دوشنبه, ۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 27 January, 2025

مجله ویستا

سیری جزیره ای برای فداکاری مردان نفتی

سیری جزیره‌ای گرم و دور افتاده در پهنای خلیج فارس که ساکنان دوره‌ای آن فقط با عشق و امید به آینده سرزمین و فرزندان خود در آن به کار و تلاش مشغول هستند و به سختی بسیار به تولید نفت می‌پردازند.

سه ساعت پرواز خسته کننده است. به فرودگاه سیری که می‌رسیم تعداد زیادی از کارگران در سالن بسیار کوچک فرودگاه ایستاده‌اند و هرکدام عازم شهر و دیار خود هستند. ما نیز همراه همکاران برای بازدید از تاسیسات نفتی شرکت نفت فلات قاره به این جزیره سفر کردیم.

سختی زندگی در این جزیره را می‌توان از چهره‌های کارگران منتظر فرودگاه دریافت که این جزیره را زندان اختیاری می‌نامند.

بعد از کمی استراحت به سالن اداری نفت فلات قاره می‌رویم و اینجاست که درد و سخن شکفته می‌شود و هریک از مدیران و مهندسین از ناملایمات کار می‌گویند.

● جغرافیای سیری

جزیره سیری در حدود ۷۲ کیلومتری خط ساحلی ایران در جنوب بندر لنگه و ۴۰ کیلومتری غرب جزیره ابوموسی واقع شده است. این جزیره ۱۸ کیلومتر مربع مساحت دارد و منطقه‌‌ای است گرم و مرطوب.

میزان بارش باران در این جزیره سالیانه به ‌طور متوسط ۷۰ میلیمتر می‌باشد که بین ماههای آبان و اردیبهشت صورت می‌گیرد.

● اکوسیستم جزیره

گیاهانی می‌توانند در این منطقه رشد کنند که قدرت ذخیره آب را به قدر کافی داشته باشند. علاوه بر درخت خرما (نخل)، درختچه‌هایی که در جزیره می‌رویند مانند خرگ و هلپه، نیز به‌صورت اهلی پرورش می‌یافته‌اند. در این جزیره، جانوارانی آبزی به‌چشم می‌خورند که برخی بومی و برخی نیز فقط از این منطقه عبور می‌کنند. همچنین آفتاب‌پرست مخصوصی فقط در این جزیره یافت می‌شود.

شرکت نفتی سوفیران در این جزیره، نخستین‌بار به استخراج نفت پرداخت و این منطقه نفتی در حال حاضر از ظرفیت‌ تولیدی به میزان ۱۰۵ هزار بشکه در روز برخوردار می‌باشد.

● میادین نفتی منطقه سیری

▪ میدان الوند

در ۵۰ کیلومتری غرب جزیره سیری واقع گردیده و شامل دو سکوی چاه می‌باشد این میدان دارای ۱۱ حلقه چاه افقی تولیدی است که نفت تولیدی از آن در حال حاضر حدود ۱۰۰۰۰بشکه در روز می‌باشد.

نفت این میدان توسط خط لوله ۱۶ اینچ زیر دریا به سکوی نصر منتقل و پس از اختلاط با نفت میادین سیوند، دنا و نصرت از طریق خط لوله ۱۶ اینچ دیگری جهت فرآورش و ذخیره‌سازی به جزیره سیری انتقال می‌یابد.

▪ میدان مشترک نصرت

دارای ۵ حلقه چاه تولیدی بوده و برنامه توسعه آن در قالب طرحهای جدید بیع متقابل در اواخر سال ۱۳۷۸ مصوب گردید. نفت تولیدی از این میدان توسط خط لوله ۱۲ اینچ دریایی به سکوی نصر منتقل می‌شود.

▪ نفت میادین: سیوند، دنا، نصرت و الوند در سکوی بهره‌برداری نصر جمع آوری و پس از فرآورش اولیه توسط یک خط لوله ۱۶ اینچ به طول ۳۳ کیلومتر به جزیره سیری منتقل می‌گردد.

سکوی نصر نیز از تجاوز دشمن متخاصم مصون نماند و ناوگان دریایی متجاوز آمریکا در صبح روز ۲۹/۱/۶۷ این سکو را مورد حمله خود قرار داد که در جریان این حمله یک تن از عزیزان شهید و تأسیسات آن به‌کلی منهدم گردید. بازسازی و نوسازی این تأسیسات پس از خاتمه جنگ به‌طور کامل انجام شد.

▪ میدان اسفند

میدان نفتی اسفند (سیری ای) در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی جزیره واقع گردیده و ۵ سکوی دریایی، متشکل از ۳ سکوی چاه یک سکوی بهره‌برداری و یک سکوی مشعل می‌باشد. این میدان دارای ۲۹ حلقه چاه تولیدی و تزریقی بوده و تولید نفت از این میدان در حال حضار ۶۰ هزار بشکه در روز می‌باشد.

▪ میادین نفتی سیوند و دنا

این میادین با فواصل مختلف از سکوی نصر واقع گردیده‌اند. میدان سیوند (سیری سی) با ۱۸ حلقه چاه و میدان دنا (سیری دی) با ۲۴ حلقه چاه در غرب جزیره سیری قرار دارند.

