۲۰ کیلوگرم کاهش وزن در ۶ ماه

۲۰ کیلوگرم کاهش وزن شاید برای خیلی از چاق ها رویا باشد, به خصوص برای آنهایی که همیشه می خواهند از فردا یا از شنبه رژیم بگیرند و هیچ وقت این فردا و شنبه از راه نمی رسد

۲۰ کیلوگرم کاهش وزن شاید برای خیلی از چاق‌ها رویا باشد، به‌خصوص برای آنهایی که همیشه می‌خواهند از فردا یا از شنبه رژیم بگیرند و هیچ‌وقت این فردا و شنبه از راه نمی‌رسد. خانم مریم اکبری موفق شده از سد امروز و فردا کردن بگذرد و با تصمیم جدی از ابتدای سال و عید نوروز که اتفاقا بازار خوردن خوراکی و تنقلات داغ است، پا روی دلش بگذارد و رژیم غذایی‌اش را شروع کند، رژیمی‌ که بعد از ۶ ماه حالا او را به فرد سرحال‌تری تبدیل کرده است.

خانم اکبری که طی ۶ ماه از ۹۵ کیلوگرم به ۷۵ کیلوگرم رسیده، می‌گوید:

● حس می‌کنم سبک‌تر و سرحال‌تر شده‌ام

▪ خانم اکبری! شما موفق شده‌اید طی ۶ ماه ۲۰ کیلوگرم وزن کم کنید و وزنتان را از ۹۵ به ۷۵ کیلوگرم برسانید. چطور این کار را انجام دادید؟

یکی از اقوام که وزنش ۱۰۰ کیلوگرم بود، به یک متخصص تغذیه مراجعه و ۴۲ کیلوگرم وزن کم کرده بود. این برای من هم انگیزه شد تا برای کاهش وزن اقدام کنم. تلفنی از این متخصص تغذیه، رژیم غذایی گرفتم. ایشان همه اطلاعات را از من پرسید و مشاوره و رژیم غذایی داد. در ابتدای سال ۹۵ کیلوگرم بودم. با خودم گفتم اگر بتوانم عید را بگذرانم که هیچ وگرنه ۵ کیلوگرم هم چاق‌تر می‌شوم. رژیم اولم ۴۵ روزه و رعایت آن خیلی برایم سخت بود. دائم به این فکر می‌کردم که این ۴۵ روز بگذرد. رژیم بعدی ۲۱ روزه بود و باز هم برای تمام شدن آن روزشماری می‌کردم اما الان چند ماه است رژیم دارم و دیگر برایم مهم نیست و فقط به این فکر می‌کنم که به وزن مناسب برسم.

▪ الان عادت‌های غذایی‌تان تغییر کرده است؟

بله، صبحانه نان و پنیر و گردو، روزی ۲ لیوان شیر یا ماست و نیم کیلوگرم میوه می‌خورم. در کنار ناهار و شام، باید سالاد بخورم. قبلا غذا زیاد می‌خوردم. وقتی بیرون می‌رفتم حتما بستنی و آبمیوه می‌خوردم اما الان به مواد غذایی عکس‌العمل نشان نمی‌دهم و به رژیم گرفتن عادت کرده‌ام. برای اعضای خانواده غذا درست می‌کنم اما خودم نان و پنیر یا لوبیا پخته می‌خورم. وقتی برای مهمان آشپزی می‌کنم، دیگر به غذا ناخنک نمی‌زنم و حتی غذا را نمی‌چشم درحالی که قبلا هم موقع آشپزی غذا می‌خوردم، هم سر میز.

▪ قبلا هم رژیم گرفته بودید؟

قبلا خودم چند بار وزنم را پایین آوردم اما هربار ۵ تا ۶ کیلوگرم کم می‌کردم و دوباره کم‌خوری‌ام را رها می‌کردم و چاق می‌شدم اما این بار مراقب بودم و به همه توصیه‌های متخصص عمل کردم.

