خیرخواه خود باش

● از مواعظ اخلاقی حاج محمد اسماعیل دولابی (ره)‏
اگر انسان خودش را بخواهد به ضرر خودش کار نمی کند و اعمالی را که می‌داند یا شنیده برایش خوب است، انجام می‌دهد. اگر آدمی اهل معرفت …

از مواعظ اخلاقی حاج محمد اسماعیل دولابی (ره)‏

اگر انسان خودش را بخواهد به ضرر خودش کار نمی کند و اعمالی را که می‌داند یا شنیده برایش خوب است، انجام می‌دهد. اگر آدمی اهل معرفت باشد چیزی را که برایش نافع است، از دست نمی‌دهد. پس خودخواهی چیز خوبی است، البته نه اینکه بیاید و به مردم ظلم کند و زور بگوید. نه؛ به معنای واقعی، خودخواه باشد. یعنی اول فکر کند من چه کسی هستم که این قدر خودم را می‌خواهم؟ اگر کسی خود را شناخت به این ارزانی خود را از دست نمی‌دهد، خیرخواه خود است و راه رسیدن به خیر و صلاح خود را با کمی فکر کردن پیدا می‌کند و هیچ وقت به ضرر خودش کار نمی‌کند.

خودخواه واقعی می‌داند که صفات رذیله، او را نابود می‌کند و با صفات حمیده، بزرگ و عزیز می‌شود. خودخواهی حقیقی سر از صفات حمیده درمی‌آورد.‏

هر کس صفات حمیده داشته باشد پیش نفس خود عزیز است. خدا و مردم هم دوستش دارند. چون صفات حمیده نشات گرفته از صفات الهی است. بخل و حسادت خوب نیست، چون انسان حسود از طرفی نفع خودش را می‌خواهد و از طرف دیگر ضرر دیگران را. این بد است. ولی نفع خود را خواستن ممدوح است. یعنی هر چیز خوبی دیدی بگویی: خدایا این را به من هم عطا کن. این درخواست و این صفت را خدا دوست دارد. اما اگر بگویی از او بگیر و به من بده، این بد است، این حسادت است، بخل است.