و ما ادریک ما یوم الحسین

در شب ۱۷ رمضان خاتم انبیا به معراج رفت و همه معنا و اضلاع خلقت از ابتدا تا انتها بر حضرت نمایان شد

در شب ۱۷ رمضان خاتم‌انبیا به معراج رفت و همه معنا و اضلاع خلقت از ابتدا تا انتها بر حضرت نمایان شد.

خاتم رسل‌(ع) از لحظه خلقت آدم و حوا تا زمان حشر و نشر فرزندانشان را مشاهده کرد!

پیامبر در آن شب، لحظه تلخ رانده شدن آدم و حوا و هبوط و ناله و انابه جانگذار آن دو و لحظه وحشتناک فوران آب از تنور خانه پیرزن و بارش باران ترسناک و وقوع سیل جهان افکن و غرق شدن خداگریزان را در عصر نوح و لحظه دهشتناک در آتش افکندن ابراهیم توسط نمرودیان و آن غربت دلسوز ابراهیم در میان آتش و لحظه امتحان سخت ابراهیم برای به مسلخ بردن اسماعیل جوان و مثله کردن زکریا با اره توسط بنی اسرائیل و بریده شدن سر یحیی در عمیق ترین غربت دوران و شکافته شدن رود نیل و گذر بنی اسرائیل از متن آن و غرق شدن فرعونیان و صحنه های تلخ و دلسوز و مظلومیت‌ها و مصیبت‌ها از اول تا پایان عالم را دید و این دیدگان که حامل جوامع‌الکلم است وهمه و همه را دیده آنگاه که به حسین‌(ع) می رسد فریاد می‌زند: «لا یوم کیوم‌الحسین!» هیچ روز مانند روز حسین نمی‌شود. حقیقتاً این چه روزی است که آن روزها در برابرش دیده نمی‌شوند!؟

فقط و فقط او نیست که صاحب چنین صلاو ندایی است. علی که غریو «انی اعلم بعلوم السموات» او را همراه «سلونی قبل ان تفقدونی» همه گوش‌ها شنیده است او هم در بازگشت از صفین در راه کوفه در سرزمینی غریب از اسب فرود آمد و خم شد و مشتی خاک برداشت و بویید و اشک ریخت و فرمود «لایوم کیومک یا ابا عبدالله.»

یوم‌الحسین را احدی از اولین تا آخرین ادراک و افهام نکرده است.

اما این همه بیان کننده این حقیقت است که ما درباره این روز و صاحب آن و آنچه توسط او در جریان قیامش رخ داد تأمل کنیم و به سوگ بنشینیم.

یوم‌الحسین‌(ع) هم مقتل دارد هم مطلب و همانقدر که مقتلش عمیق و جانسوز است مطلبش هم جان‌افروز است.

پیرو حسین همانطور که از مقتل یوم الحسین آگاه و مجذوب آن است؛ باید به مطلب آن عالم و عامل باشد و مطلب آن نه آن است که برخی قلم بزنند که فلسفه قیام را از دریچه محدود خود تندیس سازی کنند؛ بلکه مطلب یوم‌الحسین باید مانند مقتلش که نقل مظلومیت و غربت است، روایت معصومیت و طهارت باشد تا اخلاق را صیقل و روح را پرواز دهد؛ چنان که مقتلش چنین می‌کند.

اهل افهام باید بنشینند و مطلب‌های یوم‌الحسین را مانند مقتل یوم‌الحسین فصل‌بندی و موضوع‌سازی کنند و در کنار مقتلش، سیاست، اقتصاد، گفتار، همسرداری، تربیت فرزند، حق خالق، حقوق مخلوق و غیره را بازگو کنند.

آری یوم‌الحسین‌(ص) دارای ۲ بال است که هر کس بخواهد در متن و آسمانش پرواز کند باید به هر دو بال مفتخر و مسلح شود.

بال اول حسن فطرت و سوز درون و اشک چشم و بال دوم تدبر در متن و عمق عظمت کار ابا عبدالله برای درس گرفتن و پیروی نمودن.

پیامبر اکرم‌(ع) فرمود هر کس نسبت به حسین بی‌تفاوت باشد و بغض او را در دل داشته باشد در قیامت شفاعت من به او نمی‌رسد «بحار، ج۴۳، ص۲۷۰). فرمود «احب‌الله من احب الحسین»؛ هر کس حسین را دوست بدارد خدا او را دوست دارد.

