همه مصائب حادثه

تصادف, اتفاق تلخ پیش بینی نشده, خارج از کنترل و ترسناکی است که ممکن است برای هر کسی طی زندگی اش پیش بیاید حادثه رانندگی برای سرنشین خودرو, عابر پیاده یا موتورسوار می تواند به بهای از دست رفتن جان شخص یا وارد آمدن ضایعات جسمی و روحی باشد که بسادگی و در کوتاه مدت قابل احیا نیست

به بیان دیگر بعضی افراد، تجربیات تلخی را از حوادث رانندگی به یادگار می برند که ممکن است ماه ها، سال ها یا حتی تا پایان عمر، اثرش باقی بماند؛ تجربیاتی که می توان از آنها به عنوان اختلالات جسمی و روحی پس از حادثه نام برد.

خوب است بدانید که تقریبا ۵۰ درصد موارد پزشکی اورژانس به حوادث رانندگی اختصاص دارد و دومین عامل مرگ و میر در کشور مربوط به حوادث ترافیکی است، اما دکتر علیرضا کلانتر معتمدی، فوق تخصص جراحی عروق و تروما در گفت وگو با جام جم می گوید: رعایت سرعت مجاز خودروها و قوانین ایمنی راهنمایی و رانندگی، رعایت استانداردهای جاده ای و ترافیکی و همچنین اجرای قوانین از سوی موتورسواران و عابران پیاده می تواند در کاهش آمار مرگ و میر و صدمات ناشی از حوادث رانندگی بسیار موثر باشد.

● وقتی امیدی به نجات جان آسیب دیدگان تصادف نیست

بر اساس بررسی های صورت گرفته، استفاده از کمربند ایمنی و کیسه هوا می تواند تا حد زیادی در کاهش آسیب های وارد به ناحیه سر و صورت و شکستگی استخوان لگن و جناغ سینه موثر باشد، مگر آن که اتومبیلی بر اثر حادثه متلاشی شود که در آن صورت نجات جان سرنشینان با احتمال بسیار کمی همراه خواهد بود. بویژه اگر از پنج سرنشین خودرو، چهار نفر جان خود را از دست داده باشند، به احتمال زیاد شدت آسیب ها به اندازه ای است که نجات جان نفر آسیب دیده پنجم نیز حتی با وجود ارائه خدمات امداد و نجات کادر پزشکی ممکن نخواهد بود.

دکتر کلانتر معتمدی با اشاره به این که بیشترین آسیب های مربوط به راننده و سرنشینان خودرو در تصادفات، شامل شکستگی زانو، در رفتگی لگن، شکستگی جمجمه، جناغ سینه و کمر و نیز در موارد حادتر، آسیب های وارده به روده ها و کبد می شود، ادامه می دهد: رعایت ضوابط ایمنی در داخل خودرو تا حد زیادی می تواند از آسیب های خطرناک و مرگ آور وارده به راننده و سرنشینان خودرو کم کند، اما از آنجا که درباره عابران پیاده هیچ قانونی برای ملزم کردن آنها به رعایت نکات ایمنی اعمال نمی شود، کنترل آسیب های وارده و حفظ جان این مصدومان در بسیاری موارد ممکن نیست. این جراح عمومی اضافه می کند: حتی استفاده از کلاه های ایمنی موجود در بازار که بدون استانداردهای ضروری بوده و مفهومی جز یک پوشش پلاستیکی بی ارزش ندارد، نمی تواند در حفظ سر و صورت موتورسواران از خطر ناشی از ضربه به آنها موثر باشد.

● آسیب به جمجمه؛ خطری که به مرگ موتورسوار منجر می شود

کارشناسان تاکید می کنند کلاه ایمنی استاندارد برای موتورسوار باید با برخورداری از جنس و فرمی مطمئن، سر و چانه موتورسوار را نسبت به ضربه های احتمالی وارده به جمجمه، فک و صورت حفظ کند. همچنین موتورسواران باید از لباس های ایمن و خاصی استفاده کنند.

با این حال دکتر معتمدی با ابراز تاسف از این که هیچ یک از این استانداردها در کشورمان رعایت نمی شود و مجری قانون هم نتوانسته به طور کامل و دقیق، موتورسواران را ملزم به رعایت این استانداردها کند، می گوید: شایع ترین آسیب های موتورسواران بر اثر تصادفات رانندگی شامل شکستگی زانو، ساق پا و کتف می شود که هیچ کدام مهلک محسوب نمی شود، اما خونریزی و ضربه مغزی ناشی از وارد شدن ضربه به جمجمه، قطع نخاع و شکستگی گردن در بیشتر موارد حتی با وجود انجام اقدامات پزشکی و جراحی قابل درمان نیست و به مرگ شخص منجر می شود.

