پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری در جنوب كشور

اولین پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری در جنوب كشور احداث شد این پایگاه كه مشكلات ناشی از خوردگی و آلودگی در تجهیزات و تاسیسات برقی را مورد پژوهش و مطالعه قرار می دهد نقش بسزایی در بررسی و كاهش آسیب های تجهیزات برقی دربر خواهد داشت

اولین پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری در جنوب كشور احداث شد. این پایگاه كه مشكلات ناشی از خوردگی و آلودگی در تجهیزات و تاسیسات برقی را مورد پژوهش و مطالعه قرار می‌دهد نقش بسزایی در بررسی و كاهش آسیب‌های تجهیزات برقی دربر خواهد داشت.

مقاله زیر از سوی برق منطقه‌ای هرمزگان و پژوهشگاه نیرو درمورد نتایج احداث اولین پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری در جنوب كشور تدوین و ارسال شده است.

بهره‌برداری از تجهیزات صنعت برق در طی چند دهه اخیر و به ویژه رشد شبكه‌های انتقال وتوزیع نیرو در مناطق جنوبی كشور نشان داده است كه بر خلاف روش‌های بهره‌برداری متداول در دیگر نقاط كشور، شرایط اقلیمی سبب پیرشدگی سریع وكاهش عمر مفید تجهیزات برقی می‌شود. به رغم سرمایه‌گذاریهای انجام شده استهلاك و پیرشدگی تجهیزات در مناطق گرمسیر سبب شده كه به طور مطلوب از این تجهیزات استفاده نشود. از آنجا كه رشد و توسعه مناطق محروم كشور در برنامه ۲۰ ساله كشور

سرلوحه اهداف دولت است، لذا این ضرورت احساس شد كه با تمركز نیروهای بالقوه در وزارت نیرو و انجام سرمایه‌گذاریهای مالی و انسانی، ترتیبی اتخاذ شود تا در چارچوب یك برنامه مدون تحقیقاتی و با احداث پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری جنوب كشور و در یك دوره زمانی معین، با انجام فعالیتهای گسترده پژوهشی بتوان در رفع بخش عظیمی مشكلات و معضلات صنعت برق در جنوب كشور اقدام كرد عملكرد تجهیزات در شرایط اقلیمی منطقه را بهبود داد و این فرصت را برای شركت‌های برق منطقه‌ای و توزیع نیرو فراهم كرد تا در این رهگذر بتوانند به جای رفع اثرات ناشی از شرایط اقلیمی به توسعه شبكه و افزایش كیفیت برق بپردازند.

مشكلات صنعت برق در مناطق جنوبی ایران را كه ناشی از اتمسفر خاص دریایی آن است، می‌توان به دو گروه عمده تقسیم‌بندی كرد:

الف) مشكلات ناشی از خوردگی

ب) مشكلات ناشی از آلودگی

وجود آب و هوای دریایی و دمای بالا در مناطق جنوبی ایران باعث شده تا عوامل لازم برای خوردگی از هر حیث مهیا باشد.

غلظت بالای یونهای كلر در مناطق دریایی و سولفور در مناطق نفت‌خیز به همراه دمای بالا شرایطی را ایجاد كرده است كه تقریباً هر نوع فلزی تحت آن شرایط زوال می‌یابد. در این مناطق انواع خوردگیها شامل خوردگی پوشش‌های گالوانیزه، آلومینیوم، فولاد، روی، پوششهای پلیمری، بتن و نظایر آنها به وضوح رویت می‌شود. مبارزه با این نوع خسارت‌ها مستلزم تعیین دقیق شرایط منطقه و انتخاب مواد متناسب با شرایط اقلیمی است كه این امر عموماً رعایت نشده و قطعاتی كه برای سایر مناطق آب و هوایی ایران ساخته می‌شوند برای مناطق جنوبی كشور نیز استفاده می‌شوند. این حالت موجب كاهش عمر بعضی از تجهیزات در مقایسه با عمر همان تجهیزات در سایر مناطق و همچنین وارد آمدن خسارت به صنعت برق كشور شده است. گروه دوم مشكلات سواحل جنوبی ایران ناشی از آلودگیهای محیطی است، وجود هوای شرجی، خاك‌های حاوی نمك، بادهای منطقه‌ای و عدم وجود بارانهای دائم منطقه، باعث شده است تا پس از گذشت مدت زمان نسبتاً كوتاهی در سطوح ایزولاسیون، قشری از آلودگی، خواص عایقی را شدیداً تحت تاثیر قرار دهد. وجود چنین حالتی باعث افت خواص عایقی، اتصال كوتاه و در نهایت قطعی‌های مكرر در مدار و كاهش كیفیت برق می‌شود.

