المپیک ۵۱ میلیارد دلاری

۹۰ سال پیش در چنین روزهایی در چامونیکس فرانسه نخستین دوره رقابت های المپیک زمستانی برگزار شد و از آن تاریخ تاکنون این رقابت ها هر چهار سال یک بار در یکی از کشورهای سردسیر با دامنه های کوهستانی پر از برف برگزار می شود ۹۰ سال فرصت بسیار زیادی بود تا این رقابت ها به یکی از پربیننده ترین رقابت های ورزشی در سراسر دنیا تبدیل شود

۹۰ سال پیش در چنین روزهایی در چامونیکس فرانسه نخستین دوره رقابت‌های المپیک زمستانی برگزار شد و از آن تاریخ تاکنون این رقابت‌ها هر چهار سال یک بار در یکی از کشورهای سردسیر با دامنه‌های کوهستانی پر از برف برگزار می‌شود. ۹۰ سال فرصت بسیار زیادی بود تا این رقابت‌ها به یکی از پربیننده‌ترین رقابت‌های ورزشی در سراسر دنیا تبدیل شود.

تا برگزاری بیست و دومین دوره رقابت‌های المپیک زمستانی فقط سه روز دیگر باقی مانده است؛ رقابت‌هایی که قرار است این‌بار به میزبانی سوچی روسیه برگزار شود. موج ورزش‌های زمستانی در سال‌های اخیر در تمام دنیا اوج بیشتری گرفته است تا در المپیک سوچی شاهد هیجان‌انگیزترین و البته پربیننده‌ترین المپیک زمستانی تاریخ باشیم. قرار است در سوچی بلوایی برپا شود، این بلوا در دامنه‌های کوهستانی سوچی شروع می‌شود و ۱۶ روز دیگر به پایان می‌رسد. با توجه به محبوب شدن ورزش‌های زمستانی در میان مردم سراسر دنیا و از سویی با توجه به موقعیت خوب جغرافیایی سوچی، می‌توان امیدوار بود‌ بهترین رقابت‌های المپیک زمستانی ثبت شود. حداقل کارشناسی‌ها و برآوردهای روس‌ها این اتفاق را پیش‌بینی می‌کند.

● گران‌ترین المپیک زمستانی تاریخ

روس‌ها برای این‌که امتیاز میزبانی یکی از مهم‌ترین و معتبرترین رقابت‌های ورزشی دنیا را کسب کنند، شهرهای پیونگ‌چانگ کره جنوبی و سالزبورگ اتریش را پشت ‌سر گذاشتند تا با کسب حداکثر آرا میزبانی را به چنگ بیاورند. این اتفاق در تابستان سال ۸۶ (۲۰۰۷) افتاد. این نخستین میزبانی این کشور سردسیر در المپیک زمستانی بود، هرچند سال ‌‌۶۱ (۱۹۸۰) مسکو میزبان المپیک تابستانی شد، اما روس‌ها به کمک رئیس‌جمهور کنونی خود یعنی پوتین، برای این‌که این میزبانی را به‌دست بیاورند یکی از سنگین‌ترین هزینه‌های تاریخ ورزش را متقبل شدند. المپیک ۲۰۱۴ سوچی گران‌ترین المپیک زمستانی تاریخ است، زیرا منابع غیررسمی از صرف بودجه‌ای بالغ بر ۵۱ میلیارد دلار برای این دوره از رقابت‌ها خبر داده‌اند که به‌هیچ عنوان با المپیک‌های زمستانی قبلی از جمله المپیک ۲۰۱۰ ونکوور کانادا قابل قیاس نیست. عجیب این‌‌که در المپیک ونکوور فقط ۱۲ میلیارد دلار صرف شد،‌ یعنی این که روس‌ها نسبت به کانادایی‌ها تقریبا چهار برابر بیشتر هزینه کرده‌اند. المپیک سوچی حتی از رقابت‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ پکن هم بیشتر هزینه دربرداشت. در واقع برای تبلیغ بیشتر ورزش‌های زمستانی بین مردم و اشاعه فرهنگ ورزش و سلامتی میان مردم دنیا چنین هزینه سنگین و سرسام‌آوری در روسیه تقبل شده است. البته بخش عمده‌ای از این مبلغ صرف بازسازی مکان‌های مخصوص برگزاری رقابت‌ها و اسکان تماشاگران و ورزشکاران شرکت‌کننده در این رقابت‌ها شده است.

● کانادا، آمریکا و روسیه با دست پر می‌آیند

سوچی بسیار شلوغ است، آن‌قدر که شاید قابل قیاس با برخی‌ دوره‌های گذشته نباشد. قرار است در این دوره از رقابت‌های المپیک زمستانی، ۸۷ کشور دنیا ازجمله ایران شرکت کنند. علاوه بر این ۸۷ کشور، اتحادیه‌ای از اسکی‌بازان مستقل که زیر پرچم هیچ کشوری نیستند در سوچی در رقابت‌های مختلف حضور دارند. اتریش، ژاپن، ایتالیا، آلمان، فنلاند، فرانسه، نروژ، سوئد و سوئیس کشورهایی هستند که هرکدام با بیش از صد ورزشکار در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. این کشورهای صاحب قدرت در اسکی دنیا بین ۱۰۵ تا ۱۶۸ ورزشکار با خود به سوچی روسیه می‌آورند، اما ابرقدرت‌های دیگر اسکی دنیا ازجمله آمریکا، کانادا و البته میزبان رقابت‌ها یعنی روسیه با دست پرتری گام به این دوره از رقابت‌ها می‌گذارند.

براساس گزارش‌ها، کانادا با ۲۲۲ ورزشکار در المپیک زمستانی سوچی شرکت می‌کند، این در حالی است که روسیه و آمریکا با ۲۲۳ و ۲۲۴ ورزشکار می‌آیند. در مقابل ابرقدرت‌های ورزش‌های زمستانی دنیا، کشورهای دیگری هستند که فقط یک ورزشکار دارند؛‌ مانند برمودا، ایسلند، پاراگوئه، پاکستان، هنگ‌کنگ، ونزوئلا و چند کشور دیگر که اصولا در ورزش‌های زمستانی هرگز حرفی برای گفتن نداشته‌اند. تیم ایران نیز با پنج ورزشکار گام به این دوره از رقابت‌ها می‌گذارد. لوکزامبورگ، ایسلند، دومینیکن، مالت، پاراگوئه، فیلیپین، تایلند، تیمور شرقی، توگو، تونگا، ونزوئلا و زیمبابوه نیز کشورهایی هستند که در دور قبلی رقابت‌های المپیک زمستانی شرکت نداشتند، اما در روسیه حضور دارند. تخمین ‌زده می‌شود ‌حدود ۲۵۰۰ ورزشکار در المپیک ۵۱ میلیارد دلاری سوچی شرکت کنند.

● وسعت المپیک ۲۰۱۴

وسعت المپیک سوچی قابل قیاس با دوره‌های قبلی نیست. در این دوره از رقابت‌ها اتفاقات جدیدی می‌افتد و ورزشکاران در دورهای بیشتری مسابقه می‌دهند. در ۱۵ رشته موجود در المپیک زمستانی سوچی، ۹۸ مسابقه برگزار می‌شود و به همین تعداد نیز مدال توزیع می‌شود. رقابت بر سر مدال در رشته‌هایی مانند اسکی آلپاین، اسکی مارپیچ، پرش اسکی، اسنوبورد و چند رشته دیگر بیشتر از دوره‌های قبل خواهد بود. افزایش مسابقه و افزایش تعداد مدال‌های توزیع شده بین ورزشکاران اتفاقی بود که سال ۹۰ افتاد. هدف از افزایش تعداد دورهای مسابقه جذب بیشتر تماشاگر به این رقابت‌ها بود. البته اهداف دیگری نیز پشت‌ سر این تصمیم قرار داشت که به خالی نماندن دست برخی ‌کشورهای مطرح در زمینه کسب مدال مربوط می‌شود. در مقایسه با دوره‌های گذشته، ۱۲ دور مسابقه بیشتری برگزار می‌شود.

