دخیل حرم رضایتت, امام رضا ع

داستان نمایش در روز عاشورا و در صحن مطهر امام رضا ع و پشت پنجره فولاد می گذرد جانبازی كه گمان می شد شهید شده زنده می شود و در حرم بست می نشیند و به آسایشگاه باز نمی گردد

● نگاهی به نمایش «پنجره فولاد» اجرا شده در جشنواره تئاتر رضوی

جشنواره تئاتر رضوی یكی از برجسته ترین برنامه های جشنواره امام رضا (ع) بود كه در تهران برگزار شد.در ارتباط با نمایش مذهبی،نقدها و مطالب بسیاری منتشر شده و برآیند بیشتر آنها مؤید این نكته است كه هنوز هیچ اثری نتوانسته در این گونه نمایشی ، درحد انتظار و در خور تعاریف موجود ظاهر شود.اما در جشنواره تئاتر رضوی با محوریت موضوع امام رضا(ع) آثار خوبی به صحنه رفت و توانست برخی نظرها را به خود جلب كند. یكی از آثاری كه در این جشنواره مورد توجه قرارگرفت نمایش «پنجره فولاد» نوشته مهدی توسلی و به كارگردانی سید جواد هاشمی بود كه طی ۵ شب جشنواره در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر اجرا شد. آنچه در پی می آید نظری براین نمایش است .

● خلاصه داستان :

داستان نمایش در روز عاشورا و در صحن مطهر امام رضا (ع) و پشت پنجره فولاد می گذرد .جانبازی كه گمان می شد شهید شده زنده می شود و در حرم بست می نشیند و به آسایشگاه باز نمی گردد . مادری نیز در حرم حضور دارد كه می خواهد شفاعت پسر افلیجش را بگیرد. زن سال ها پیش در درگاه امام هشتم دعا كرده بود كه به وی پسری عطا كند تا در راه وی به شهادت برسد. زن صاحب پسر می شود اما فرزندش افلیج به دنیا می آید.این مادر در حیرت این حكمت از امام رضا (ع) شفای پسر نوجوانش را می خواهد . فرزند او در آن روز ، در لحظه ای شفا می یابد كه انفجار حادثه بمب گذاری داخل حرم باعث شهادت وی ، فرد جانباز و دیگر عزاداران حسینی می گردد.

● نظری برداستان:

قصه نمایش بدون فراز و نشیب های روایی ، دارای بار دراماتیكی خاص و با قصه ای ساده و مستند توانست مخاطب عام و خاص را جذب كند . نمایش بدون شعار و عوام زدگی و بی نیاز از دیالوگ های اضافی بار معنوی و پیام خود را منتقل می كند.«پنجره فولاد» دارای دیالوگ های قوی نیست ولی این مشكلی است كه گریبان بسیاری از نمایشنامه نویسان ما را گرفته است . شاید ضعف در طرح بعضی از رویدادها و روابط داخل قصه باعث شده تا نظر قطعی منتقد حرفه ای تئاتر جلب نشود. نكات زیر مواردی است كه جز نقاط قوت نمایش محسوب نمی شوند.تهمت به جانباز و زن از طرف خواهرزاده زن كه آنها نسبت به هم نظر دارند كمی غیرمنطقی به نظر می رسد و می شد برای پیدا كردن رابطه جانباز و آن زن ،طرح دیگر داده شود.در هیچ جای نمایش نیز علت وجود موبایل در پاچه شلوار جانباز مشخص نمی شود. تلاش برای كمدی كردن كاراكتر دكترآسایشگاه نیز چندان جالب از كار در نیامده اما نكات ضعف ریز دیگر در مقایسه با داستان خوب نمایش قابل اغماض است.

● فضا :

نورپردازی صحیح ، صدای زمینه ، دكور و حضور بازیگران ملبس به لباس خادمان امام رضا(ع) در میان تماشاگران - در بدو ورود به سالن - حس تماشاچی را برای دیدن نمایش تحت تأثیر قرار داده و به لحاظ روانی مخاطب را كاملاً آماده دریافت پیام نمایش می كرد. یكی از نقاط قوت نمایش همین اتمسفر سازی و بوجود آوردن فضای مناسب است .

● دكور و صحنه :

اساس دكور ، عكس است . پرده های بزرگ از عكس های گنبد و درب و دیوار حرم و پنجره فولاد، سعی در واقعی نشان دادن فضا را به ثمر رسانده بود. وجود كبوترهای سفید كه آزادانه روی سن راه می رفتند نیز این حس را تقویت می كرد.

● نور پردازی :

نور در نمایش «پنجره فولاد » به بهترین نحو، نقش خود را ایفا كرد.نورپردازی صحیح توانست جلوه دكور را دو چندان كند ضمن اینكه جلوه های ویژه نمایش نیز در زیر سلطه نورپردازی توانست خودنمایی نماید. نورپردازی قوی نمایش ، المانی است كه مخاطب حرفه ای تئاتر می تواند وجودش را درك كند.

● موسیقی:

موسیقی نمایش به خوبی به كار می نشست و توانست به عنوان یك موسیقی مذهبی ، نوایی جدید را به سمع تماشاگران برساند.

● جلوه های ویژه:

«پنجره فولاد» از جلوه های ویژه استفاده كرد. برای حضور شبیه امام (ع) بر صحنه از دستگاه های مه ساز و حباب ساز استفاده شد كه تصویر زیبایی را به وجود آورد . در لحظه انفجار نیز از عنصر آتش به صورت خلاقانه و در حداقل زمان ممكن استفاده شد. لذا باید گفت كه جلوه ویژه در كنار نورپردازی صحیح توانست جلب توجه كند.

● بازیگری:

بگذارید از هیچكدام از بازیگران اسم نبریم و فقط به ذكر این نكته اكتفا شود كه بازیگران همه خوب بودند گرچه هیچكدام از بازی ها ایده آل و شاهكار نبود. حسی مافوق تكنیك های بازیگری ، بازیگران را در ایفای نقش یاری می داد كه برگرفته از همان ارادت به امام هشتم بود. بازیگران بر پایه خلاقیت فردی خود توانستند با باور پذیر كردن كاراكترها ، مخاطب را راضی نگه دارند.

● كارگردانی :

انتخاب صحیح بازیگران ، چیدمان خوب نور ، دكور ، صدا و موسیقی بر روی صحنه توانست نمایش را به شكل تئاتری كاملاً حرفه ای و دقیق برای ذائقه مخاطب عام و خاص آماده و قابل ارائه كند. كارگردان نمایش به دور ازتعاریف سبك و مكتب های نمایشی بسیار ساده و به دور از پیچیدگی های رایج تئاتری توانست نظرات و احساسات خود را برای مخاطب قابل هضم كند و همین امر باعث شد تا تماشاچی ، اثر را قابل قبول دانسته و از تماشای آن لذت ببرد .

● یادداشت آخر:

جشنواره تئاتر رضوی پایان یافت و نمایش ها نیز در خاطره ها بایگانی شدند اما به راستی هدف برپایی این جشنواره چه بود؟چگونه می توان حس معنوی جشنواره را در سطح گسترده تری با مدت زمان بیشتری در بین عوام تسری داد؟تجربه ثابت كرده كه می توانیم به دور از حاشیه سیاست زد گی ، آثار مذهبی خوبی بدون شعارهای سطحی ارائه كرد اما چقدر برای این مهم برنامه داریم؟جشنواره به اتمام رسید . نمایش هایی مثل «پنجره فولاد» هم به اجرا درآمدند. هزینه های بسیاری نیز صرف شد اما باید پرسید بهره لازم را كسب كرده ایم؟