میشل انفره

●میشل انفره، فیلسوف عمومی
در ساحت اندیشه امروز فرانسه میشل انفره پدیده ای است كه جای بررسی دارد، كسی كه به اندازه محبوبیت خویش تنفر انگیخته است و هر یك رساله ای كه از او نشر …

میشل انفره، فیلسوف عمومی

در ساحت اندیشه امروز فرانسه میشل انفره پدیده ای است كه جای بررسی دارد، كسی كه به اندازه محبوبیت خویش تنفر انگیخته است و هر یك رساله ای كه از او نشر می یابد جدالی دامن می زند كه تامدتها محافل و رسانه های فكری و فرهنگی مشغول آن اند.

برخی او را مردمی ترین فیلسوف فرانسه پس از سارتر شمرده اند، كه نه تنها كتابهای وی در شمارگان چند صد هزار بفروش می رود كه صدای درس های وی نیز جزء پر فروش ترین ها در بازار صوتی فرانسه است. گو اینكه انفره آبشخورهای فكری خود را از یونان باستان و بطور مشخص اپیكور و لوكرس و دموكریت می گیرد ولی با میراث یهودی-مسیحی و سپس اسلامی پس از یونان جدالی ناتمام دارد. انفره در پی عمومی كردن فلسفه و اندیشه است. او معتقد است كه فلسفه برای زندگی است و باید بتواند زندگی را برای عموم سهل و آسان كند و نباید از ان بهره ای صرفا تئوریك گرفت. از نگاه یونانی او فلسفه محل برانگیختن پرسش آدمهاست تا بتوانند با حل مسایل خویش، مسایلی نو بیافرینند و از این رهگذر زندگی را برای خود ممكن كنند. به همین منظور او از شیوه های یونانی بهره می گیرد تا مردم را بدور خویش جمع كند و چشمه اندیشه را در آنان بجوشاند. برای رسیدن به این هدف انفره «دانشگاه مردمی» را در شهر كان در شمال فرانسه (و نه كن سینمایی در جنوب) بنیان گذاشت (سال ۲۰۰۲). یك آكادمی پست مدرن از نمونه باغهای اطراف آتن كه اپیكور در آنها سخن می پراكند.

انفره هر هفته در ان جلسات با دهها استاد مدعو دیگر تدریس می كند و جمعی مشتاق و انبوه از هر سنی را در سالن آمفی تئاتر "توكویل" با گنجایش ۵۰۰ نفر گرد می اورد تا رایگان به رهیافت های ماتریالیستی و الهیات ستیز وی كه به نیچه و میل و اسپینوزا راه می برد گوش فرادهند. "رساله خداناباوری" یا الحاد وی كه بتازگی منتشر شده و جدل های تلویزیونی او، چهره ای ملحد و رند از او در افكار عمومی به نمایش گذاشته است و دو طایفه اهل ایمان و خرد نظری عمیق، سخت به او می تازند. با این همه او همچنان پیشتاز نشر آثار است تا لذت زندگی كردن و عیش تنانی را همچنان به مشتاقان بیاموزد. با این اوصاف به گمانم باید انفره را در عداد نویسندگان اندیشه ورز به حساب اورد تا فیلسوف به معنای خاص كلمه كه اهل فن می شناسند. او را باید از نسل رندان اندیشه ورزی دانست كه در دو سه قرن اولیه ظهور اسلام (چون ابن مقفع، ابو سلیمان منطقی، ابوالعلا، ابن ابی العوجاء و دیگران) و اروپای قرون میانه نام زندیق یا "لیبرتن" بر آنها می نهادند، جماعتی كه بر سنت های زمانه می شوریدند و گاه با تمسخر عقلانی اخلاقیون اصول گرا، اطوار خارق عادت و اجماع از خود بروز داده و بر تن همه چیز جامه ای عرفی می كردند. عمومی كردن خرد گو اینكه پر فایده است خالی از تناقض نیز نیست و این تناقض ها را گرچه عموم مردم در نیابند ولی بطور معمول فیلسوفان بر اعوجاجات آن واقف اند. رویكرد او به اسلام نیز گرفتار همین تناقض هاست ! فیلسوف عمومی مثل پزشک عمومی است نه کمتر نه بیشتر.

مرجع: http://beheshtimoez.blogspot.com

مولف : رضا بهشتی معز