پایان اسطوره

بی شك شماره ۱۰ افسانه ای فرانسه بهترین بازیكن خروس ها در آن تورنمنت بود و حتی در تیم منتخب جام هم جای گرفت با این حال زیزو تصمیم گرفته بود از تیم ملی كناره گیری كند و به حضور ده ساله خود در این تیم پایان دهد اصرار مردم و مربیان فرانسه ثمری نداشت و زیدان معتقد بود كه دورانش در تیم ملی به سرآمده و باید جای خود را به جوانترها بدهد

● بیوگرافی

▪ نام: زین الدین یزیدزیدان

▪ تاریخ تولد: ۲۳ ژوئن ۱۹۷۲

▪ محل تولد: مارسی فرانسه

▪ اولین بازی ملی: ۱۷ آگوست ۱۹۹۴ مقابل جمهوری چك

▪ تعداد بازی ملی: ۱۰۸

▪ تعداد گل ملی: ۳۱

● باشگاه ها

▪ ۱۹۹۲-۱۹۸۸ (كن ، ۶۱ بازی، ۶ گل)

▪ ۱۹۹۶- ۱۹۹۲ (بوردو، ۱۳۹ بازی، ۲۸ گل)

▪ ۲۰۰۱- ۱۹۹۶ (یوونتوس، ۱۵۱ بازی، ۲۴ گل)

▪ ۲۰۰۶- ۲۰۰۱ (رئال مادرید، ۱۵۵ بازی، ۳۴گل)

● افتخارات

▪ باشگاهی: جام بین قاره ای (۹۶ با یوونتوس، ۲۰۰۲ با رئال مادرید)- سوپرجام اروپا (۹۶ با یوونتوس، ۲۰۰۲ با رئال مادرید)- سوپرجام ایتالیا (۹۷ با یوونتوس)- قهرمان ایتالیا (۹۷ و ۹۸ با یوونتوس)- لیگ قهرمانان اروپا (۲۰۰۲ با رئال مادرید)- قهرمان اسپانیا (۲۰۰۳ با رئال مادرید)- سوپرجام اسپانیا (۲۰۰۳ با رئال مادرید)

ملی: قهرمان جام جهانی ۱۹۹۸

● قهرمان یورو ۲۰۰۰

● شخصی:بهترین بازیكن جهان (۹۸ و ۲۰۰۰ و ۲۰۰۳)- بهترین بازیكن جام جهانی (۱۹۹۸ و ۲۰۰۶)- مرد سال اروپا (۱۹۹۸)- بهترین بازیكن جام ملت های اروپا (۲۰۰۰)

● بازیكن برتر نیم قرن اروپا (۲۰۰۴)

«وقتی ما نمی دانستیم در زمین چه كار كنیم، توپ را به زیدان می دادیم، او به خوبی می دانست كه باید چه كار كند.» این جملات بیسنته لیزارازو دفاع چپ تیم ملی فرانسه در تمجید از زین الدین زیدان پس از خداحافظی زیزو از تیم ملی است. رقابت های یورو ۲۰۰۴ با حذف فرانسه در مرحله یك چهارم نهایی به پایان رسیده بود.

بی شك شماره ۱۰ افسانه ای فرانسه بهترین بازیكن خروس ها در آن تورنمنت بود و حتی در تیم منتخب جام هم جای گرفت با این حال زیزو تصمیم گرفته بود از تیم ملی كناره گیری كند و به حضور ده ساله خود در این تیم پایان دهد. اصرار مردم و مربیان فرانسه ثمری نداشت و زیدان معتقد بود كه دورانش در تیم ملی به سرآمده و باید جای خود را به جوانترها بدهد. كاری كه بسیاری از هم تیمی های او مثل دسایی، لیزارازو و تورام هم انجام داده بودند. فرانسوی ها چاره ای جز ستایش از این جادوگر نداشتند. این زیدان بود كه فرانسه را به قدرت دوباره فوتبال جهان تبدیل كرد. مگر می شد بدون زیزو قهرمان جهان و اروپا شد؟

از یك دقیقه سحرآمیز او مقابل انگلیس فقط چند روز گذشته بود كه زیدان خبر از خداحافظی از تیم ملی داد. لوموند تیتر زد «میلیون ها نفر او را تحسین می كنند». تیتر اول لیبراسیون هم به تمجید از زیدان اختصاص داشت: «او دوست داشتنی ترین بازیكن نسل خودش بود». زیدان در فرانسه یك قهرمان به معنای واقعی بود. هرساله در نظرسنجی ای كه برای انتخاب محبوب ترین شهروند فرانسوی برگزار می شد در صدر قرار می گرفت و با به جا گذاشتن تصویری باشكوه از خود از تیم ملی كنار رفت. تاكیدی كه زیدان بر كناره گیری اش داشت بازگشتش به تیم ملی را بعید جلوه می داد. اما سرنوشت به گونه ای رقم خورد كه شماره ۱۰ رضایت به بازگشت داد. فرانسه بدون زیدان حتی نمی توانست از پس اسرائیل بربیاید و حضور قهرمان ۹۸ جهان و ۲۰۰۰ اروپا در جام جهانی ۲۰۰۶ به اما و اگرها بستگی پیدا كرد، اینجا بود كه زیدان نتوانست مقابل اصرار هوادارانش مقاومت كند اعلام كرد به همراه ماكلله و تورام به تیم ملی بازمی گردد تا فرانسه را به جام جهانی برساند. این تصمیم زیدان یك ریسك بزرگ بود، احتمال نرسیدن فرانسه به جام جهانی بسیار زیاد بود. این تیم دو دیدار دشوار در سوئیس و ایرلند داشت و نتیجه نگرفتن فرانسه در این بازی موجب می شد بازگشت زیزو به تیم ملی با ناكامی همراه شود و كمی به اعتبار و شكوه او خدشه وارد شود، اما زیدان تصمیمش را گرفت و برای كمك به آبی ها بازگشت. گویی تمام فرانسه منتظر این تصمیم او بودند. هنوز شماره ۱۰ به كسی سپرده نشده بود و دوباره به صاحب اصلی اش رسید.

بازگشت زیدان امید را به فوتبال فرانسه بازگرداند و تیمی كه در یك سال گذشته دوران مصیبت باری را پشت سر گذاشته بود دوباره جان گرفت. ماموریت زیدان و شركا شروع شد. اكیپ با چاپ عكسی بزرگ از زیدان تیتر زد «از رهبر پیروی كنید» و در نهایت فرانسه به كمك بزرگانش موفق شد به جام جهانی صعود كند. بازی آخر این تیم برابر قبرس بود، یك پیروزی ۴ بر صفر جشن خروس ها را تكمیل كرد به ویژه اینكه گل او را كاپیتان زیدان به ثمر رسانده بود، فرانسه به جام جهانی رسید و همه آماده بودند تا از زیدان تشكر كنند.

درست است كه او دیگر همان جادوگر سال ۲۰۰۰ نبود اما باز هم تمامی فرانسوی ها می دانستند كه تیم ملی كشورشان با زیدان و بدون این بازیكن دو تیم متفاوت است. بدون شماره ۱۰ به راحتی در جام جهانی ۲۰۰۲ حذف شدند و برای رسیدن به جام جهانی ۲۰۰۶ به مخمصه افتادند و در آن سو در سایه درخشش زیدان به فاصله ۲ سال قهرمانی جهان و اروپا را جشن گرفتند. با اینكه در آن روزها تیری آنری در فوتبال جزیره و اروپا هنرش را به رخ می كشید باز هم همه قدردان زیدان بودند. تشكر از زیدان تیتر اصلی روزنامه ها بود و ماموریت دیگری برای این بازیكن الجزایری الاصل شروع شد؛ موفق كردن فرانسه در جام جهانی. نگاه فرانسوی ها برای رسیدن به این آرزوی بزرگشان به زیزو بود چرا كه می دانستند زیدان برای موفقیت آفریده شده است.

● عاشق مارسی

زین الدین زیدان در ۲۳ ژوئن ۱۹۷۲ در مارسی به دنیا آمد. پدر و مادر او یك زوج مهاجر الجزایری و مسلمان بودند و آنها در یك منطقه مهاجرنشین فرانسه به نام كاستیل زندگی می كردند. زیزو در این باره می گوید: «من همیشه سپاسگزار فوتبال هستم چرا كه این فوتبال بود كه اجازه نداد من در منطقه فقیرنشین كاستیل به سمت كارهای خلاف كشیده شوم.» زیدان كه فوتبال را از محله ها و خیابان های مارسی شروع كرده بود خیلی زود به باشگاه «یو اس سن هنری» رفت و بعد از گذراندن دوره ای در آكادمی «المپیك» توسط ژان وارود برای باشگاه كن انتخاب شد. ابتدا قرار بود حضور او در كن كوتاه مدت باشد. اما مسئولان این باشگاه پس از دیدن استعداد این بازیكن او را از دست ندادند و در ۱۶سالگی یك قرارداد حرفه ای با زیدان امضا كردند.

مطمئناً آرزوی زیدان مثل تمامی هم سن وسال هایش بازی در تیم محبوب شهر المپیك مارسی بود و او با این هدف كار خود را شروع كرد. انزو فرانچسكولی ستاره اروگوئه ای مارسی الگوی زین الدین محسوب می شد و به همین دلیل او بعدها نام پسر اول خود را انزو گذاشت. زیدان اولین بازی خود در لیگ فرانسه را در ۱۷سالگی انجام داد و در ۸ فوریه ۱۹۹۱ اولین گل خود را برای كن به ثمر رساند. پس از این گل رئیس باشگاه یك «سیلو» به او هدیه داد. در همان فصل اول به همراه كن به جام یوفا صعود كرد كه موفقیت بزرگی برای این بازیكن محسوب می شد. فصل دوم حضور زیزو در كن چندان موفقیت بار نبود و او حتی یك بار هم بازی كرد، با این حال زیدان از آن سال خاطرات خوبی در ذهن دارد در آن موقع بود كه با همسر اسپانیایی خود «ورونیك» آشنا شد. آنها در سال ۱۹۹۳ با هم ازدواج كردند.

دو سال پایانی حضور زیدان جوان در بوردو بسیار موفقیت بار بود و او مورد توجه چند باشگاه قرار گرفت. در نهایت در سال ۱۹۹۲ در حالی كه بیست سال بیشتر نداشت به بوردو ملحق شد. در آن زمان مارسی هم خواستار این بازیكن بود اما از آنجا كه بوردو تمایل بیشتری نشان داد زین الدین بوردو را انتخاب كرد. این در حالی است كه زیدان همیشه دوست داشت برای مارسی بازی كند اما هیچ گاه به این آرزویش نرسید.

● تولد زیزو

شكوفایی زیدان در فرانسه با بوردو شروع شد. در این تیم بود كه او درخشش خود را شروع كرد و نشان داد كه چه نابغه ای است. نام زیزو هم در همین دوره روی او گذاشته شد. هواداران بوردو با گفتن زیزو او را تشویق می كردند. این در حالی است كه دوستان نزدیك و خانواده زیدان او را «یز» صدا می زنند.

بازی های خوب زیزو در بوردو كاملاً به چشم می آمد و او پس از دو سال حضور در بوردو به تیم ملی دعوت شد. بوردو با زیدان دوران نسبتاً موفقی را پشت سر گذاشت. اوج كار آنها به فصل ۹۶- ۹۵ برمی گردد. بوردو توانست خود را به فینال جام یوفا برساند هر چند كه آنها در دیدار پایانی مغلوب بایرن شدند، با این وجود عملكرد زیدان در آن رقابت ها باعث شد كه باشگاه یوونتوس او را به خدمت بگیرد.

● شروع رویایی در تیم ملی

اولین بازی ملی زیدان در ۱۷ آگوست ۱۹۹۴ مقابل جمهوری چك بود. او در دقیقه ۶۳ هنگامی كه فرانسه دو بر صفر از حریف خود عقب بود وارد زمین شد و با به ثمر رساندن دو گل بازی را به تساوی كشاند. یك شروع رویایی. زیزو از همان اول نشان داد كه یك هدیه برای تیم ملی فرانسه است. البته زیدان چون ملیت فرانسوی الجزایری داشت می توانست برای الجزایر هم بازی كند. اما عبدالحمید كرمالی مربی الجزایر او را به تیم ملی دعوت نكرد چرا كه معتقد بود زیدان بازیكن سریعی نیست و زیزو فرانسه را برگزید.

یورو ۹۶ اولین تورنمنت معتبری بود كه این بازیكن در آن شركت كرد. امه ژاكه اعتقاد ویژه ای به زیدان داشت و در آن رقابت ها زیدان با پیراهن شماره ۱۰ مهره ثابت خط میانی تیمش بود. با اینكه عده ای از ژاكه ایراد می گرفتند كه بیش از حد به زیدان اعتقاد دارد اما مربی فرانسه به این بازیكن ایمان داشت. حتی یوری ژوركائف ستاره آن روزهای تیم ملی فرانسه به ژاكه پیشنهاد داده بود كه اینقدر به زیدان بازی ندهد اما ژاكه می دانست كه همین بازیكن قرار است او را به قهرمانی جهان برساند. در سال های بعد مطبوعات فرانسه شایعات زیادی در مورد رابطه نه چندان صمیمانه زیدان و ژوركائف منتشر كردند و منشاء این اختلافات را به یورو ۹۶ مرتبط دانستند. به هر حال زیدان پس از یورو ۹۶ راهی تورین ایتالیا شد تا بخت خود را در سری A بیازماید.