▪ مشکل و بیماری خاصی ندارید؟

قبلا فشارخونم بالا بود. با هر مشکل کوچکی فشارم بالا می‌رفت و به ۱۷ می‌رسید. ۲ بار به پزشک مراجعه کردم که به من قرص زیر زبانی دادند اما دوست نداشتم دارو بخورم. الان صبح‌ها ناشتا سیر می‌خورم (یک حبه سیر را قورت می‌دهم و یک لیوان آب می‌خورم). البته با کاهش وزن، فشارخونم کنترل شده است و بدون دارو به ۱۲ روی ۹ رسیده است. تپش قلب هم داشتم که برطرف شده است.

▪ کاهش وزن مشکلی برایتان ایجاد نکرد؟

۳ ماه بعد از شروع رژیم دچار ریزش مو شدم و چشم‌هایم سیاهی می‌رفت. متخصص تغذیه توصیه کرد مراجعه حضوری داشته باشم و رژیم غذایی‌ام را تغییر داد. او گفت بعضی روزها صبحانه ارده شیره بخورم و یک لقمه نان به میان‌وعده عصر اضافه کرد. علاوه بر این به من زینک پلاس، ویتامین و مکمل دادند. خوشبختانه ۱۰ تا ۱۵ روز است که ریزش موهایم کم شده است.

▪ ورزش می‌کنید؟ چقدر فعالیت بدنی دارید؟

به توصیه متخصص، روزی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی دارم.

▪ چه شد که چاق شدید؟

من قبلا چاق نبودم. از بچگی قد بلند بودم و سایزم ۳۸ بود ولی بعد از ازدواج، بارداری و زایمان چاق شدم. در ۱۸ سالگی باردار شدم و وزنم از ۵۸ به ۸۰ کیلوگرم رسید. در دوران بارداری هیچ عارضه‌ای نداشتم و طبیعی زایمان کردم اما ۲۲ کیلوگرم افزایش وزن داشتم. بعد از زایمان، نه تنها وزن کم نکردم بلکه آنقدر غذاهای پرکالری به من دادند که چاق‌تر هم شدم. فکر می‌کنم چند کیلوگرمی که به خاطر تولد بچه از وزنم کم شده بود در همان ۱۰ روز استراحت اضافه شد. یادم می‌آید به من کاچی می‌دادند که ۳ بند انگشت رویش روغن بود و می‌گفتند چون زایمان کرده‌ای، باید بخوری. آن موقع مثل الان بزرگ‌ترها به بچه‌ها نمی‌گفتند مراقب وزنتان باشید. بعد از آن هم خودم رعایت نکردم، اضافه وزن و چاقی را جدی نگرفتم و وزنم به ۹۷ کیلوگرم هم رسید.

▪ الان چه احساسی دارید؟

سایز من از ۵۲ به ۴۲ رسیده است. الان خیلی راحت لباس می‌پوشم. پارسال هیچ پالتویی اندازه‌ام نمی‌شد. عصبی شده بودم و اصلا دلم نمی‌خواست لباس بخرم. از وقتی چاق شده بودم، به لباسم اهمیت نمی‌دادم. دوست نداشتم به عروسی و مهمانی بروم. در جمع و حتی در مترو و اتوبوس احساس بدی داشتم. شاید دچار افسردگی شده بودم ولی حالا خیلی سبک و سرحال هستم و از نظر جسمی ‌و روانی تغییر کرده‌ام.

● نگاه متخصص تغذیه

توصیه دکتر

محمدرضا وفا

به سوژه «میزگرد تغذیه»

با اشتهایتان نجنگید

▪ وزن مناسب برای خانم اکبری چقدر است؟

هر فرد با توجه به قد، وزن، سن، جنس و استخوان‌بندی بدنش وزن ایده‌آلی دارد که بهترین وزن ممکن برای او است. مقداری بالاتر و پایین‌تر از این وزن محدوده طبیعی است و بالاتر از آن به‌تدریج اضافه‌وزن خفیف، متوسط و چاقی قرار دارد. وزن این خانم حتی با فرض اینکه استخوان‌بندی‌شان درشت باشد، مقداری بالاتر از حد طبیعی است و برای رسیدن به محدوده طبیعی لازم است ۴ تا ۵ کیلوگرم دیگر وزن کم کنند.