● عابران پیاده جانشان را کف دستشان گرفته اند

عابران پیاده در کشور ما هیچ حفاظتی در برابر خودروهایی که با سرعت زیاد به آنها برخورد می کنند، ندارند. اصولا رعایت کردن حق تقدم برای بیشتر رانندگان شهرمان چه در باره دیگر خودروها چه عابران پیاده، مفهومی از دست رفته است.

به گفته دکتر کلانتر معتمدی اگر سرعت اتومبیلی بالاتر از ۶۰ کیلومتر بر ساعت نباشد، می توان امیدوار بود که برخورد آن با عابر پیاده به معلق شدن وی در هوا و برخورد شدید وی به بدنه خودرو، آسفالت یا جدول خیابان همراه نباشد و آسیب های وارده در حد شکستگی پا و دست باشد، چراکه اگر به شخص آسیب های مغزی و نخاعی وارد شود، نجات جان وی حتی در صورت انتقال سریع به مرکز درمانی ممکن نخواهد بود. این فوق تخصص تروما تاکید می کند: حتی کاهش زمان انتقال مصدوم به بیمارستان در صورت وارد شدن آسیب های شدید نمی تواند در کاهش صدمات وارده موثر باشد، بلکه آنچه موثر است رعایت قوانین، مقررات ایمنی و فرهنگسازی برای احترام گذاشتن به قوانین راهنمایی و رانندگی است.

● اختلالات اضطرابی ناشی از سوانح

اما اختلالات اضطرابی جزو شایع ترین اختلالات روانی است که نه تنها در کشور ما بلکه در تمام جوامع بر اثر حوادث ناشی از رانندگی ایجاد می شود.

دکتر زهرا غلامی حیدرآبادی، دکترای مشاوره در گفت وگو با جام جم در این ارتباط می گوید: یکی از این اختلالات، استرس حاد پس از حادثه است که درباره افرادی که با یک سانحه رانندگی یا بلایای طبیعی روبه رو شده اند، رخ می دهد. البته برخی افراد که دچار این اختلال می شوند بی قراری شدید و اضطراب زیادی را از خود بروز می دهند، یعنی ممکن است حتی از صدای در، ترمز خودرو، زنگ تلفن یا هر سر و صدای دیگری نیز بشدت عصبی و بی قرار شوند.

این متخصص اظهار می کند: از سوی دیگر، یادآوری خاطره صحنه تصادف می تواند در برخی دیگر از افراد، اختلالاتی را ایجاد کند. یعنی کافی است فرد، صحنه ای شبیه اتفاقی که رخ داده است، ببیند تا یک بار دیگر تمام خاطرات تلخ تصادف برای وی تکرار شود و به نوعی آن را دوباره تجربه کند. در این حالت وی آنچه را فراموش کرده، به یاد می آورد و تمام خاطرات تلخ پیش چشمش زنده می شود. گاهی نیز فرد به صورت مکرر حادثه رخ داده را خواب یا کابوس می بیند و پس از بیدار شدن ممکن است علائم اضطرابی از خود نشان دهد، اما علامتی که تشخیص ابتلا را قطعی می کند پرهیز از حضور در موقعیت های مشابه در طول زمان است.

● اضطراب پس از تصادف، درمان می شود

روان شناسان تاکید می کنند اختلالات اضطرابی ناشی از تصادفات در تمام افرادی که درگیر سانحه رانندگی بوده اند، بروز پیدا نمی کند و علت بروز آن به متغیرهای محیطی و ویژگی های شخصیتی بستگی دارد. درمان این نوع اختلال نیز شامل درمان های دارویی و روان درمانی می شود که بهترین نتیجه از ترکیب همزمان هر دو روش به دست می آید. در واقع ضدافسردگی ها می تواند علائم افسردگی و اضطراب را بهبود بخشند و مشکلات خواب را برطرف کند. البته پزشک و بیمار با هم تصمیم می گیرند که کدام دارو بهتر بوده و کمترین اثرات جانبی را در پی دارد و شاید بیمار مجبور شود چند داروی مختلف را تجربه کرده تا بهترین نتیجه درمانی را به دست آورد. درمان های غیردارویی مانند روان درمانی نیز ممکن است برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال استرس، بسته به شرایط شخص حادثه دیده پس از سانحه به کار برده شود.

پونه شیرازی