علت‌های بیماری لک و پیس

لک و پیس یا ویتیلیگو از بیماری‌های ناشی از اختلال عملکرد در سیستم ایمنی بدن است که منجر به از بین رفتن سلول‌های تولیدکننده رنگدانه پوست یعنی سلول‌های ملانوسیت می‌شود. در واقع …

لک و پیس یا ویتیلیگو از بیماری‌های ناشی از اختلال عملکرد در سیستم ایمنی بدن است که منجر به از بین رفتن سلول‌های تولیدکننده رنگدانه پوست یعنی سلول‌های ملانوسیت می‌شود. در واقع سیستم ایمنی بدن گاهی بخشی از رنگدانه پوست را دشمن فرض کرده و با حمله به آن موجب از بین‌رفتن رنگدانه و سلول تولیدکننده رنگدانه یعنی ملانوسیت می‌شود و نتیجه آن می‌شود که قسمتی از پوست سفید می‌شود.

روند پیشرفت بیماری در افراد مختلف متفاوت است گاهی ممکن است فرد با یا بدون اقدامات درمانی بهبود پیدا کند گاه ممکن است بیماری فقط با یک لک سفید مقاوم به درمان تا آخر عمر ثابت بماند و گاه در موارد نادری ممکن است پیشرفت کند و بخشی دیگر از بدن را درگیر کند. واقعیت این است که با هیچ روش علمی نمی‌توان نتیجه بیماری را پیش‌بینی کرد و از سوی دیگر اگر چه با روش‌های درمانی مختلف می‌توان نقش عمده‌ای در کنترل و بهبودی بیماری ایفا کرد، اما هیچ پزشکی نمی‌تواند قاطعانه قول بهبودی یا علاج کامل را به بیمار اعلام کند.

سن شیوع ابتلا به این بیماری از ۲ تا ۴۰ سالگی بوده و سابقه فامیلی در ۲۰ درصد از بیماران وجود دارد. اگر چه این بیماری یک اختلال ژنتیکی با اختلال ناشناخته از سیستم ایمنی است، اما در مواردی عواملی می‌تواند در تشدید، بروز یا همراهی بیماری نقش داشته باشد مانند: کم‌کاری تیروئید، کم‌خونی، دیابت، بعضی بدخیمی‌ها، کمبود مس و سلنیوم، حاملگی، مصرف داروهای ضدبارداری، استرس و مشکلات روحی. اما آنچه بیش از همه می‌تواند در شروع یا تشدید بیماری نقش داشته باشد استرس‌های فیزیکی به پوست است مانند: سوختگی، ریختن آب‌جوش یا روغن داغ روی پوست، ضربه‌های مداوم و خفیف به دست و پا بخصوص در کسانی که در محیط کارشان از دست برای کارهای خشن استفاده می‌کنند (آهنگر، نجار و...) یا ورزش‌هایی که به دست و پا و زانو ضربه بیشتری وارد می‌آورد (بوکس و فوتبال) به همین علت است که دست و پا و آرنج و زانو بیش از سایر نقاط بدن سفید می‌شوند و اتفاقا پاسخ کمتری هم به درمان می‌دهند. بنابراین تا آنجا که می‌توانیم از ضربه و استرس به پوست جدا پرهیز کنیم.

درمان‌های متفاوتی برای این بیماری پیشنهاد شده است. از محلول‌های ترکیبی و کرم‌های موضعی حاوی استروئید ضعیف تا ترکیبات تحریک‌کننده سلول‌های ملانوسیت و داروهای خوراکی و همچنین لیزر و در نهایت جراحی یا گرافت پوستی و کشت سلول‌های بنیادی که همه ۵ اقدام درمانی ذکرشده تضمین‌کننده درمان قطعی نیست و باید بدانیم که پاسخ درمانی در افراد مختلف کاملا متفاوت است. اما نکته مهم در آغاز درمان آن است که هر بیمار باید با حوصله هر اقدام درمانی را حداقل برای چند ماه به توصیه پزشک ادامه دهد حتی اگر پاسخ مثبتی از آن دریافت نکند، زیرا با اتمام دوره درمانی از پاسخ مثبت یا منفی پوست به نوع خاصی از درمان مطمئن می‌شویم و آنگاه قادر خواهیم بود روش درمانی دیگر را اتخاذ کنیم.

به عنوان یک قانون، مناطقی از پوست سفیدشده که موی آن هم سفید شده معمولا پاسخ کمی به درمان خواهند داشت. همچنین نتایج درمانی در پوست صورت بهتر و سریع‌تر از پوست اندام و دست و پا است. فراموش نکنید حتما پوست سفیدشده دست و صورت را با ضدآفتاب بپوشانید تا از عوارض احتمالی و خطرناک ناشی از تابش نور خورشید برپوست فاقد رنگدانه (سفید) در امان باشید.

دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست