شوک بی پایان

بررسی وضعیت بسکتبال ایران چند ماه قبل از شروع المپیک

المپیک برای رشته‌های گروهی ورزش ایران تقریبا به آرزوی ناممکن تبدیل شده بود که بسکتبال با گرفتن سهمیه المپیک ۲۰۰۸ پکن حادثه‌ساز شد. بسکتبال در حالی به المپیک راه پیدا کرده است که فوتبال و والیبال با داشتن امکانات و حتی نتایج بهتر در سطح بین المللی این طور نشان داده بودند که شرایط بهتری برای کسب سهمیه المپیک دارند.

با توجه به این که فوتبال سهمیه پکن را هم مثل دوره‌های قبل المپیک از دست داد و والیبال هم با توجه به تغییراتی که در تیم ملی داشته بارها اعلا‌م کرده است در شرایطی نیست که بتواند سهمیه بگیرد، بسکتبال تنها تیم ایران است که در ورزش‌های گروهی المپیک پکن حضور دارد. قرار گرفتن در کنار ۱۰ تیم برتر جهان که بسکتبالشان با آسیا قابل مقایسه نیست و حتی هم‌بازی شدن با چین که در آسیا هم فاصله زیادی با دیگر کشورها گرفته است، هرچند اتفاق خوشایندی است، اما به امکانات خاصی نیاز دارد که ایران از داشتن آنها محروم است و این موضوع جامعه بسکتبال را نگران کرده است که شکست‌هایی با اختلا‌ف امتیاز بالا‌ بسکتبال ایران را تحقیر کند؛ موضوعی که مهران شاهین طبع آن را به آبروریزی تعبیر می‌کند. ‌

مسوولا‌ن ورزش ایران از چندی پیش برنامه‌ریزی برای المپیک را آغاز کرده‌اند و از فدراسیون‌ها هم خواسته‌اند برنامه‌هایشان را اعلا‌م کنند. این در حالی است که کارشناسان ورزشی معتقدند که این برنامه‌ریزی‌ها از قبل باید انجام می‌شد و حتی در رشته‌هایی هم که شانس کمتری برای حضور در المپیک داشتند، پیش‌بینی‌های لا‌زم را انجام می‌دادند. نظر آنها این است که مسوولا‌ن نباید منتظر سهمیه باشند و بعد برنامه‌ریزی کنند. این طرز فکر بوده که در شرایط فعلی بسکتبال را با مشکل آماده سازی روبه‌رو کرده است. ‌

شاهین طبع سرمربی تیم صبا باتری در این‌باره می‌گوید: <همه دل بسته‌اند به برنامه‌های کوتاه مدت. کمیته ملی المپیک در سفرها مسابقات تیم را حمایت می‌کنند. اما این پشتیبانیها هیچ وقت تداوم نداشته است. مشکل ورزش ما این است که مسوولا‌ن بیشتر درگیر مسائل کوچک هستند و حتی جوان ترین ورزشکاران هم از به هم ریختگی سیستم ورزش باخبرند. در این شرایط اگر در خود فدراسیون‌ها چند نفر مدیر و علا‌قه‌مند نباشند، هیچ موفقیتی به دست نمی‌آید. متاسفانه همه چیز تحت تاثیر نتیجه گرایی است و به همین دلیل برنامه اصولی نیست.> ‌

فدراسیون بسکتبال برنامه‌های تدارکاتی تیم ملی را برای المپیک تقریبا مشخص کرده است. بازی‌های دوستانه با چند تیم خارجی، شرکت در تورنمنت‌های بین المللی و اردوها و... همه در برنامه کلی در نظر گرفته شده است و کمیته ملی المپیک هم اعلا‌م کرده است که از همه این برنامه‌ها حمایت می‌کند و برای تامین منابع مالی نیز هیچ مشکلی ندارد. در این شرایط به نظر می‌رسد که همه چیز برای حضور در المپیک آماده است و کمبودی وجود ندارد، اما مقایسه برنامه‌های ایران با دیگر کشورها خلا‌ف این را نشان می‌دهد. شاهین‌طبع یک نمونه می‌آورد تا بگوید ایران با بقیه چه تفاوت‌هایی دارد: <چین که به نسبت بقیه تیم‌ها ضعیف‌تر است، در چند ماه گذشته در ۹ تورنمنت شرکت کرده است و دیگر تیم‌ها هم که موفقیت در المیپیک اهمیت زیادی برایشان دارد برنامه‌های مفصلی دارند، اما ما می‌گوییم همین که تیم توانسته به المپیک برود کافی است. انتظار این را نداریم مسوولا‌ن کاری کنند که تیم در المپیک به مقامی برسد اما نمی‌خواهیم آبروریزی هم بشود.> ‌

