ابزاری برای پایش جاده های كشور

دكتر امیر احمد سپهری دوربین های ساخت متخصصان داخلی در مورد سیستم های كنترل ترافیك قابل رقابت با تمام نمونه های خارجی است

دكتر امیر احمد سپهری - دوربین های ساخت متخصصان داخلی در مورد سیستم های كنترل ترافیك قابل رقابت با تمام نمونه های خارجی است

● دوربین های سرعت سنج چه زمانی وارد سیستم كنترل ترافیك شدند؟

▪ دوربین های سرعت سنج تكنولوژی روز دنیا را دارند. البته ۲۰ یا ۳۰ سال است كه انواع این دوربین ها به كار می رود. یك انقلاب صنعتی در دهه ۱۹۸۰ داشتیم به نام انقلاب فناوری اطلاعات . مظهر این انقلاب، بروز كامپیوترهای شخصی بود. اولین PCها ، ۸۰۸۶ بود كه پردازنده آپولو ۱۱ روی آن قرار داشت. دهه ۱۹۹۰ هم انقلاب ارتباطات و مخابرات بی سیم واقع شد. فكس و مودم بسیار ارزان شدند و در اختیار عموم قرار گرفتند. به این ترتیب ICT به وجود آمد. یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات در هم ادغام شد. این دوربین سرعت سنج هم از تكنولوژی رادار استفاده می كند.

● قبلاً با تكنولوژی رادار آشنا بودید؟

▪ من افسر نیروی دریایی بودم. در دوران تحصیل در اروپا و آمریكا و همین طور در ایران، در زمینه رادار كار كردم. در ۱۳۵۶ اولین كتاب جنگ الكترونیك را نوشتم.

● چرا سراغ دوربین سرعت سنج رفتید؟

▪ چون تعداد كشته های جاده ای و تصادفات رانندگی خیلی زیاد است، چهار سال قبل با همكاری دانشكده های ریاضی و علوم كامپیوتر مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیركبیر و تجربیاتی كه از قبل داشتیم، تصمیم گرفتیم كه دوربین سرعت سنج با بهره گیری از تكنولوژی رادار را بسازیم.

● این دوربین در دانشگاه ساخته شد؟

▪ چند مركز تحقیقاتی بیرون دانشگاه به همراه این چند دانشكده در دانشگاه صنعتی امیركبیر با هم همكاری كردند تا این دوربین سرعت سنج ساخته شد.

● نتایج كار چه طور بود؟

▪ وقتی اولین تست ها روی دوربین انجام شد، این محصول برنده بهترین محصول نیروی انتظامی شد و از طرف دكتر قالیباف هم جایزه ای به ما اهدا شد.

● دوربین های سرعت سنج از چه زمانی وارد سیستم پلیس دنیا شد؟

▪ حدود ۲۰ سال قبل در اروپا متداول شد و ۱۰ سال است كه در آمریكا نصب شده. سیستم های قدیمی چون از فیلم استفاده می كردند و آنالوگ بودند، خیلی گران بودند. اما الآن حدود ۶ یا ۷ سال است كه از دوربین های دیجیتال در این سیستم ها استفاده می شود.

● آیا تأثیر این دوربین ها در ترافیك سنجیده شده است؟

▪ بله. آمار نشان داده كه این دوربین ها حدود ۳۰ درصد از تصادفات را كم می كند. امسال در فرانسه هزار دستگاه نصب شده است و این اهمیت موضوع را نشان می دهد.

● در ایران چه طور؟

▪ سال گذشته حدود ۳۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی در ایران از بین رفتند. اگر ما با این دوربین ها ۳۰ درصد از این آمار كم كنیم، مثلاً برسانیم به ۲۰ هزار كشته، فقط پول دیه این تعداد، حدود ۳۰۰ میلیارد تومان می شود؛ گذشته از جنبه های انسانی قضیه كه غیرقابل محاسبه است.

● چند نوع تكنولوژی در این دوربین ها هست؟

▪ این سیستم ها ۴ گروه هستند: رادار، لوپ، لیزر و تصویر ویدیویی. ساختار لوپ و رادار یكی است. برای سرعت سنج های لوپ، باید جاده كنده شود. برای همین این سیستم دارد از رده خارج می شود. لیزر برای كارهای خاصی به كار می رود و سیستم ویدیویی هم هنوز در حال تكمیل است. در بسیاری از موارد تا ۱۵۰ كیلومتر بیشتر را جواب نمی دهد. ویدیویی خیلی جای پیشرفت دارد، اما جای رادار را نمی تواند بگیرد. مثلاً در شب مشكل دارد.

