۱۲ماه و ۱۲ همت مضاعف

امسال توفیق داشتم در لحظه تحویل سال نو در صحن جمهوری حرم مطهر حضرت ابالحسن الرضا علیه السلام دعاگوی هم میهنان عزیز باشم مجری مراسم تحویل سال نو امیرحسین مدرس, مدیحه سرایی و سخنرانی حجت الاسلام راشد یزدی که بسیار کوتاه بود و قرائت دعای توسل و زیارت امین الله عمده برنامه های این مراسم را تشکیل داده بود

امسال توفیق داشتم در لحظه تحویل سال نو در صحن جمهوری حرم مطهر حضرت ابالحسن الرضا علیه السلام دعاگوی هم میهنان عزیز باشم. مجری مراسم تحویل سال نو امیرحسین مدرس، مدیحه سرایی و سخنرانی حجت الاسلام راشد یزدی که بسیار کوتاه بود و قرائت دعای توسل و زیارت امین الله عمده برنامه‌های این مراسم را تشکیل داده بود.

هنگام قرائت دعای توسل در سه فراز مربوط به امام حسین علیه السلام، امام رضا علیه السلام و حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف حال و هوای زائران و مجاوران رضوی دیدنی بود و جای همه شما خالی.

بعد از تحویل سال که با قرائت دعای فرج قرین بود پیام نوروزی رهبر انقلاب در صحن حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام پخش شد. تقریباً می‌توانم به جرأت بگویم کسی درست حدس نزده بود که امسال به چه نامی مزین می‌گردد. بیشتر مردم از تکرار عبارت (اتحاد ملی و انسجام اسلامی) با توجه به وقایع سال ۸۸ می‌گفتند. اما دقایقی نگذشت که برخلاف همه گمانه‌زنی‌ها یک عبارت به زودی بر سر زبان‌ها افتاد و به فاصله کوتاهی به نشان شبکه‌های مختلف صدا و سیما مبدل گشت:

● همت مضاعف ، کار مضاعف

همت که به اراده و عزم از آن تعبیر می‌شود وقتی مضاعف باشد و چندین برابر گردد، کاری کارستان رقم خواهد زد و انسان را به جایگاهی رفیع خواهد رساند.

همت بلنددار که مردان روزگار / از همت بلند به جایی رسیده‌اند

در این نوشتار به طور مختصر دوازده مورد که شاید در هیاهوی مسائل مختلف چندان به آنها توجه نشود، به مصداق دوازده ماه سال ۸۹ از نیازمندی به همت مضاعف و در پی آن کار مضاعف برای به سرانجام رساندن اراده محکم و مضاعف ذکر می‌گردد، به امید آنکه مورد توجه همگان واقع شود و نهادهای مسئول و اقشار مختلف هموطنان عزیزمان به آن‌ها فکر کنند و نسبت به اجرای این موارد اهتمام ورزند. ضمن آنکه موارد بسیار زیادی هم به جز آنچه تقدیم می‌شود شایسته توجه بوده و انتهای این فهرست هم باز است...

۱) همت مضاعف در ترک تهمت

متأسفانه یکی از گناهان رایج در جامعه امروزمان و با تأسفی عمیق حتی در بین به ظاهر متدینین، ایراد تهمت به یکدیگر است. این گناه علاوه بر آن که به تنهایی انسان را مستوجب ابتلا به عذاب الهی می‌کند، رفاقتی عجیب با دروغ و غیبت هم دارد. وقتی به فردی تهمتی وارد می‌ شود هم نسبت دروغی به وی داده شده و هم او را به آنچه از آن کراهت دارد یاد کرده‌اند. امام صادق علیه‌السلام در جلد دوم کتاب شریف اصول کافی فرموده‌اند: هرگاه کسی برادر مؤمن خود را متهم کند (به وی تهمت بزند) ایمان از قلب او می‌رود همانطور که نمک در آب حل می‌شود! شایسته است در سال ۸۹ همت مضاعف همه ما بر دوری از این گناه قرار گیرد.

۲) همت مضاعف در ترک غیبت

بیان صریح خداوند متعال در سوره مبارکه حجرات در مذمت غیبت و همردیف دانستن کراهت ارتکاب این گناه با خوردن گوشت برادر مرده و توصیه مشهور حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله به جناب اباذر مبنی بر پرهیز از غیبت کردن و بالاتر دانستن شدت این گناه از ارتباط نامشروع مؤید نیاز بسیار زیاد همه ما به دوری از این گناه زشت و بکار بستن همتی مضاعف در ترک آن است.

