خانه, پادگان نیست

وقتی روی کتاب های کف اتاق خواب پسر ده ساله ام لیز خوردم, فهمیدم که باید کاری می کردم آن طور هم نبود که من و همسرم قبلاً تلاش نکرده باشیم تهدیدها و اولتیماتوم های ما فقط به طور موقتی مشکل را حل می کرد کتاب ها همیشه کف اتاق پراکنده بود

‌وقتی روی‌‌ کتاب‌های کف اتاق خواب پسر ده ساله‌ام لیز خوردم، فهمیدم که باید کاری می‌کردم. آن‌طور هم نبود که‌ ‌من و همسرم قبلاً تلاش نکرده باشیم. تهدیدها و اولتیماتوم‌های ما فقط به‌طور موقتی‌ ‌مشکل را حل می‌کرد. کتاب‌ها همیشه کف اتاق پراکنده بود.

سپس به ذهنم خطور کرد که از روش منظمی که در کتابفروشی‌ها به کار برده می‌شود،‌ ‌استفاده کنم.

برای پسرم قفسه‌های پلاستیکی خریدم، سپس به کمک هم کتاب‌ها و دیگر‌‌ ‌وسایل او را در قفسه‌ها جای دادیم و مرتب کردیم. دیگر نه من نق می‌زدم و نه او اتاق‌ ‌درهم برهمی داشت.

والدین پر مشغله اغلب مانند گروهبان آموزشی عمل می‌کنند که فقط در طول روز به‌ ‌افراد آموزش می‌دهند، این روش نه تنها بی‌اثر است، بلکه والدین و فرزندان را عصبانی‌ ‌و آزرده خاطر می‌کند.

بنابراین شما چه چیزی باید به فرزندانتان بگویید تا کاری را که می‌خواهید انجام‌‌ ‌دهند؟‌‌ راه حل‌‌‌های زیر‌ ‌با استفاده از تجربه‌های والدین که مربوط به پنج مشکل عمومی است باید حس همکاری و مسئولیت‌پذیری ‌‌و مرتب‌ ‌بودن فرزندان را برانگیزد. مهارت‌هایی که یک عمر به درد آنان می‌خورد.

وقتی فرزندتان دسته گلی به آب داده است.‌ ‌به جای این که بگویید <ای دست و پا چلفتی>! بگویید: <ببینم، برای حل این مشکل چی لازم داری؟>‌

جین نلسون روان‌شناس خانواده می‌گوید: <این‌که والدین چگونه با اشتباهات کوچک فرزندان کنار می‌آیند - از ریختن شیر گرفته تا شکستن‌‌ اسباب بازی - می‌تواند منجر‌ ‌به‌‌ دوستی و اعتماد بین‌‌ ‌آنها ‌‌و فرزندانشان شود یا سبب فاصله و خصومت گردد.>

گاهی فرزندانتان کارهایی می‌کنند که شما باید تحمل کنید، البته خیلی سخت است ولی‌ ‌برخورد‌‌ خشونت‌آمیز به‌ ‌آنها یاد نمی‌دهد چگونه رفتارشان را تصحیح کنند. اگر با فریاد بگویید: <فوراً آن‌ ‌را تمیز کن.> عمل تمیز کردن نه الزام منطقی عملش، بلکه بیشتر شبیه تنبیه به نظرش می‌‌‌رسد.‌

نحوه برخورد فرزندتان با راه حل انتخابی شما مهم است. متوجه باشید که هیچ‌ ‌سرزنشی در کار نباشد، فقط به‌طور ساده بیان موقعیتی باشد که نیازمند اصلاح است.

اتاق درهم و برهم فرزندتان شما را ناراحت می‌کند. به جای این که‌ ‌بگویید: <اتاقت را مرتب کن - وگرنه...>! بگویید <یا الان مرتب کن و یا‌ ‌تا ده دقیقه بعد - انتخاب با خودت است.>

والدین اغلب به استفاده از تهدیدهای تو خالی روی می‌آورند که تأثیر چندانی بر‌ ‌بچه‌ها ندارد. نتیجه چیست؟‌

به‌نظر می‌رسد <نتیجه این نوع برخورد، افزایش کشمکش‌ ‌است که می‌تواند به سرعت شدت یابد.>

از دادن اولتیماتوم اجتناب ورزید. سعی کنید که همیشه بر وجه مثبت کار‌ ‌تأکید کنید. مثلاً بگویید: <اگر اسباب‌بازی‌ها و لباسهایت منظم باشد اتاقت‌ ‌خیلی قشنگ می‌شود.> و با دادن انتخاب محدودی به فرزندانتان در مورد زمان انجام این‌‌ ‌کار، در واقع از برخورد و درگیری با او پرهیز می‌کنید.

او نمی‌خواهد از رختخواب بیرون بیاید.‌‌به جای این که بگویید: <پاشو! این آخرین دفعه است که صدایت می‌کنم.> بگویید: <صبح به خیر. ساعت هفت است،‌ ‌الان باید چه کار کنی؟>

به عنوان والدین، ما اغلب در قبال فرزندانمان مسئولیت زیادی به عهده داریم،‌ ‌بنابراین تعجبی ندارد که آنها مدت زیادی در تختخواب منتظر بمانند تا به آنها گفته‌ ‌شود، بلند شوند. فرزندان به طور تجربی می‌دانند که ما آنها را با ناز و نوازش بیدار‌ ‌می‌کنیم و نمی‌گذاریم دیرشان شود.