با انجام پروژه توسط میادین سیری سی ودی توسط این شرکت تولید این میادین از حدود ۳۰ تا ۳۵ هزار بشکه در روز به ۴۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

▪ میدان نصرت

با اجرای این طرح، تولید این میدان افزایش خواهد یافت. حفر چاه اکتشافی در میدان فرزام با هدف بررسی وضعیت و آنالیز اطلاعات حاصله.

● پروژه جمع‌آوری گازهای سیری

این طرح در قالب طرح جمع‌آوری گازها در مرحله اجرایی مناقصه می‌باشد. در این طرح حدود ۱۲۰ میلیون فوت مکعب گازهای همراه جمع‌آوری و پس از فرآورش آنها، حدود ۱۲۰ هزار بشکه میعانات گازی تولید و گازهای شیرین تولید شده نیز عمدتاً جهت مصارف نیروگاهی به جزایر کیش و قشم انتقال می‌یابند.

پروژه احداث ۸۳ کیلومتر خط لوله ۱۲ اینچ زیر دریا در مسیر سیری به جزیره کیش و ۱۱۲ کیلومتر خط لوله ۱۲ اینچ زیر دریا به جزیره قشم توسط این شرکت انجام و در حال حاضر با اتمام مراحل لوله‌گذاری و احداث تأسیسات در جزیره کیش، این جزیره از نعمت گاز شیرین برخودار گردید.

احداث دو مخزن ذخیره نفت خام هر یک به ظرفیت ۵۰ هزار بشکه، نوسازی اسکله صادرات نفت خام، طرح توسعه میادین سیوند و دنا، پروژه جمع‌آوری پساب‌های صنعتی و بهداشتی در منطقه سیری از دیگر پروژه‌های در دست اجرای این جزیره است.

منطقه نفتی سیری یکی از جنوبی‌ترین جزایر خلیج فارس و مرکز عملیاتی تولید از پنج میدان نفتی سیوند (سیری سی)، دنا (سیری دی)، نصرت (مشترک)، اسفند (سیری‌ئی) و الوند (سیری آ) می‌باشد.

این جزیره در ۴۰ مایلی دریایی بندر لنگه در کناره خلیج فارس واقع شده است و در نزدیکی خط مرزی دریایی قرار دارد. این منطقه برای اجرای عملیات تولید،‌ تصفیه و صادرات میادین موجود و نیز میادین نفتی‌ای که در آینده توسعه می‌یابند به طور کامل تجهیز شده است.

ارتباط با جزیره از راههای دریایی و هوایی امکان‌پذیر است. نفت تولیدی از سه میدان سیوند، دنا و نصرت پس از مرحله اول تفکیک در مجتمع نصر در دریا به خشکی منتقل شده و پس از طی مراحل نهایی تصفیه، ذخیره و صادر می‌گردد. در طول سالها پس از جنگ تحمیلی تأسیسات آسیب‌دیده دریایی این میادین به طور کلی بازسازی و راه‌اندازی شده است. میادین سیوند و دنا، دو مخزن مستقل هستند. این میادین با ۵۷ حلقه چاه نفت خام و تزریق آب در حدود ۱۸ مایلی دریایی غرب جزیره سیری واقع شده‌اند.

میدان مشترک نفتی نصرت نیز در این منطقه با میدان فاتح از کشور دوبی مشترک است.

این میدان دارای چهار حلقه چاه تولیدی بوده و برنامه این میدان دارای چهار حلقه چاه تولیدی بوده و برنامه‌ توسعه آن در قالب طرحهای جدید بیع‌متقابل در اواخر سال ۱۳۷۸ امضا گردیده است.

طرحهای توسعه میادین سیری‌ ئی و آ (اسفند و الوند) براساس برنامه‌ پنج‌ساله دوم توسعه و در قالب قراردادهای بیع متقابل از اواخر سال ۱۳۷۴ به اجرا درآمده و از اواخر سال ۱۳۷۷ به تولید موقت رسیده است.

میدان اسفند در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی جزیره واقع و شامل ۵ سکوی دریایی متشکل از ۳ کسوی حفر چاه، یک سکوی بهره‌برداری و یک سکوی مشعل می‌باشد.

در این میدان ۲۸ حلقه‌ چاه تولیدی و تزریقی، حفاری شده و می‌بایستی ۳ حلقه چاه دیگر (تزریقی) نیز تا خاتمه پروژه حفاری شود.

میدان الوند در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی جزیره واقع شده و شامل دو سکوی حفاری می‌باشد و طبق برنامه ۱۱ حلقه چاه افقی تولیدی در این میدان حفاری و تا اواسط سال ۱۳۷۹، کلیه آنها حفاری و به تولید درآمدند.

نفت تولیدی از این میدان از طریق یک خط لوله ۱۶ اینچ به سکوی بهره‌برداری نصر منتقل و پس از اختلاط با نفت میادین سیوند و دنا و نصرت از طریق خط لوله جهت فرآورش به جزیره انتقال می‌یابد.

سفر با کشتی برای بازدید از سکوی نصر

جذابیت سفر در این است که خبرنگاران با یک کشتی مسافربری پانامایی که خدمه آن فیلیپینی هستند برای بازدید از سکوی نصر سطح آبهای خلیج فارس را طی ۲ ساعت طی می‌کنند.

قبل از سوار شدن بر کشتی یکی از همراهان که مسئولیت سفر را بر عهده داشت از خانم‌های خبرنگار می‌خواهد دلخوری پیش آمده را فراموش کنند و بعد سوار کشتی بشوند.

پس از دو ساعت روی آب بودن به سکوی می‌رسیم، پیش از دیدن سکو تصور دیگری از آن داشتم. اما سکوی نصر زیبایی خاصی داشت و زندگی مسالمت‌آمیز پرندگان دریایی با مشعل سکو زیبایی آن را دو چندان می‌نمود. کارگران و متخصصان شبانه روز در سکو که کیلومترها از خشکی دور هستند تا مشعل آن روشن بماند. روشن ماندن مشعل بیانگر تولید نفت است.

این سکو پنج حلقه چاه دارد که همه این چاهها فعال هستند و یکی از تکنیسین‌ها مقداری از نفت آن را در یک بطری ریخته و به خبرنگاران می‌دهد.

ماده‌ای بسیار بدبو که مواد اولیه آدامس تا هر خوراکی، البسه و صنعت دیگر که در اطراف ما وجود دارد را تشکیل می‌دهد و همه جنگ‌ها بر سر طلای سیاه است.

● پروژه‌ جمع‌آوری گازهای همراه و بازیافت گاز مایع

در این پروژه تمامی گازهای همراه جمع‌آوری شده در سکوهای نصر و اسفند و نیز کارخانجات خشکی به یک مرکز پالایش گاز مایع (NGL) به ظرفیت پالایشی روزانه ۱۵۰ میلیون فوت مکعب گاز ورودی و تولید ۱۲۰ هزار شکه گاز مایع منتقل خواهد شد. گاز شیرین جدا شده جهت صدور به خارج از کشور به جزایر کیش و قشم ارسال خواهد گردید.

● توان ها و ظرفیت های موجود

افزون بر وجود منابع قابل ملاحظه نفتی در محدوده خلیج فارس، منابع عظیمی از گاز طبیعی نیز در محدوده فلات قاره ایران وجود دارد که تعدادی از آنها کشف شده است. این میادین شامل میادین مشترک گازی پارس جنوبی و لایه دالان کنگان در سلمان است.

میدان گازی پارس جنوبی در خط مرزی با قطر مشترک است و برنامه‌های توسعه‌ای این میدان از طریق شرکت ملی نفت ایران در قالب طرح‌های بیع متقابل نظارت می‌گردد.

قرارداد توسعه لایه نفت و گاز میدان سلمان نیز در مرحله امضا با پیمانکار ایرانی و در قالب طرح‌های بیع متقابل می‌باشد و قرار است نظارت بر عملیات اجرایی پروژه از طریق این شرکت صورت گیرد.

● نگاهی به آینده

پتانسیل تولید شرکت نفت فلات قاره اران در سال ۱۳۷۸ با توجه به کاهش سقف تولید اوپک به حدود ۵۲۰ هزار بشکه در روز رسید. این میزان حدود ۶۰ هزار بشکه افزایش را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.

پیش‌بینی می‌شود میزان تولید در پایان سال ۱۳۸۰ به ۷۲۰ هزار بشکه در روز برسد.

با توجه به خط مشی وزارت نفت و با در نظر گرفتن ظرفیتهای موجود در میادین نفتی و گازی خلیج فارس در برنامه‌های مدون ۵ ساله سوم کشور، پیش‌بینی می‌شود تولید میادین دریایی در سال ۱۳۸۳ به بیش از یک میلیون بشکه در روز بالغ گردد.

برای دستیابی به این هدف برنامه گسترده‌ای به منظور بازسای تأسیسات، توسعه کارخانجات و میادین موجود و توسعه میادین جدید طرح‌ریزی شده است.

این میادین شامل میادین در حال توسعه بلال، اسفندیار، هنگام، درود، سروش و نوروز، فروزان، سلمان، نصرت و فرزام می‌باشند.

تأسیسات صدمه دیده میادین که در برنامه‌های بازسازی قرار گرفته‌اند، شامل تأسیسات میادین بهرگانسر و ابوذر، رسالت و رشادت می‌گردند که بازسازی و نوسازی میدان بهرگانسر آغاز گشته و میدان ابوذر کاملاً باتمام رسیده و متعاقباً بازسازی میادین رسالت و رشادت نیز صورت خواهد گرفت.

سیری را با همه گرمی و سختیهایش اما با مهربانی فداکارانی که برای قوت مردم سرزمین خود بی‌وقفه تلاش می‌کنند، ترک می‌کنیم و بار دیگر با کشتی پانامایی راه آرام و زیبای دریا را به سمت جزیره کیش طی می‌کنیم. در گزارش بعدی به کشف مخازن بزرگ گازی در این جزیره زیبای مرجانی خواهیم پرداخت.

زیبا اسماعیلی