۳) همت مضاعف در ترک دروغ

امام حسن عسکری علیه السلام در حدیثی فرموده‎اند: همه خبائث و زشتی‌ها و گناهان را در خانه‌ای قرار داده‌اند و کلید ورود به این خانه دروغ است.

پرواضح است که چه همت مضاعفی در ترک دروغ باید داشت و چه سعادتی در پی این همت مضاعف در دوری از گناهان نهفته است. امروز دروغ در جامعه ما فزونی یافته و حتی اعتراض برخی از مراجع معظم را هم به دنبال داشته است. ای کاش سال ۸۹ سال همت مضاعف همه ایرانیان در ترک دروغ باشد. در این بین فرقی هم در ترک دروغ کوچک و بزرگ نیست. همانطور که امام سجاد علیه السلام فرموده‌اند: از دروغ بپرهیزید، چه کوچک باشد و چه بزرگ، چه جدی باشد و چه شوخی، زیرا دروغ کوچک انسان را شجاع می‌کند تا از گفتن دروغ بزرگ نترسد!

۴) همت مضاعف در ترک سیگار و قلیان و اهتمام به برنامه جامع کنترل دخانیات

از نگرانی بسیار زیاد مصرف مواد مخدر و لزوم مبارزه بی‌امان با این مشکل بزرگ که بگذریم، متأسفانه در جامعه امروزی سیگار و قلیان قبح خود را نسبتاً از دست داده‌اند. چه بسیار جوانانی که سیگاری بر لب دارند و چه بسیار افرادی که قلیان را به اشتباه کم ضرر دانسته و جزء ثابت تفریحات خود می‌دانند.

صرف نظر از آنکه چه هزینه بالایی به مردم در قبال مصرف سیگار از بعد مادی وارد می‌شود لازم است در سال ۸۹ برای دستیابی به سلامتی و تندرستی همت مضاعفی در ترک سیگار و قلیان از سوی همگان به کار گرفته شود. از دستور صریح قرآن کریم مبنی بر لزوم دوری از به هلاکت افتادن به دست خویش و فتوای برخی مراجع نظیر آیت الله مکارم شیرازی در حرمت استعمال سیگار گرفته تا ضررهای فراوان مصرف سیگار و قلیان به واسطه ابتلا به انواع بیماری ها از جمله سرطان‌های مهلک نیاز به همتی مضاعف در ترک مصرف این مار خوش خط و خال را روشن می‌سازد.

۵) همت مضاعف در ارشاد اسلامی

ارشاد اسلامی عبارتی است که با دیدن آن بلافاصله به یاد گشت ارشاد نیروی انتظامی یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌افتیم. حال آنکه ارشاد اسلامی وظیفه‌ای همگانی است که باید همه افراد جامعه به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند و البته در این بین نقش مسئولین و مدیران فرهنگی مملکت حساس‌تر است. ارشاد اسلامی و دعوت به رشد تنها به زبان کارساز نیست و امام صادق علیه السلام هم به نقل بحار الانوار همین مسئله را گوشزد فرموده‌اند که: مردم را به غیر از زبان خودتان به راه خیر دعوت کنید، لکن سعی کنید از شما راستی و پرهیزکاری و تقوا ببینند.

یکی از جنبه‌های مهم ارشاد اسلامی اهتمام به مسئله حجاب است. ضمن تأکید بر جایگاه ارزشمند نیروی انتظامی در برخورد با هنجارشکنی‌ها به نظر می‌رسد باید برای تبلیغ مناسب حجاب همتی مضاعف در بکارگیری روش‌های جذاب، نو و خلاقانه به خرج داد. به راستی آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان ملی جوانان با همکاری نیروی انتظامی می‎توانند این روش‌ها را طی یک همکاری بین بخشی در سال ۸۹ به منصه ظهور برسانند؟! آیا روزی می‌رسد که سر چهارراه‌ها در کنار گشت ارشاد نیروی انتظامی با هیبت خاص خود برای برخورد با هنجارشکنی‌ها، خوش تیپ‎ترین انسان‌ها، شاخه گلی همراه با یک صفحه یادداشت مختصر به زبان ساده و جوان‌پسند ـ و نه با واژ‌ه‌‎های سخت و مناسب سایر اقشار جامعه ـ درباره فلسفه و فواید حجاب به جوانان این مرز و بوم آنهم با لبخند هدیه دهند؟ آیا روزی می‌رسد که مدیران فرهنگی این کشور ضمن تقدیر از همه تلاش های صادقانه‌شان به الگوی حسنه تبلیغ و ارشاد اسلامی یعنی رسول اکرم صلی الله علیه و آله بیشتر تمسک جویند و از عناصر شادی بخش و مفرح بیش از عناصر سفت و سخت برای تبلیغ دین استفاده کنند؟ در این بخش یقیناً همتی مضاعف نیاز است و باید از افراط و تفریط هم به شدت پرهیز نمود.

