اهالی آن کشور ثابت کرده‌اند مشتاق تماشای سریال‌های ما هستند. همچنین معتقدم یکی از مشکلات سینما و تلویزیون ما، نداشتن بازارهای خارجی است که طبیعی است باید جذب بازارهای خارجی را از کشورهای اطراف و همسایه خودمان آغاز کنیم. فکر می‌کنم این اقدام برای جذب نگاه بیننده‌های کشورهای همسایه بجا باشد تا دری باز شود که سایر آثار تلویزیون و حتی آثار سینمای ما بتوانند به این کشورها راه یابند و مخاطب داشته باشند.

به نظر شما بهتر است این شبکه‌ها سریال هم تولید کنند یا این که تنها به همان باز پخش مجموعه‌های نمایش داده شده از دیگر شبکه‌ها اکتفا کنند؟

اتفاقا وقتی که شنیدم شبکه نمایش وارد حیطه تولیدشده خوشحال شدم. این خیلی خوب است و من موافقم، چراکه تولید دست‌اندرکاران سینما و تلویزیون را مشغول خواهد کرد و استعدادها و خلاقیت‌های نهفته شکوفا می‌شوند. در ضمن سریال‌های قدیمی هم روزی تمام خواهند شد و شاید برخی مجموعه‌های بسیار قدیمی شرایط پخش نداشته باشند. به همین دلیل این شبکه‌ها به خوراک نیاز دارند و اگر روزی سریال‌های تولید شده در شبکه‌های مختلف سیما تمام شود دست شبکه‌ها خالی خواهد ماند؛ بنابراین تولید، اقدام به‌جا و مثبتی در این شبکه‌هاست.

شما از این شبکه‌ها پیشنهاد ساخت اثر تلویزیونی داشته‌اید؟

هنوز پیشنهادی برای تولید از این شبکه‌ها نداشته‌ام و طبیعی است ممکن است همان لحظه با پیشنهاد موافقت نکنم، اما به هر حال وارد گفت‌وگو شده و شرایط را می‌سنجم، زیرا این حرفه و شغل من است.

محمد آذربرزین