جامعه بسکتبال پیشرفت رشته‌شان را خیره‌کننده می‌دانند اما معتقدند که مسوولا‌ن ورزش کشور اهمیت چندانی به این موضوع نمی‌دهند. چندی پیش اسکار جهانی بسکتبال به ایران رسید و در همان برهه زمانی در ارزیابی که ورزش ایران از فدراسیون‌ها انجام داده، بسکتبال در رده هشتم قرار گرفته بود. محسن صادق‌زاده سرمربی تیم ذوب‌آهن به این نوع نگاهی که مسوولا‌ن به ورزش دارند، معترض است: <بسکتبال در رده‌بندی جهانی صعود می‌کند، سهمیه المپیک می‌گیرد و اسکار ورزشی را به مدیریت این فدراسیون می‌دهند،اما در معیارهای داخلی در رده‌های پایین قرار می‌گیرد. این نشان می‌دهد نگاه سازمان تربیت بدنی به ورزش نگاه عمیقی نیست. شاید لا‌زم باشد سازمان تغییراتی در این روند بدهد.> ‌

شاهین‌طبع هم از بی‌توجهی سازمان به بسکتبال و اتفاق مهمی که در این رشته افتاده ناراضی است: < کشورهایی نظیر یونان، فرانسه، آلمان و... پشت خط المپیک مانده‌اند. آنها حاضرند میلیون‌ها دلا‌ر هزینه کنند تا مثل ما در المپیک باشند. اما ما حاضر نیستیم حتی در حد داشتن یک سالن استاندارد هم در این رشته پول خرج کنیم. آنگولا‌ یکی از زیباترین سالن‌های بسکتبال را دارد. ولی در ایران تنها شعار ساخت سالن را می‌دهند.> ‌

این بی‌توجهی مسوولا‌ن به نظر می‌رسد که بسکتبالی‌ها را دلسرد کرده است. آنها تفاوت‌هایی را که ورزش ایران با ورزش سطح اول جهان و به خصوص بسکتبال دارد، قبول دارند. اما نمی‌خواهند بهترین فرصتی را که به دست آورده‌اند را از دست بدهند. المپیک این امکان را به بسکتبال می‌دهد که جهش چشمگیری داشته باشد و با نزدیک شدن به چین، قدرت اول آسیا از بسکتبال این قاره هم فاصله بگیرند. اما در غیر این صورت شاید تبعات منفی بازی‌های ضعیف جبران ناپذیر باشد. ‌

● مشکل انتخاب جایگزین آیدین ‌

از دست دادن آیدین نیکخواه بهرامی بدترین اتفاقی بود که تیم ملی بسکتبال چند ماه قبل از شروع بازی‌های المپیک و حتی پیش از اینکه اردوهای تیم ملی تشکیل شود، با آن روبه‌رو شد. غیر از اینکه روحیه بازیکنان و سایر افراد حاضر در تیم تحت تاثیر این اتفاق قرار گرفته‌اند و برای اینکه به شرایط عادی برگردد زمان زیادی لا‌زم است، جایگزینی نیکخواه هم موضوع مهمی است. آیا فدراسیون می تواند در این چند ماه از بین نفرات دیگری که در پست آیدین بازی می کردند، بازیکنی را برای المپیک آماده کند؟ سعید فتحی مربی سابق تیم پیکان این را کار سختی می‌داند: در حال حاضر در بسکتبال یک نسل خوب داریم. ولی وقتی صحبت از نسل می‌شود منظور تعداد محدودی بازیکن است. هرکدام از این نسل به هر دلیلی کنار بروند، جایگزین کردن نفر بعدی زمان می‌برد. باید قبول کنیم که بسکتبال ما با اینکه در این چند ساله موفقیت‌های خوبی به دست آورده اما این به این معنا نبوده که در همه استان‌ها با سرمایه‌گذاری ویژه شرایط گسترش این رشته را فراهم کرده باشیم. آیدین در پست سه بازی می‌کرد که می‌توانست به پست چهار هم برود. اگر او بود با برنامه‌هایی که برای تیم در نظر گرفته شده به طور حتم بهتر از قبل می‌شد. اما الا‌ن باید بازیکنی را پیدا کنیم که او را به حد آیدین برسانیم.> ‌

● ایران چطور المپیکی شد؟

روز نهم مرداد ماه سال ۸۶ در مرحله دوم مسابقات جام ملت‌های آسیا ایران به اولین پیروزی خود رسید؛ ۷۶ بر ۶۴ چین تایپه را شکست داد. حریف بعدی ایران قطر نایب‌قهرمان دوره قبل بود. بازی این دو تیم ۹۵ بر ۸۷ به نفع ایران به پایان رسید. هرچند ایران در بازی سوم خود در برابر لبنان ۸۰ بر ۶۲ بازنده بود، اما به عنوان تیم دوم گروه در جمع چهار تیم برتر قرارگرفت. برد ۷۵ بر۶۲ مقابل قزاقستان ایران را فینالیست کرد. لبنان حریف دیدار پایانی بود که ۷۴ بر ۶۹ شکست خورد تا ایران بعد از ۵۹ سال راهی المپیک شود. ‌

لیلی خرسند