نلسون می‌گوید: <نق زدن، به فرزندان یاد نمی‌دهد که چگونه مسئولیت‌پذیر باشند.‌ ‌در تعطیلی آخر هفته در مورد راه‌هایی که سبب می‌شود صبح زیبا همچنان زیبا بماند،‌ ‌صحبت کنید. به‌عنوان مثال او می‌تواند شب قبل لباسهایش را آماده کند و کیفش را‌ ‌ببندد.‌

تصمیم بگیرید در مقابل کاری که می‌خواهید فرزندتان انجام دهد، چه خواهید کرد.‌ ‌مثلاً برایش توضیح دهید که اگر از سرویس مدرسه جا بماند، او را با ماشین خودتان‌‌ ‌نخواهید برد. البته این تهدید موقعی عاقلانه است که فرزندتان بتواند پیاده یا با‌ ‌وسایل نقلیه عمومی به مدرسه برود.

بر سر حرفتان بمانید: او باید مسئله دیر رفتن به مدرسه را حل‌ ‌کند یا این که جوابگوی علت دیر کردش به اولیای مدرسه باشد.

او باز هم می‌خواهد در انجام تکالیف به او کمک کنید. به جای‌ ‌این که بگویید: <تو خیلی تنبلی! باید بیشتر تلاش کنی> بگویید <کار توست، مطمئنم‌ ‌که می‌توانی آن را انجام بدهی.>

هنگام شب در اکثر خانه‌ها برای انجام تکالیف درگیری وجود دارد. بعضی مواقع‌‌ ‌فرزندان ک-ُند هستند. کمک کردن بیش از حد به بچه سبب عدم پیشرفت او می‌شود.

توپ را در زمین فرزندتان بیندازید. اول به او بگویید که به توانایی‌های او ایمان دارید، <هفته گذشته مسئله سختی را حل کردی>، سپس مقررات مشخصی برای مطالعه وضع‌ ‌کنید و یک مکان آرام برای مطالعه ایجاد نمایید که دور از سر و صدای اطفال و‌ ‌تلویزیون باشد.

وقتی فرزند شما مشغول انجام تکالیفش است نزدیک او نروید. این کار او را‌ ‌خیلی وابسته خواهد کرد. البته چنانچه در مورد چیزی مشکل دارد یا مردد است،‌ ‌خوب است که همان را توضیح دهید و بعد از او دور شوید.

هرگز تکالیف او را انجام ندهید. این کار مانع پیشرفت او می‌شود،‌ ‌چرا که فرزندتان چیزی یاد نمی‌گیرد. راه حلش این است که تکالیف را به صورت‌ ‌کاری عادی و روزمره در آورید نه اینکه مسئله‌ای باشد که هر روز در موردش کشمکش‌ ‌داشته باشید.

هیچ کاری در خانه انجام نمی‌دهد.

به جای این که بگویید: <کی می‌خواهی یاد بگیری که در مورد کارهای خانه احساس‌ ‌مسئولیت کنی؟> بگویید: <تا میز چیده نشود نمی‌توانم شام را بکشم.>

درگیر و شریک کردن بچه‌ها در کارهای خانه، همیشه مشکل است. این کار را با وضع‌‌ ‌مقرارت مشخصی در مورد این که چه کسی، چه کاری را چه موقع می‌بایست انجام دهد شروع‌ ‌کنید. از بچه‌ها بخواهید که در طرح یک جدول به شما کمک کنند. وقتی کاری به طور کامل‌‌ ‌اجرا نمی‌شود، با ربط دادن نتایج به رفتار بد، درسی به آنها بیاموزید.‌

برای نمونه تا زمانی که میز چیده نشود از دادن شام امتناع کنید. در این مورد‌ ‌قاطع باشید؛ حتی اگر فرزندتان گرسنه به رختخواب برود. در مورد‌‌ لباس‌‌‌های کثیف نیز همین‌ ‌گونه برخورد کنید. سر فرزندتان داد نزنید‌ ‌که لباسهایش را از کف‌ ‌اتاق جمع کند، بلکه فقط لباس‌هایی را بشویید که در سبد رختشویی است. موقعی که‌ ‌فرزندتان می‌خواهد لباس مورد علاقه‌اش را بپوشد ولی می‌بیند که شسته نیست، یاد می‌گیرد که از قبل به فکرش باشد‌‌.‌ انتظار داشته باشید که گاهی فرزندتان شما را‌ ‌عصبانی کند. وقتی او این کار را می‌کند، فقط پاسخ مختصر و ساده‌ای بدهید. به خاطر داشته باشید که کارها برای این که بهتر شوند، اول بدتر می‌شوند. اما در‌ ‌درازمدت تلاش بیشتر برای درگیر کردن فرزندان در یافتن راه‌حل مشکلات، هزینه ناچیزی‌ ‌است که برای پرورش فرزندانی مسئولیت‌شناس و با‌‌‌ انگیزه ‌‌می‌پردازید.