● اهداف اساسی احداث پایگاه تحقیقاتی

پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری به منظور رفع معضلات و مشكلات موجود در شبكه‌های انتقال و توزیع جنوب كشور كه ناشی از شرایط سخت آب و هوایی منطقه است اهداف اساسی زیر را دنبال می‌كند:

۱) افزایش پایداری و عمر شبكه‌های انتقال و توزیع در جنوب كشور.

۲) ارائه معیارهای فنی در انتخاب تجهیزات شبكه نیرو، متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه.

۳) بهره‌برداری مناسب از شبكه‌های انتقال و توزیع نیرو و رفع مشكلاتی كه بهره‌برداران به صورت روزمره با آن درگیر هستند.

۴) كاهش میزان حوادث، خطاها، خاموشی‌های ناخواسته و انرژی فروخته نشده در شبكه و افزایش رضایت‌مندی مشتركان صنعتی، تجاری و مسكونی.

۵) بهبود و توسعه شبكه و خدمات مشتركان.

۶) شناسایی نقاط ضعف طراحی‌های فعلی و ارائه آنها به سازندگان جهت بهینه كردن محصولات نهایی.

۷) انجام خدمات آزمون و ارائه گواهی تائیدیه عملكرد مناسب تجهیزات در شرایط محیطی منطقه به سازندگان.

۸) مقایسه عملكرد تجهیزات ارائه شده به وسیله سازندگان مختلف در شرایط طبیعی منطقه.

● موقعیت مكانی پایگاه تحقیقاتی خط آزمایشی فشار متوسط

۲۰ كیلوولت پایگاه تحقیقاتی به طول تقریبی ۲ كیلومتر به صورت موازی با شبكه تغذیه روستای بوستانو

در حدود ۴۰ كیلومتری غرب بندرعباس – در زمینی به وسعت بیش از ۲۵ هزار مترمربع طراحی و اجرا شده است در طول این خط آزمایشی انواع مختلف تجهیزات برقی سازندگان مختلف داخلی و خارجی نظیر انواع مقره‌ها، برقگیرها، كات‌اوت فیوها، پایه‌های بتنی به كار گرفته شده‌اند تاعملكرد درازمدت آنها در شبكه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار ‌گیرد.

● روش تحقیق در پایگاه تحقیقاتی

انتخاب صحیح و بهینه تجهیزات الكتریكی به ویژه سطوح عایقی به لحاظ كسب اطمینان از پایداری و قابلیت اطمینان شبكه‌های نصب شونده در مناطق با شرایط آب و هوایی سخت و ویژه بسیار مهم است. لیكن متاسفانه آزمودن چنین تجهیزاتی جهت بررسی اصول صحیح طراحی مربوطه كه عملكرد دراز مدت و رضایت‌بخش آنها را در این مناطق شناسایی كند، در شرایط آزمایشگاهی كاری سخت است زیرا شبیه‌سازی كامل تركیبات شرایط محیطی بر رفتار تجهیزات در طول مدت زمان عمر مفید آنها موثر است و نیز روند تسریع پیرسازی آنها امكان‌پذیر نیست.