۶) همت مضاعف در اصلاح الگوی مصرف

هر چند سال ۸۸ به خاطرات پیوست اما روند حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف کماکان ادامه دارد و نیازی اساسی و مهم برای کشورمان محسوب می‎شود. اصلاح الگوی مصرف به معنای بجا و درست مصرف کردن است. اگر همتی مضاعف در اصلاح الگوی مصرف سوخت، مواد غذایی، آب و پوشاک به کار گرفته شود در سال های آینده منافعی فراوان نصیب ملت و نسل آینده خواهد شد. این همت مضاعف باید ابتدا در بین مسئولین و مدیران دولت و قوای کشور مشاهده شود و به دنبال آن به بدنه جامعه سرایت کند.

۷) همت مضاعف در توجه به آراستگی و نظافت

اسلام دین آراستگی و به مصداق النظافة من الایمان، دین نظافت و پاکیزگی و خاتم پیامبران حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله هم اسوه و الگوی تمام عیار آراستگی و نظافت و سیره و روش زندگی ایشان سرلوحه زندگی هر مسلمان است. متأسفانه یکی از مسائل مهمی که در جامعه ما مورد غفلت واقع شده، موضوع آراستگی و نظافت در بین مسلمانان است. در این بین اگر فردی مسئولیت تبلیغ دین را هم بعهده داشته باشد نظافت و آراستگی ظاهر وی بیشتر مورد توجه و انتظار دیگران خواهد بود.

توصیه فراوان پیامبر اسلام و امامان معصوم سلام الله علیهم در حفظ آراستگی ظاهر از مو و پوست صورت گرفته تا توجه به بهداشت دهان و دندان و ناخن و استعمال بوی خوش مؤید اهتمام ویژه اسلام به موضوع نظافت و آراستگی است. شایسته است در سال ۸۹ همت مضاعف همه مسلمانان و هموطنان عزیزمان بر حفظ آراستگی و نظافت به خصوص در انجام مراسم و مناسک مذهبی نظیر حضور در مساجد قرار گیرد.

۸) همت مضاعف در اهتمام به ورزش همگانی

در دیدار اخیر رئیس جمهوری با مراجع معظم یکی از موضوعاتی که مورد توجه قرار گرفت مسئله ورزش بود. آیت الله مکارم شیرازی خطاب به آقای دکتر احمدی‎‌نژاد از لزوم توجه به ورزش همگانی سخن گفتند، رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی اول فروردین ۸۹ همت مضاعف در توجه به ورزش همگانی را ضروری دانستند و از قدیم هم شنیده‌ایم که عقل سالم در بدن سالم!

شایسته است در سال ۸۹ توجه به ورزش همگانی با همتی مضاعف همراه شود و شهرداری‌ها، سازمان تربیت بدنی‌، فدراسیون ورزش‌های همگانی، سازمان ملی جوانان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حوزه‌های علمیه، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، نمایندگان مردم در خانه ملت و سایر نهادهای ذیربط در حرکتی هماهنگ و با همکاری بین‌بخشی نگاه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده تا نوک پیکان صرف بودجه‌های هنگفت در ورزش قهرمانی به سوی ورزش همگانی متمایل گردد که این مسئله به عدالت نزدیک‍‎تر است.