● دوربین شما از چه نوعی است؟

▪ سیستم ما راداری است.

● چه اجزایی دارد؟

▪ رادار، پخش ضبط تصاویر، دوربین و هماهنگی بین این بخش ها و انتقال به یك سیستم خارجی.

● این انتقال از چه راهی است؟

▪ هم سیستم بی سیم و هم خطوط ADSL . بستگی دارد كه آن نقاط چه طور به مخابرات وصل باشند.

● در حال حاضر این سیستم ها در كشور نصب شده است؟

▪ بله. البته در حال حاضر مأموران نیروی انتظامی باید به نزدیك دستگاه بروند تا بتوانند اطلاعات را خارج كنند. اما اگر خطوط ADSL وصل شود، می توان از یك مركز كنترل، همه اطلاعات را از دوربین ها خارج كرد و تنظیمات مختلف مثل سرعت در روز، سرعت در شب و ... را انجام داد.

● اصول فیزیكی این سیستم چیست؟

▪ پدیده ای در فیزیك داریم به اسم پدیده دوپلر؛ به این ترتیب كه وقتی موجی به سمت یك جسم فرستاده شود، موج برگشتی بر حسب این كه جسم با چه سرعتی حركت می كند، فركانسش تغییر می كند. مثلاً اگر جسم دور شود، فركانس كم می شود و اگر نزدیك شود، فركانسش زیاد می شود.

● روی ماشین پلیس هم نصب می شود؟

▪ بله. سیستم كلی همین است. می توان با كمی دست كاری، آن را روی ماشین پلیس نصب كرد.

● طراحی كلی سخت افزار، ایرانی است؟

▪ ما قطعات را وارد كرده ایم، اما مهندسی و طراحی كلی سیستم توسط خودمان انجام شده است.

● چه قطعاتی وارد می شود؟

▪ دوربین ، IC ها و ... اینها وارد می شود. اما مهم طراحی و مهندسی سیستم است كه كار خودمان است.

● چند درصد؟

▪ می توان گفت كه اگر كار مهندسی ما را از این سیستم حذف كنیم، فقط ۳۰ درصد باقی می ماند.

● به هر حال ایران با مشكل تحریم هم مواجه است. اگر ما دچار تحریم قطعات بشویم، آیا این سیستم می تواند هم چنان در داخل تولید شود؟ قطعه خاص آمریكایی یا اروپایی دارد؟

▪ نه. این دوربین ، قطعه ای ندارد كه استراتژیك باشد. قطعات آن در تمام بازارها پیدا می شود.

● در ساخت این دوربین ها مهندسی معكوس هم شده؟

▪ خیر. تمام مهندسی و طراحی این سیستم از خودمان بوده. ما تیم مهندسی و طراحی هستیم نه فروشنده جنس دیگران. ما ممكن است ایده بگیریم، اما كار خودمان را كرده ایم.

● نرم افزارش چه طور؟

▪ نرم افزار كاملاً كار خودمان است. آقای دكتر رضایی این كار را انجام داده اند.

● نر م افزار هم ایرانی شده؟

▪ بله. بومی شدن این نرم افزار چند جنبه دارد؛ یكی محیط فارسی و تاریخ هجری شمسی و ... است. نكته بعدی طبیعت ترافیك در ایران است. سیستم هایی كه در خارج نصب شده برای ترافیك همان جا طراحی شده و مناسب ترافیك سنگین ایران نیست. اتوبان های ما ۳ لاین یا ۴ لاین دارند اما می بینید كه گاهی وقت ها ۵ یا ۶ تا ماشین كنار هم در حال حركتند. دوربین های خارجی در چنین شرایطی Eror می دهند.

● دوربین شما هنگ نمی كند؟

▪ نه. دوربین ما در این شرایط هنگ نمی كند.

● امتحان كرده اید؟

▪ بله. در اتوبان همت در شلوغ ترین نقطه، مسیر شرق به غرب قبل از پل های فجر دوربین ما نصب است.

● پس شب ها كه من با سرعت می روم، دوربین شماست كه در آن مسیر از من عكس می گیرد!

▪ بله. دوربین ما هم از نقطه نظر اپراتور بومی شده و هم با شرایط ترافیك ایران هماهنگ شده است.