● جا پای پلاتینی

میشل پلاتینی در دهه ۸۰ دوران بسیار موفقی را در یووه پشت سر گذاشت و همه انتظار داشتند كه زیدان هم چنین سرنوشتی در تورین داشته باشد. اتفاقاً زیزو خیلی زود همه نگاه ها را به خود معطوف كرد و از همان ابتدا نشان داد كه چه هافبك ممتازی است. زیدان در یووه با مربیگری مارچلو لیپی روز به روز كاملتر و هنرمندتر شد و دیگر كسی شك نداشت كه او بهترین هافبك جهان است. در همان دو سال اول دو بار با یوونتوس فاتح سری A شد و اتفاقاً در هر دو سال به فینال لیگ قهرمانان اروپا صعود كرد اما در هر دو مرتبه ناكام ماند. زیدان و هم تیمی هایش در سال ۹۷ برابر دورتموند تسلیم شدند و در سال بعد نتیجه را به رئال مادرید واگذار كردند. سه شكست در سه فینال پیاپی اروپایی در كارنامه زیدان ثبت شد كه اولین آن به همراه بوردو در جام یوفا بود با این حال افتخار بزرگتری انتظار او را می كشید.

● پیوند به تاریخ

فرانسه قصد داشت در خانه خود فاتح جام جهانی شود. امه ژاكه مربی اصولگرای فرانسه از چند سال قبل برای فتح جام نقشه كشیده بود و در برنامه های او زیدان شاه مهره بود. او از اریك كانتونا و دیوید ژینولای نامدار چشم پوشی كرده بود تا زیدان را فرمانده تیمش كند. زیدان و فرانسه جام را بسیار خوب شروع كردند. این تیم در گام اول با ۳ گل آفریقای جنوبی را شكست داد. زیدان در زادگاهش مارسی، نمایش قابل قبولی از خود ارائه كرد: «بازی اول برایم خیلی مهم بود. تمامی خانواده ام در «ولودروم» حاضر بودند.

و می خواستم كه این بازی را ببریم.» در بازی دوم هم فرانسه با میدانداری زیزو به راحتی عربستان را گلباران می كرد تا اینكه در دقیقه ۷۰ یك اتفاق عجیب رخ داد؛ زیدان به علت لگد زدن به فواد امین بازیكن عربستان از زمین اخراج شد. آنهایی كه نزدیك صحنه حاضر بودند می گویند كه امین به زیزو توهین كرد و او هم نتوانست خود را كنترل كند و واكنش نشان داد. هم اكنون می دانیم كه بازی با عربستان تنها مرتبه ای نبود كه زیدان خونسرد و آرام نتوانست آرامش خود را حفظ كند. به هر حال آن كارت قرمز جام جهانی زیزو را خراب نكرد. او بازی تشریفاتی با دانمارك و مسابقه یك هشتم مقابل پاراگوئه را از دست داد.

در ادامه زیدان و فرانسه ایتالیا و كرواسی را شكست دادند. تا آن فینال به یادماندنی به سراغ این بازیكن آمد. زیدان كه در طول رقابت ها به رغم ارائه بازی های قابل قبول نتوانسته بود گل بزند دو گل با ضربه سر به ثمر رساند تا قهرمانی را به فرانسه هدیه دهد. این دو گل باعث شد كه قهرمانی فرانسه در سال ۹۸ به پای زیدان نوشته شود. در همان سال او عناوین مرد سال جهان و اروپا را از آن خود كرد و به یك چهره تاریخی در فوتبال جهان تبدیل شد. فصل ۹۹ - ۹۸ فصل چندان پرباری برای زین الدین نبود. او بسیاری از بازی های مهم یوونتوس را به علت مصدومیت از دست داد و در واقع پس از سال ۹۸ هرگز زیدان و یوونتوس به عنوان مهمی دست پیدا نكردند.

مهدی زعیم زاده

---