۹) همت مضاعف در احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی

احترام به قانون در همه ابعاد زندگی امری شایسته است. در این بین قوانین راهنمایی و رانندگی و توجه به این قوانین اهمیتی دوچندان دارد و غفلت از آن خطرات جانی هم در پی خواهد داشت. میزان بالای تصادفات و فوت هموطنان عزیزمان در جریان سفرهای درون و برون شهری مؤید نیاز به احترام ویژه و بیش از پیش به قوانین راهنمایی و رانندگی و بکارگیری همتی مضاعف در رعایت این قوانین است. امید است سال ۸۹ که بنابر اعلام پلیس راهور ناجا آغازی کم حادثه‌تر نسبت به سال گذشته داشته تا پایان به همین نحو و حتی بهتر از آن ادامه یابد.

۱۰) همت مضاعف در ترک و مبارزه با رشوه و ربا

یکی از گناهان بزرگی که به مصداق روایات متعدد، ارتکاب آن سبب ابتلا به عذاب و آتش خواهد بود رشوه دادن و گرفتن است. متأسفانه برخی اوقات در امور روزمره مشاهده می‌کنیم از این گناه به سادگی یاد شده و حتی ارتکاب آن نشانه زرنگی افراد تلقی می‌شود، حال آنکه یقیناً رشوه دادن و گرفتن و واسطه بودن در تبادل رشوه عاقبت خیری برای طرفین رقم نخواهد زد. امیدواریم سال ۸۹ همت مضاعف همگان در مبارزه با رشوه قوت بیشتری داشته باشد و ریشه این گناه زشت از جامعه اسلامی ما به کلی برچیده شود.

امیرالمؤمنین امام علی (ع) فرموده اند: هر کس بدون یادگیری احکام دین داد و ستد کند، در ربا فرو می رود. از سویی دیگر خداوند متعال در آیه ۲۷۶ سوره مبارکه بقره می فرماید: خداوند ربا را نابود و صدقات را زیاد می کند. پیامبر اکرم (ص) هم فرموده‌اند: بیشترین چیزی که بر امتم بعد از خود می ترسم کسب حرام است.

خوب مسئله کاملاً روشن است. همه افراد جامعه که به نوعی تعاملات روزمره زیادی در زمینه های مختلف اقتصادی از فروش میوه و سبزی گرفته تا ساخت برج، صادرات و واردات انواع کالا و غیره دارند بایستی قوانین شرعی و مذهبی کسب و کار را بیاموزند تا به رباخواری دچار نشوند. باعث تأسف است که بعضی در جامعه امروزی تصور می‌کنند که اگر از راه ربا مالی بدست آورند زرنگی نموده‌اند، غافل از آنکه خداوند طبق آیه شریفه فوق آنچنان زندگیشان را تقدیر می کند که بیش از آنچه از راه حرام کسب نموده اند در مسیری که رضایت ندارند خرج کنند ، البته عذابهای اخروی آن هم که بجای خود محفوظ خواهد بود.

روانشناسان می گویند قدرت "نه" گفتن را در برابر خواسته های غیر منطقی باید به فرزند خود از همان کودکی بیاموزید. ظاهراً بزرگترها هم گاهی قدرت نه گفتن ندارند؟ (من یک میلیون به تو می دهم و تو سه ماه دیگر یک میلیون و چهارصد هزار تومان به من بده باشه ؟ نه ! خیر ! نه ! نه ! نه ! نه ! ...) به امید همتی مضاعف در نه گفتن به ربا و کسب حرام در سال ۸۹

۱۱) همت مضاعف در اهتمام به نماز

ضمن تأکید بر نص صریح قرآن کریم و دستور خداوند مبنی بر لزوم اهتمام ویژه به نماز و نقش آن در جلوگیری از افتادن انسان به ورطه فساد و فحشاء، از میان انبوه روایات و احادیث درباره نماز به پنج روایت از حضرت علی علیه السلام در این زمینه اشاره می‌کنم. به امید آنکه سبب بکارگیری همت مضاعف همه ما در اهتمام به نماز در سال ۸۹ گردد و بدانیم که نماز نردبان تعالی انسان و رسیدن به رستگاری مادی و معنوی است.

الف) بحارالانوار، جلد ۸۲: حضرت علی علیه السلام: شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می‎کنم. زیرا نماز برترین و بهترین کار و ستون دین شما است.