▪ ایشان از عید تا الان ۲۰ کیلوگرم وزن کم کرده‌ و وزنشان را از ۹۵ به ۷۵ کیلوگرم رسانده‌اند. روند کاهش وزن‌شان را چطور ارزیابی می‌کنید؟

با توجه به اینکه طی ۶ ماه ۲۰ کیلوگرم وزن کم کرده‌اند، از این به بعد کاهش وزنشان هرچند نشدنی نیست اما خیلی سخت و مشکل است. اگر بتوانند همین وزن را نگه دارند و برای حفظ وزن فعلی تلاش کنند، خیلی به سلامتشان کمک کرده‌اند. کم‌کردن

۲۰ کیلوگرم از وزن در ۶ ماه، مقدار زیادی است اما خیلی نگران‌کننده نیست. نتیجه کاهش وزن ایشان موفقیت‌آمیز بوده و اگر رژیم غذایی‌شان متناسب و متعادل باشد، کاهش وزنشان روند منطقی و خوبی داشته است و باید به ایشان تبریک گفت.

▪ این خانم بعد از مدتی دچار ریزش موی شدید، سرگیجه و سیاهی رفتن چشم شده‌اند ولی پس از مراجعه حضوری و دریافت مکمل، این مشکل تا حد زیادی حل شده است. آیا این مشکل از عوارض کاهش وزن و اجتناب‌ناپذیر است؟

اگر چنین علایمی ‌داشته‌اند یعنی رژیم غذایی‌شان طبیعی و سالم نبوده است. این نوع رژیم‌های غذایی به‌هیچ‌وجه مورد تایید علم و دانش روز نیست. در گذشته برای وزن کم کردن از روش‌های غیرطبیعی استفاده می‌شد و سرعت کاهش وزن خیلی بیشتر بود اما اکنون همه این روش‌ها به دلیل عوارض نامناسبشان منسوخ شده‌اند. ریزش مو یکی از این عوارض است. با کاهش وزن غیراصولی، مشکلات دیگری نیز در بدن به وجود می‌آید که دیده نمی‌شود اما ممکن است در سال‌های آینده برای فرد مشکل‌های جدی ایجاد کند. با غذا نخوردن و گرسنگی کشیدن هم می‌توان وزن کم کرد اما اگر قرار باشد هر فرد با این روش وزن کم کند، روش علمی ‌و اصولی رژیم درمانی معنی‌اش را از دست می‌دهد.

▪ فشارخون این خانم قبل از کاهش وزن بالا بوده ولی در حال حاضر به محدوده طبیعی رسیده است. کاهش وزن چقدر در کنترل فشارخون تاثیر دارد؟

فشارخون خانم اکبری به دلیل وزن اضافه‌شان خیلی بالا و خطرناک بوده است. مسلما کاهش وزن باعث رفع این اختلال شده اما باید بدانند اگر دوباره دچار افزایش وزن شوند، همه اختلال‌های قبلی شدیدتر و پیچیده‌تر به سراغشان خواهد آمد.

▪ ایشان روزی نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی می‌کنند. آیا این مقدار ورزش برای کاهش و کنترل وزن کافی است؟

بله. فعالیت فیزیکی به شرایط مختلفی مانند شرایط فردی،‌ اجتماعی، روانی و جسمی‌ بستگی دارد و تداوم آن دارای اهمیت است. فرد باید نه برای کاهش وزن و لاغری بلکه برای سلامت و لذت ورزش کند. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند هر روز حداقل ۴۵ دقیقه تا یک ساعت در روز فعالیت فیزیکی داشته باشید و ورزش کنید. ایشان هم برای کنترل وزن باید ورزشی را انتخاب کنند که بانشاط باشد و بتوانند برای همیشه آن را ادامه دهند.