● رکوردداران زمستانی

المپیک زمستانی سوچی بر فراز ۲۱ دوره قبلی این رقابت‌ها در ۹۰ سال گذشته ایستاده است. روسیه در حالی میزبانی بیست و دومین المپیک زمستانی را عهده‌دار شده است که در طول ۹۰ سال گذشته هرگز کشوری از نیمکره جنوبی جهان میزبان این رقابت‌های خاص و البته جذاب نبوده است. آمریکایی‌ها تا به حال چهار بار میزبان این رقابت‌ها بوده‌اند تا از این حیث رکورددار باشند. فرانسه، دیگر ابرقدرت دنیای اسکی و ورزش‌های زمستانی سه بار میزبان المپیک زمستانی بوده است و اتریش، کانادا، ژاپن، ایتالیا، نروژ و سوئیس هرکدام دو بار در دوره‌های گذشته عهده‌دار میزبانی بوده‌اند. نکته دیگر این که از نخستین دوره المپیک زمستانی که به میزبانی فرانسه برگزار شد تاکنون کشورهای اتریش، کانادا، فنلاند، فرانسه، بریتانیا، مجارستان، ایتالیا، نروژ، لهستان، سوئد، سوئیس و آمریکا در تمام‌ دوره‌ها حضور داشته‌اند تا رکورددار از نوعی دیگر باشند. از دیگر رکوردداران تاریخ المپیک می‌توان به اتریش، کانادا، فنلاند، نروژ، سوئد و آمریکا اشاره کرد که در تمام ادوار المپیک زمستانی موفق به کسب مدال شده‌اند. آمریکا نیز تنها کشوری در دنیاست که از تمام المپیک‌های زمستانی قبلی مدال طلا گرفته است تا رکورد منحصربه‌فردی را از خود بر جای بگذارد.

حال روس‌ها که از برخی از این کشورها قدرت کمتری در زمینه قهرمانی‌های مختلف در رقابت‌های جهانی ورزش‌های زمستانی دارند، می‌‌خواهند در صدر تاریخ المپیک زمستانی قرار بگیرند و برترین المپیک تاریخ را برگزار کنند.

● پوتین و تروریست​های خانگی

روزهای پایانی سال ۲۰۱۳ ، دو انفجار تروریستی در شهر ولگوگراد روسیه، تعطیلات سال نو را به‌کام مردم این شهر تلخ کرد. در این حوادث که در مرکز راه‌آهن این شهر و در اتوبوس داخل شهری روی داد ۳۴ نفر کشته و بیش از ۷۰ نفر مجروح شدند.

شهر ولگوگراد که به‌عنوان سمبل مقاومت روسیه در مقابل آلمان نازی شناخته می شود با وجود آن‌که با قفقاز شمالی و کانون اصلی تنش‌ها فاصله زیادی دارد به مأمن تروریست‌ها تبدیل شده بود. اهمیت این حوادث از آن جهت مهم بود که کمتر از شش هفته به بازی‌های زمستانی المپیک سوچی- که در چند صد کیلومتری این شهر برگزار می‌شود- مانده بود و حکومت روسیه برنامه‌ریزی طولانی‌مدت و سرمایه‌گذاری مالی سنگینی را برای ارتقای سطح امنیت و زیرساخت‌های این شهر کرده است تا نفوذ و اعتبار بین‌المللی روسیه را ارتقا دهد.

با وجود انفجارهای ولگوگراد روسیه و ادامه تهدید تروریست‌های منطقه قفقاز به نوعی حتی به شکل روانی امنیت برگزاری مسابقات سوچی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است، اما روس‌ها از دو سال پیش به طور فعال برای برگزاری امن این دوره از مسابقات و حفظ‌ شأن میزبانی، توان منطقه‌ای و جهانی خود تلاش گسترده‌ای به کار بسته و برای نشان دادن این‌ مساله دست به همکاری‌های امنیتی با آمریکا زده‌اند.

