الزامات قانونی و فرآیند اجرائی افزایش سرمایه

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد

●●الزامات قانونی و فرآیند اجرائی افزایش سرمایه

●تعریف شرکتهای سهامی

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است. (ماده ۱ قانون تجارت)

شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد. (ماده ۲ )

●شرکت سهامی خاص

شرکتهائی که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است اینگونه شرکتها شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.

●سرمایه شرکتهای سهامی

در موقع تاسیس سرمایه شرکتهای سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکتهای سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتیکه سرمایه شرکت بعد از تاسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یکسال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام بعمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکتهای مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد وگرنه هر ذینفع می تواند انحلال آنرا از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند. هر گاه قبل از صدور رای قطعی موجب درخواست انحلال منتفی گردد دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود. (ماده ۵)

●انواع مجامع عمومی

الف) مجمع عمومی موسس

مجمع عمومی موسس جهت رسیدگی به گزارش اولین موسسان شرکت در حال تاسیس و تصویب طرح اساسنامه و انتخاب اولین مدیران و بازرسان و انجام مراحل ابتدائی تاسیس شرکت تشکیل می گردد. (ماده ۷۴)

ب) مجمع عمومی عادی

مجمع عمومی عادی می تواند نسبت به کلیه امور شرکت به جز آنچه که در صلاحیت مجمع عمومی موسس و فوق العاده است تصمیم بگیرد. (ماده ۸۶)

ج) مجمع عمومی فوق العاده

هرگونه تغییر در مواد اساسنامه یا در سرمایه شرکت یا انحلال شرکت قبل از موعد منحصراً در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده می باشد. (ماده ۸۳)

●حدنصاب تشکیل مجمع عمومی فوق العاده

در مجمع عمومی فوق العاده دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رای دارند باید حاضر باشند. اگر در اولین دعوت حدنصاب مذکور حاصل نشد مجمع عمومی برای بار دوم دعوت و با حضور دارندگان بیش از یک سوم سهامی که حق رای دارند رسمیت یافته و اتخاذ تصمیم خواهد نمود به شرط آنکه در دعوت دوم نتیجه دعوت اول قید شده باشد. (ماده ۸۴ )

●حدنصاب اتخاذ تصمیم در مجمع عمومی فوق العاده

تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده همواره به اکثریت دو سوم آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود. (ماده ۸۵)

●ثبت قانونی صورتجلسات مجامع عمومی

در مواردی که تصمیمات مجمع عمومی متضمن یکی از امور ذیل باشد یک نسخه از صورتجلسه مجمع باید جهت ثبت به مرجع ثبت شرکتها ارسال گردد. (ماده ۱۰۶)

۱- انتخاب مدیران و بازرس و بازرسان

۲- تصویب ترازنامه

۳- کاهش یا افزایش سرمایه و هر نوع تغییر در اساسنامه

۴- انحلال شرکت و نحوه تصفیه آن.

●نحوه دعوت برای تشکیل مجمع عمومی فوق العاده

هر گونه دعوت برای تشکیل مجمع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد بعمل آید.

تبصره: در مواقعی که کلیه صاحبان سهام در مجمع حاضر باشند نشر آگهی و تشریفات دعوت الزامی نیست.

فاصله بین نشر دعوتنامه مجمع عمومی و تاریخ تشکیل آن حداقل ۱۰ روز و حداکثر ۴۰ روز خواهد بود. (ماده ۹۸)

●علل و عوامل افزایش سرمایه

افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی به دلایل مختلف اقتصادی نظیر توسعه عملیات اقتصادی و تجارت، تقویت بنیه مالی و اعتبار شرکت – تنزل ارزش پول و غیره صورت می گیرد. از نظر حقوقی افزایش سرمایه وقتی ممکن است که سهامداران سرمایه قبلی خود را تماماً تادیه کرده باشند

افزایش سرمایه به یکی از طرق ذیل انجام می شود:

سرمایه شرکت را میتوان از طریق صدور سهام جدید و یا از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود افزایش داد. (ماده ۱۵۷)

تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به یکی از روشهای زیر امکان پذیر است: (ماده ۱۵۸)

۱- پرداخت مبلغ اسمی سهام جدید به نقد:

شرکت می تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد یا اینکه مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به عنوان اضافه ارزش سهم از خریداران دریافت نماید، شرکت می تواند عواید حاصله از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد یا نقداً بین صاحبان سهام سابق تقسیم نماید یا در ازاء آن سهام جدید به صاحبان سهام سابق بدهد.