ب) جامع الاخبار، فصل ۱۹: امام علی علیه السلام: شیعیان من را به دو خصلت امتحان کنید. اگر دارای این دو خصلت بودند پیرو من هستند. یکی اهتمام به نماز اول وقت (محافظت کنندگان بر وقت نماز) و دیگری کمک مالی به برادران دینی خود. اگر این دو ویژگی در آنها نبود، پس از من دورند. (حضرت سه بار فرمود از من دورند)

ج) بحارالانوار، جلد ۸۲: حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام: محبوب ترین کارها نزد خداوند نماز است.

د) بحارالانوار، جلد ۸۲: امام علی علیه السلام: هنگامی که شخصی به نماز می ایستد، شیطان می‎آید و با حسادت به او نگاه می‎کند. زیرا می بیند که رحمت خدا فرد نمازگزار را فراگرفته است. (تیر شیطان به سنگ خورده است)

ه) غررالحکم: حضرت علی علیه السلام: نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان حفظ می‎کند.

۱۲) همت مضاعف در کار مضاعف

در انتهای این نوشته هم به کار و ارزش آن اشاره می‌کنم. در زندگی روزمره بارها پیش می‌آید که انسان‌ها در هر رتبه و مقامی باشند به یکدیگر کمک نموده و به یاری هم می‌شتابند. این مسئله امری بسیار مبارک و پسندیده و مورد سفارش اسلام است. اما این طیف یک سر دیگر هم دارد که امری ناشایست محسوب می‌شود و آن، گذاشتن کارهای خود بر دوش دیگران است. کارمند محترمی از رئیس سازمانش به من گله می‎کرد که روزهای اول ریاستش به این فرد که سرایدار آنجا بود با لحنی تحکم‎آمیز در حالی که پای خود را جلوی او گذاشته بود گفته بود کفشم را واکس بزن!!! عجیب آنکه آن رئیس، خود را فردی مسلمان و پیرو حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هم می‌دانست. حالا ببینیم دیدگاه اسلام در این زمینه چیست؟

شهید مطهری (رحمت الله تعالی علیه) در کتاب داستان راستان در این رابطه داستانی به این مضمون نقل کرده است:

مردی از سفر حج برگشته بود و سرگذشت مسافرت خویش و همراهانش را برای امام صادق علیه السلام تعریف می‎کرد. در این میان از یکی از همسفرانش بسیار تعریف کرد و دلیل آن را هم عبادت یکسره وی عنوان نمود، به طوری که می‎گفت: هر جا که می‎رفتیم آن همسفر فوری به گوشه‎ای می‌رفت و سجاده پهن و عبادت می‎کرد. امام صادق علیه‌السلام پرسیدند: پس چه کسی کارهای او را انجام می‎داد و حیوان او را تیمار می‎کرد؟ آن مرد گفت: ما این کارها را انجام می‎دادیم و او به این کارها کاری نداشت و عبادت می‎کرد. امام صادق علیه السلام فرمود: بنابراین همه شما که کارهای او را انجام می‎دادید از او برتر بوده‌اید!

پیرو این داستان، شهید عالی مقام مطهری (رحمت الله تعالی علیه) داستان دیگری ذکر کرده که آن را هم نقل می‏‏کنم:

داستان این است که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله با یاران خود در سفر بودند و در منطقه‎ای بارها را به زمین گذاشته و از مرکب پیاده شدند تا غذایی آماده کنند. یکی از اصحاب گفت: ذبح گوسفند را من انجام می‎دهم. دیگری گفت: جدا کردن پوست آن هم با من و سومی هم پختن گوشت را برعهده گرفت. در این میان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم فرمودند: جمع کردن هیزم از صحرا هم با من. یاران ایشان در پاسخ گفتند: یا رسول الله، شما زحمت نکشید و راحت بنشینید، ما خودمان با کمال افتخار همه کارها را انجام می‎دهیم. حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرمودند: می‎دانم شما انجام می‎دهید اما خداوند متعال دوست ندارد بنده‎اش را در میان یارانش با وضعی متمایز ببیند که برای خود نسبت به دیگران امتیازی قائل شده است. سپس حضرت به سمت صحرا رفتند و هیزم آوردند.

برو کار می‎کن مگو چیست کار / که سرمایه جاودانی است کار

امید که سال ۸۹ سال همت مضاعف برای کار مضاعف باشد و همه در هر پست و مقامی که هستیم از کار نهراسیم و آن را ارزش بدانیم.

محمد لطفی‌زاده

www.drlotfi.blogfa.com