بدین لحاظ همواره میزان اعتبار و صحت آزمون‌های آزمایشگاهی به لحاظ روش اتخاذ شده در طول فرآیند آزمون، مورد تردید واقع می‌شود زیرا ممكن است برخی از شرایط محیطی ویژه منطقه در آن لحاظ نشده باشد. این شرایط به ویژه در تجهیزات با بدنه پلیمری كه اخیراً مورد استفاده قرار می‌گیرند پیچیده‌تر می‌شود زیرا كه تجربیات نشان داده‌اند به علت عدم وجود معیارهای بین‌المللی لازم و تنوع مواد اولیه و روشهای ساخت، این مواد دارای رفتارهای اغلب متفاوتی در شرایط محیطی مختلف بوده‌اند.با توجه به موارد فوق‌الذكر، ارزیابی عملكرد تجهیزات به ویژه سطوح عایقی آنها در شرایط طبیعی و آلوده منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. اگر چه در ارتباط باتفسیرهایی كه از انجام این آزمونها در این شرایط بدست می‌آید نیز باید دقت‌نظر ملحوظ شود، لیكن در كل نتایج حاصله را با درجه اطمینان بالاتری می‌توان پذیرفت و به آن استناد كرد.

● پروژه‌های كاربردی در پایگاه تحقیقاتی

▪ طرحهای كاربردی در پایگاه تحقیقاتی شامل موارد زیر است:

۱) تعیین سطح آلودگی منطقه

۲) تعیین سطح خورندگی اتمسفری منطقه

۳) انتخاب صحیح ابعاد هندسی سطوح عایقی مقره‌های تجهیزات مختلف برای كاربرد در شرایط منطقه‌ای

۴) بررسی و ارزیابی عملكرد مواد مختلف به كار رفته در ساختمان سطوح عایقی تجهیزات الكتریكی

۵) بررسی عملكرد و رفتار مقره‌ها در شرایط نصب مختلف

۶) بررسی شرایط خورندگی مدفون بر تجهیزات

۷) بررسی شرایط خورندگی مدفون بر تجهیزات

۸) ارزیابی روشهای مختلف تعمیر و نگهداری سطوح عایقی نظیر استفاده از پوشش‌ها، گریس‌ها، افزاینده‌های فاصله خزشی و تخمین طول عمر مفید آنها

۹) احداث سایت خوردگی فلزات و محصولات بتنی

۱۰) مدلسازی و مانیتورینگ جریان نشتی تجهیزات مختلف

۱۱) و سایر پژوهش‌های كاربردی در منطقه

● جمع‌بندی:

در جمع‌بندی موارد اشاره شده در بالا باید گفت كه نتایج زیر در زمینه احداث نخستین پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری در جنوب كشور به دست آمده است:

۱) با احداث پایگاه تحقیقاتی تجهیزات برقی مناطق گرمسیری این امكان برای محققان و پژوهشگران كشور فراهم شده است تا بتوانند با برخورداری از یك مجموعه مجهز منطقه‌ای، فعالیت‌های تحقیقاتی خود را در زمینه رفع مشكلات صنعت برق در جنوب كشور به انجام رسانند.

۲) پایگاه تحقیقاتی با در اختیار داشتن امكانات انجام آزمونهای میدانی می‌تواند به مثابه یك آزمایشگاه تحقیقاتی منطقه‌ای در خاور میانه عمل كرده و میتواند به عنوان آزمایشگاه مرجع در منطقه به ارائه گواهی تایید صحت عملكرد تجهیزات مختلف در شرایط خاص محیطی منطقه بپردازد.

۳) با احداث پایگاه تحقیقاتی این زمینه فراهم شده است تا بتوان با ارائه خدمات مشاوره، سازندگان تجهیزات را در زمینه ارتقاء كیفی محصولات آنها جهت كاركرد بهینه در شرایط خاص محیطی منطقه یاری كرد.