▪ رعایت رژیم غذایی برای خانم اکبری ابتدا سخت بوده اما اکنون به آن عادت کرده‌اند و با اینکه برای سایر افراد خانواده غذا می‌پزند، خودشان غذای رژیمی ‌می‌خورند. آیا می‌توانند این رویه را ادامه دهند؟

از نظر قانون رژیم‌درمانی، کسی که رژیم کاهش وزن می‌گیرد، به هیچ وجه نباید گرسنه باشد چون در این صورت نمی‌تواند رژیم غذایی‌اش را برای مدت طولانی ادامه دهد. گرسنگی به معنی افت قندخون، احساس ضعف و تمایل به خوردن مواد غذایی است اما اشتها یک مساله روانی است. ممکن است فردی که کاملا سیر است، دوست داشته باشد بستنی یا آبمیوه بخورد. اشتها، تمایل به خوردن غذای خاص است. ایشان هم ممکن است از نظر روانی به خوردن غذاهای غیررژیمی ‌اشتها پیدا کنند و بالاخره یک روز برنامه غذایی‌شان را بشکنند. استعداد برگشت به وزن قبلی در این افراد فوق‌العاده زیاد است. متاسفانه ممکن است این بار وزنشان از قبل خیلی بیشتر و عوارض اضافه‌وزنشان شدیدتر و خطرناک‌تر شود. ایشان باید بدانند که نباید با اشتها جنگید و مبارزه کرد چون تغذیه، علم تعادل است؛ یعنی بهتر است طوری رفتار کنند که تماس با خوراکی‌های پرکالری برای همه افراد خانواده کم شود. یک مادر نمی‌تواند خودش را کاملا از سایر افراد خانواده جدا کند. عادت‌ها، رفتارهای غذایی و نحوه غذا خوردن همه افراد خانواده باید اصلاح شود چون غذا خوردن یک فرایند اقتصادی، ‌اجتماعی و فرهنگی است که نشانه‌های زیستی دارد. انتخاب غذای سالم باید برای همه افراد باشد. همه اعضای خانواده باید فعالیت فیزیکی داشته باشند. این موارد باید در مشاوره‌های تغذیه به ایشان آموزش داده شود تا بتوانند ۲۰ کیلوگرم کاهش وزن که کمک بسیار زیادی به سلامتشان کرده است، حفظ کنند.

● نگاه متخصص پوست

کمبود مواد مغذی، ریزش مو می‌آورد

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده

رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی و دانشیار ‌دانشگاه علوم پزشکی تهران

رژیم غذایی متناسب، درواقع خوردن غذا براساس یک برنامه منظم برای به دست آوردن وزن طبیعی و کنترل شده است. افراد چاق معمولا به ویتامین اضافی نیازی ندارند ولی با شروع رژیم غذایی برای کاهش وزن، این ذخیره به‌تدریج کاهش می‌یابد. یکی از مهم‌ترین علایمی ‌که به دنبال این کاهش ذخیره رخ می‌دهد، ریزش مو است که البته در بیشتر موارد تدریجی است و با دریافت ویتامین‌های موردنیاز می‌توان جلوی آن را گرفت. یکی از دلایل ریزش مو پس از گرفتن رژیم‌ غذایی، کمبود آهن است. تغییرهایی که این رژیم‌ها در سطح روی، منیزیم، پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌های B، D و A می‌دهند هم می‌تواند در بروز ریزش مو موثر باشد. این مشکل در مردان و زنان رخ می‌دهد ولی زنان بیشتر به دنبال درمان می‌روند. ریزش مو با پیروی از رژیم‌هایی که کاهش وزن سریع را به دنبال دارند، بارزتر است. تغییرهایی که در رژیم غذایی به وجود می‌آید، در چرخه رشد مو اختلال ایجاد می‌کند و باعث می‌شود فولیکول‌های مو در فاز رشد خیلی سریع وارد فاز استراحت شوند. برای پیشگیری از این حالت، کاهش وزن باید بسیار تدریجی و رژیم حاوی تمام گروه‌های غذایی باشد. در بسیاری افراد، ریزش مو موقتی است و ? تا ? ماه طول می‌کشد و پس از بازگشت به رژیم متعادل غذایی، رشد مو طبیعی می‌شود بنابراین بهتر است کاهش وزن در هفته، نیم تا یک کیلوگرم باشد، از مکمل‌های ویتامین و آهن در صورت نیاز استفاده و از محکم بستن موها خودداری شود و در صورت نگرفتن پاسخ درمانی، با تجویز متخصص پوست، فرد ماینوکسیدیل مصرف کند.