● پرتماشاگرترین در تاریخ

سوچی فقط محل جولان ورزشکاران نیست، در این شهر کوچک و سردسیری قرار است تماشاگران زیادی رقابت‌ها را از نزدیک تماشا کنند. کمیته سازماندهی رقابت‌های المپیک زمستانی با برنامه‌هایی از پیش تعیین شده می‌خواهند کاری کنند که بیست و دومین دوره المپیک زمستانی از لحاظ جذب تماشاگر قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای نباشد. بر‌اساس برآوردها افتتاحیه این رقابت‌ها ۰۴‌هزار تماشاگر خواهد داشت. تعداد تماشاگران حاضر برای برخی‌ رقابت‌ها نیز برآورد شده است، به عنوان مثال فینال هاکی روی یخ با حضور ۲۱هزار تماشاگر برگزار می‌شود و دیگر رقابت‌های پیش از فینال هاکی روی یخ بیش از ۷۰۰۰ تماشاگر دارد. روس‌ها پیش‌بینی کرده‌اند‌ رقابت‌های اسکی سرعت با حضور ۸۰۰۰ تماشاگر برگزار شود و دیگر رقابت‌ها نیز به همین ترتیب با تماشاگرانی بیشتر از دوره‌های قبل شکل بگیرد. آیا روس‌ها می‌توانند درخصوص برنامه خود مبنی بر برگزاری پرتماشاگرترین المپیک زمستانی تاریخ موفق عمل کنند؟ برای رسیدن به این پرسش باید اندکی صبر کرد.

● راهپیمایی فضایی با مشعل سوچی

مشعلی که روز جمعه آتش بازی‌های المپیک زمستان سوچی را روشن خواهد کرد، در نوع خود‌

منحصربه‌فردترین مشعل تاریخ رقابت‌های المپیک زمستانی و تابستانی است.

بامداد روز پنجشنبه هفتم نوامبر (شانزدهم آبان) بود که یک سفینه سایوز روسی، سه فضانورد اهل روسیه، آمریکا و ژاپن را همراه با مشعل بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ به فضا فرستاد.

این سومین حضور مشعل المپیک در فضاست. پیش از این مشعل المپیک‌‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۰ سوار بر شاتل به فضا برده شد، اما هرگز از محوطه امن فضاپیما خارج نشدند. به عبارتی تفاوت ارسال مشعل المپیکی ۲۰۱۴ به ایستگاه بین‌المللی فضایی با مشعلی که در المپیک ۱۹۹۶ با شاتل آتلانتیس به فضا برده شده در این بود که در این دوره فضا‌نوردان با مشعل المپیک راهپیمایی نیز کردند.

شش ساعت پس از پرتاب فضاپیمای TMA-۰۹M، میخائیل تیورین، ریک ماستراکیو و کیوچی واکاتا، فضانوردان روسی، آمریکایی و ژاپنی، همراه با این مشعل به ایستگاه بین‌المللی فضایی ISS رسیدند و آن را به اولگ کوتف و سرگئی ریازانسکی، سرنشینان ایستگاه فضایی تحویل دادند. روز شنبه هجدهم آبان نیز این مشعل در یک راهپیمایی فضایی حمل شد و سپس به زمین بازگشت.

البته این عملیات با تشریفات ایمنی خاصی همراه بود، به طوری که مشعل با چند کابل اتصال مهار شده بود تا هیچ راهی برای رها شدن احتمالی آن از دست فضانوردان باقی نماند. این سفر فضایی فقط چهار روز به طول انجامید و در طول مسیر مشعل به‌دلیل مسائل ایمنی هرگز مشتعل نشد. با این حال، سفر به فضا بخشی از همان مسیر ۶۵ هزار‌کیلومتری بود که مشعل المپیک باید تا روز افتتاحیه بازی‌ها که جمعه هجدهم بهمن است، طی کند. این مشعل طی هفته‌های گذشته علاوه بر فضا‌ به قله کوه البروس، مرتفع‌ترین قله کوه قاره اروپا و همچنین عمق دریاچه بایکار در سیبری رفت. به این ترتیب، مشعل بازی‌های زمستانی سوچی طولانی‌ترین مسیر را در حمل سنتی مشعل‌های المپیک به سوی محل برگزاری بازی‌ها طی خواهد کرد.

هیلدا حسینی‌خواه