● سیستم كنترل ترافیك شما فقط كار جریمه كردن انجام می دهد؟

▪ خیر. این دوربین آمار هم می گیرد. ساعت های شلوغی را می دهد، تعداد ماشین های عبوری را اندازه می گیرد. در دوربین های خارجی هم این گزینه ها هست، اما برای استفاده از آن باید پول جداگانه پرداخت كرد. در حالی كه در نرم افزار ما این قسمت ها تعبیه شده و از همه مهمتر این كه منبع نرم افزار دست خودمان است. بر مبنای نیاز، نرم افزار به روز می شود.

● فقط سرعت را جریمه می كند یا حركات مارپیچ را هم جریمه می كند؟

▪ نه. این فقط سیستم سرعت سنج است.

● خب، در بزرگراه توقف هم ممنوع است، آیا سرعت صفر را جریمه نمی كنید؟

▪ نه! فعلاً نه!

● قصد توسعه كار را ندارید؟

▪ چرا، داریم روی نرم افزار كار می كنیم. فعلاً داریم روی خلاف های سبقت كار می كنیم.

● می تواند مثلاً باران را تشخیص دهد؟ چون روزهای بارانی، حد سرعت پایین تر می آید؟

▪ هیچ جای دنیا چنین كاری نكرده اند. گذاشتن سنسور باران، كار ساده ای است اما تا حالا جایی من ندیده ام. همه این توسعه ها را می توان روی سیستم انجام داد، به شرط اینكه ما حمایت شویم؛ نه اینكه به حال خودمان رها شویم.

● مگر مسأله خاصی وجود دارد؟

▪ مسأله ای كه در این بین وجود دارد، این است كه ما خودباوری نداریم. باورمان نمی شود كه سیستم، ایرانی باشد یا ایرانی بتواند چنین سیستمی بسازد. البته ما وقتی می گوییم سیستم ایرانی، باید به این نكته توجه كنیم كه ما یك پروژه را به سه طریق می توانیم انجام دهیم. فرض كنید می خواهیم یك ساختمان بسازیم؛ می توانیم این ساختمان را مستقیماً بخریم یا اینكه برویم در و پنجره و دیوار را پیش ساخته بخریم و بعد بیاوریم اینجا سر هم كنیم؛ این می شود مونتاژ.

باید فرهنگسازی شود.

پایه و اساس همه صنایع، تحقیق و توسعه است.

واقعیت این است كه در ایران تحولات زیادی به وجود آمده.

در سطح كلان، مدیران، دلسوزند اما وقتی به پایین بدنه می آییم، می بینیم كه تعدادی از افراد،

به منافع كوتاه مدت خودشان فكر می كنند

اما یك راه سوم هم وجود دارد؛ مهندسی می آید و همه نكات لازم را محاسبه می كند؛ چه جور آهنی، چه جور آجری و چه جور جوشكاری. نقشه ها كشیده می شود؛ این طراحی ساخت است.

این مهندس سازنده، تیرآهن و آجر و سیمان نمی سازد. اینها قطعه است. مهندس برق هم به همین صورت است. مثلاً در این سیستم، سرعت سنج دوربینمان كانن است یا یك برد كامپیوتری را مستقیماً استفاده كردیم اما اینها بدون كار سخت افزاری ما ارزش ندارد.

● منظورم این بود كه چه نوع حمایتی لازم است؟

▪ مناقصه ای در شیراز برگزار شد. شركت GATSO و ما حضور داشتیم. آنها ۶۷میلیون قیمت پایه دادند و با هزینه های جانبی نیز حدود ۸۰میلیون تومان برای هر دستگاه اعلام كرده بودند، در حالی كه ما این دستگاه را ۲۴میلیون تومان می فروختیم؛ تقریباً بیشتر از یك سوم؛ در حالی كه منو و تقویم دستگاه ما فارسی است و برای همین آب وهوا هم ساخته شده.

● شما برنده شدید؟

▪ بله! شیراز اول یك دستگاه از ما خرید و شش ماه آزمایش كرد و بعد ما برنده شدیم. باید به این نكته هم توجه كرد كه علاوه بر قیمت اولیه، این دستگاه ها نیاز به تعمیر و نگهداری هم دارد.

● همه كار را كه خودتان انجام می دهید؟

▪ بله! تكنولوژی در حال تغییر است. در همین كامپیوترهای شخصی، این موضوع كاملاً مشهود است. كامپیوتری كه شما امسال می خرید، ۳ سال دیگر قابل استفاده نیست.

مهدی صارمی فر

---