● نگاه فوق‌تخصص غدد و متابولیسم

در مرحله اول رژیم

۷ تا ۱۰ درصد از وزنتان را کم کنید

دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی

عضو هیات علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدار کاهش وزن وقتی مناسب است که حدود ۷ تا ۱۰ درصد وزن بدن کم شود. اگر فرد در قدم اول این مقدار وزن کم کند به هدف قابل‌قبولی از کاهش وزن دست یافته است. افراد چاق و دچار اضافه وزن در مرحله اول باید هدف قابل‌قبولی برای خود تعیین کنند و در مرحله اول، کاهش بیشتر از ۷ تا ۱۰ درصد وزن توصیه نمی‌شود. فردی که ۱۲۰ یا ۱۴۰ کیلوگرم وزن دارد، نباید یکباره وزنش را به ۸۰ کیلوگرم برساند زیرا کاهش وزن با سرعت زیاد به بدن آسیب می‌رساند. افرادی که اضافه وزن دارند، بهتر است حدود نیم تا یک کیلوگرم در هفته وزن کم کنند. کاهش وزن این خانم هم در این محدوده بوده و می‌توان گفت روند مناسبی داشته است. وقتی فردی قصد کاهش وزن دارد، قبل از هر کاری لازم است از نظر غدد بررسی شود و بیماری‌هایی مانند کم‌کاری غده تیرویید، پرکاری غده فوق‌کلیه، نشانگان کوشینگ و همچنین بیماری‌هایی مانند تخمدان پلی‌کیستیک و سابقه مصرف برخی داروها در او به وسیله پزشک متخصص بررسی شود. گرفتن شرح حال دارویی نیز لازم است چون مصرف داروهای کورتونی و برخی داروهای اعصاب می‌تواند باعث اضافه وزن شود. اگر فرد به بیماری مبتلا نبود و معلوم شد دارویی هم مصرف نمی‌کند، باید دنبال عوارض اضافه وزن گشت. یعنی اگر فرد مبتلا به دیابت و پرفشاری خون است، بیماری‌اش باید درمان شود. با ۷ درصد کاهش وزن اگر فرد در معرض دیابت باشد، از وقوع آن پیشگیری می‌شود و اگر به دیابت مبتلا باشد، بیماری‌اش کنترل خواهد شد و ممکن است بدون دارو به درمان برسیم. همچنین اگر بیمار به پرفشاری خون مبتلا باشد، فشارخونش کنترل می‌شود، همان‌طور که بیماری پرفشاری خون خانم اکبری با ۲۰ کیلوگرم کاهش وزن، بدون نیاز به دارو، کنترل شده است.

● نگاه متخصص قلب و عروق

کاهش وزن به نفع قند و فشار و چربی

دکتر منوچهر قارونی

استاد ‌دانشگاه علوم پزشکی تهران

این خانم توانسته‌اند طی مدت ۶ ماه، ۲۰ کیلوگرم وزن کم کنند و این مقدار کاهش وزن، تقریبا طبیعی است و می‌توان گفت به‌طور صحیح وزن کم کرده‌اند. در این موارد بیماری قند و چربی و فشارخون به‌طور واضح کنترل می‌شود. با کاهش چربی‌های بدن، نیاز به انسولین در مبتلایان به دیابت و نیاز به دارو برای کنترل فشارخون هم کم می‌شود. بارها دیده شده افراد در عمرشان چندین بار وزن کم می‌کنند اما طبق آمار، متاسفانه بیش از ۸۰ درصد افراد چاقی که وزن کم می‌کنند، پس از ۲ سال دوباره چاق می‌شوند. اگر ایشان بتوانند وزنشان را نگه دارند و این کاهش وزن را برای تمام عمر حفظ کنند، کار بسیار درستی انجام داده‌اند.

فرزانه فولادبند

«میزگرد تغذیه» درباره کاهش وزن خانم مریم اکبری با حضور دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه دکتر منوچهر قارونی متخصص قلب و عروق‌

دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی فوق‌تخصص غدد و متابولیسم دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده متخصص پوست