سوز درون و اشک روان که امام رضا‌(ع) فرمود «ان المحرم شهر کان اهل الجاهلیه یحرمون فیه القتال فاستحلت فیه دماؤنا و هتکت فیه حرمتنا و سبی فیه ذرارینا و نساؤنا...» بعد فرمود «ان یوم الحسین أقرح جفوننا و اسبل دموعنا»، روز حسین اشک‌های ما را جاری کرده تا آن حد گریه می‌کنیم که پلک چشم‌هایمان زخم می‌شود! (بحار، ج۴۴، ص ۲۸۴).

در حالات امام کاظم(ع) است از روز اول محرم تا ۱۰ روز «کانت الکابه تغلب علیه»؛ بر اثر مصیبت امام حسین هرگز خندان نبود و در عذاب و رنج سختی بود.

ریان بن شبیب می‌گوید در اول ماه محرم بر امام هشتم شرف ورود یافتم حضرت فرمود روزه داری؟ عرض کردم خیر! فرمود روز اول محرم روزی است که دعای زکریا مستجاب شد پس هر کس این روز را روزه بگیرد و سپس دعا کند دعایش مانند زکریا مستجاب می‌شود.

امام صادق(ع) در زیارت امام حسین(ع) چنین جملات رشیقی دارند که احدی تا به ابد ژرفای معنای آن را درک نمی‌کند و خود حضرت با اشک چشم این سلام‌ها را ادا می‌فرمود: «السلام علیکم یا حجه‌الله و ابن حجته، السلام علیکم یا قتیل الله و ابن قتیله... اشهد ان دمک سکن فی الخلد و اقشعرت له اظله العرش و بکی له جمیع الخلائق و بکت له السماوات السبع و الرضون السبع و ما فیهن و ما بینهن» و عمیق‌ترین و بالاترین متن این زیارت متین که احدی آن را نمی‌تواند تفسیر و معنا کند این فراز زیارت است که امام صادق(ع) می‌فرماید: «بکت من فی الجنه و النار من خلق ربنا ما یری و ما لا یری!».

مگر بهشت جای شادی نیست؟ پس روز حسین چه روزی است که من خلق فی الجنه؛ آنانی که بهشتی هستند و در بهشت قرار دارند هم برای او اشک می‌ریزند و یوم الحسین چه روزی است که اهل جهنم هم برای حسین اشک می‌ریزند و هر آنچه که دیده شود و هر آنچه که به چشم نیاید بر حسین گریانند... و اینها یعنی چه؟ کسی نمی‌داند! اما بال دوم، درس آموختن از صاحب این روز است! اینکه انسان بیاموزد که او چگونه برای اطاعت از امر خدا و حفظ دین خدا هیچ سستی و بهانه‌ای را بها نداد و خود به همراه بهترین از خلایق که نه در قبل و نه هرگز در بعد نظیر و مانند دارند به مذبح رفت و فرمود «والذی نفس حسین بیده لایهنی بنی امیه ملکهم حتی یقتلونی... لاتقوم الساعه و علی الارض هاشمی یطرف»؛ سوگند به خدایی که جان حسین در دست اوست بنی‌امیه از حکومت خود لذت نمی‌برند تا اینکه مرا بکشند و تا فرزندی از اولاد رسول‌الله (هاشمی) پلک می‌زند و زنده است قیامت برپا نمی‌شود.

در حقیقت این معنا که باید به یوم الحسین و آفریننده آن اقتدا کرد و درباره فعل او تدبر نمود این روایت محیرالافهام از امیر بیان حضرت علی‌(ع) بسیار رسا و تمام‌کننده است.

آن حضرت به فرزندش امام حسین فرمودند: یا ابا عبدالله اسوه انت قدما؛ حسین از قدیم تو را الگو معرفی کرده‌اند! بنابراین هرکس می‌خواهد از حسینی که پیامبر در شب معراج دید بر طاق عرش نوشته است «ان الحسین مصباح هدی و سفینئ نجائ» حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است؛ پیروی کند هم باید آه سوزان داشته باشد هم فهمی خلاق، پیرو حسین هم اشک دارد هم فکر! و اینکه روایت معروف «ان الحسین مصباح هدی و سفینئ نجائ» بدون وجود «ال» در اول «هدی و نجات» ثبت شد خود خبر از بسط معنا می‌دهد که بر اهل فهم پوشیده نیست و لذا این روایت در هیچ مأخذی و منبعی با «ال» ثبت و ضبط نشده است.