انـدر احـوالات مـصـاحـبـه

بازهم مصاحبه، بین آدم و عدم، بین آنچه می‌رود به باد... قبل از مصاحبه باید مصاحبه شونده را دقیق بشناسیم. اگر روزنامه‌نگارها و خبرنگارهای نسل پیش دفترچه ای داشتند و بر آن بریده …

بازهم مصاحبه، بین آدم و عدم، بین آنچه می‌رود به باد... قبل از مصاحبه باید مصاحبه شونده را دقیق بشناسیم. اگر روزنامه‌نگارها و خبرنگارهای نسل پیش دفترچه ای داشتند و بر آن بریده برخی مطالب روزنامه‌ها و مجلات بود، این روز‌ها این موتور سرچ‌های محبوب همه این دفترچه‌های قدیمی‌را شرمنده کرده‌اند. یک کلیک در گوگل به شما امکان پیدا کردن شجره نامه هر شخصیتی را می‌دهد...

وقتی پیش از مصاحبه تحقیق کنیم اسیر سوالات کلیشه‌ای نمی‌شویم و در نهایت اعتماد مخاطب و حتی مصاحبه شونده به مصاحبه گر افزایش پیدا می‌کند.

در هنگامه گفت و گو مراقب باشیم لحن ما تصنعی نباشد. مردم به اینکه یک گزارشگر در سطح شهر با مردم مثل کودک صحبت کند یا حتی یک خبرنگار با یک اعدامی‌طوری صحبت کند که انگار قاضی شرع است یا با یک مسوول آنچنان خاضعانه و آهسته مصاحبه کند که انگار جهانی مدیون و ممنون اوست حساسند.

مصاحبه برای نمایش معلومات ما نیست. دیده‌ام که گاهی شومن‌ها بیشتر از مصاحبه‌شونده صحبت می‌کنند. از کلماتی استفاده می‌کنند که در ادبیات روزانه مردم نیست. این‌ها به ارتباط با مخاطب همانقدر ضربه می‌زند که طراحی سوال‌های سطحی و زرد در درازمدت اثر تخریبی برای وجهه مصاحبه‌گر دارند.

گاهی مصاحبه‌گر به دلایلی نمی‌تواند سوال‌هایی که می‌خواهد بپرسد. این حالت که در جهان سوم روال پیشینه‌داریست باعث می‌شود خبرنگار یا روزنامه‌نگار تنها تبدیل به پایه میکروفن شود. گاهی هم مسوولان از پیش سوال‌ها را می‌خواهند. گرچه این درخواست لیست سوال‌ها در برخی شرایط که مثلا برای آماده‌سازی ارقام و آمار باشد قابل پذیرش است اما اکثرا بخاطر بی‌اعتمادی به خبرنگار یا رسانه و هراس شخصیت مصاحبه شونده از افکار عمومی ‌است.

در این اوضاع باید تا جایی که می‌شود به تعریف چارچوب سوالات پرداخت و اگر دیگر چاره‌ای نبود بعدا در دل مصاحبه از میان جواب‌هایی که می‌دهد سوال‌هایی طراحی و پرسیده شود. با این همه مصاحبه‌های سفارشی باعث نارضایتی مردم از مصاحبه‌گر می‌شود و البته در دوران کاری هر روزنامه نگار یا خبرنگاری این وضعیت بارها قابل پیش‌بینی است.

خیلی وقت‌ها آنقدر مصاحبه گر غرق سوالات خود می‌شود که به جواب‌های مصاحبه شونده دقت نمی‌کند. مصاحبه گر باید با تمام دقت به صحبت‌های مصاحبه شونده گوش کند. بهترین سوال‌ها سوالاتیست که از دل صحبت‌ها بیرون می‌آید.

سعی کنید در مصاحبه‌های چالشی ترتیب چیدن سوال‌ها یکی در میان"نرم"و "سخت" باشد.اگر از همان ابتدای مصاحبه طراحی سوالات طوری باشد که مصاحبه شونده به دردسر بیفتد شاید در باقی زمان مصاحبه به دردسر بیفتید. سوالات خاص و سخت را هرچقدر به پایان مصاحبه نزدیک می‌شوید بپرسید.