برابر مفاد اساسنامه شرکت هر سهم دارای ارزش معینی می باشد که ارزش اسمی سهم نامیده می شود چنانچه افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید باشد الزاماً می بایست قیمت اسمی سهام جدید معادل ارزش اسمی سهام مندرج در اساسنامه باشد ولی چنانچه در اثر فعالیت اقتصادی و رونق بازار و سایر عوامل تغییراتی در ارزش تجاری سهام به وجود آید، شرکت می تواند هنگام افزایش سرمایه علاوه بر ارزش اسمی سهام، مبلغی را بعنوان

ارزش واقعی یا ارزش تجاری سهم مطالبه نماید. ولی در هر صورت سهام جدید

با همان ارزش اسمی قبلی ثبت خواهد شد اگر شرکت علاوه بر مبلغ اسمی – مبلغی را به عنوان اضافه ارزش سهام از خریداران جدید اخذ نمود می تواند عواید حاصله را به اندوخته منتقل سازد یا آنرا نقداً بین سهامداران قبلی تقسیم نماید یا در ازای آن سهام جدید به سهامداران قبلی اعطاء نماید که به این نوع سهام جدید سهام جایزه گفته می شود.

نکته: در شرکتهای سهامی خاص بر خلاف سهامی عام تادیه مبلغ اسمی سهام جدید از طریق غیر نقد نیز جایز است (نظیر زمین ساختمان، ماشین آلات و ...) و چنانچه تمام یا بخشی از پرداخت قیمت سهام غیر نقد باشد باید تمام قسمت غیر نقد عیناً تحویل شرکت شده و طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری تقویم شده باشد. (ماده ۱۶۰)

۲- تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به سهام جدید.

در صورتیکه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام افزایش سرمایه شرکت را از طریق تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت تصویب کرده باشد سهام جدیدی که در نتیجه اینگونه افزایش سرمایه صادر خواهد شد با امضاء ورقه خرید سهام توسط طلبکارانی که مایل به پذیره نویسی سهام جدید باشند انجام می گیرد. ( ماده ۱۸۵)

در مورد ماده ۱۸۵ پس از انجام پذیره نویسی، باید در موقع به ثبت رسانیدن افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها صورت کاملی از مطالبات نقدی حال شده بستانکاران پذیره نویس را که به سهام شرکت تبدیل شده است به ضمیمه رونوشت اسناد و مدارک حاکی از تصفیه آنگونه مطالبات که بازرسان شرکت صحت آنرا تائید کرده باشند همراه با صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده و اظهارنامه هیات مدیره مشعر بر اینکه کلیه این سهام خریداری شده و بهای آن دریافت شده است به مرجع ثبت شرکتها تسلیم شود. (ماده ۱۸۷)

۳- افزایش سرمایه به وسیله تبدیل سود تقسیم نشده و اندوخته ها (به جز اندوخته قانونی) یا عواید حاصله از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه شرکت

سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص در هر سال مالی منهای زیان های سالهای مالی قبل و حسب مورد بعلاوه سود قابل تقسیم سالهای مالی قبل که تاکنون تقسیم نشده باشد منهای پاداش قانونی اعضای موظف هیات مدیره. در چنین شرایطی شرکت مستقیماً از منابع مالی خود اقدام به تادیه ارزش افزایش سهام می نماید و سهامداران هیچگونه مبلغ جدیدی بابت افزایش سرمایه پرداخت نمی نمایند لذا توزیع اوراق تعهد خرید سهام بین سهامداران و انتشار اعلامیه و آگهی مربوط به پذیره نویسی الزامی نخواهد بود.

●بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود

(ماده ۱۸۸)

در موردی که افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود صورت می گیرد کلیه افزایش سرمایه باید نقداً پرداخت شود و نیز سهام جدیدی که در قبال افزایش سرمایه صادر می شود باید هنگام پذیره نویسی بر حسب مورد کلاً پرداخته یا تهاتر شود. (ماده ۱۸۷)

نکته: در زمانی که از طریق بالابردن مبلغ اسمی سهام موجود افزایش سرمایه داده می شود

می بایست توافق کلیه سهامداران شرکت اخذ گردد زیرا بالا بردن مبلغ اسمی سهام شرکت موجبات افزایش تعهدات صاحبان سهام در مقابل اشخاص ثالث را فراهم خواهد ساخت و مبلغ این نوع افزایش الزاماً باید نقدی باشد.

(ماده ۱۵۹ )

افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود در صورتی که برای صاحبان سهام ایجاد تعهد کند ممکن نخواهد بود مگر آنکه کلیه صاحبان سهام با آن موافق باشند . (ماده ۱۸۷)

تهیه و تنظیم : حسن طاهری

---