طراوت در زندگـی سالمنـدان

روزگاری گمان بر این بود که شخصیت در کودکی شکل می‌گیرد و در ۱۸ سالگی کامل می‌شود و پس از آن تقریبا دگرگونی در دیدگاه‌ها و رفتار پدید نمی‌آید. امروز چرخه دگرگونی زندگی، دوره‌های …

روزگاری گمان بر این بود که شخصیت در کودکی شکل می‌گیرد و در ۱۸ سالگی کامل می‌شود و پس از آن تقریبا دگرگونی در دیدگاه‌ها و رفتار پدید نمی‌آید. امروز چرخه دگرگونی زندگی، دوره‌های جوانی و میانسالی و سالمندی را هم شامل می‌شود و عقیده بر این است که فرآیند رشد روانی در سالمندی نیز ادامه دارد به نحوی که هویت کامل‌تر می‌شود. افراد سالمند به نوعی خرد و فرزانگی دست می‌یابند که به آنان مجال می‌دهد به جنبه‌های گوناگون هر موضوع توجه کنند و عمق هر چیز را دریابند. سالمندی مترادف با ناتوانی نیست.

گرچه سرعت پردازش اطلاعات در مغز فرد سالمند نسبت به جوان گاهی کمتر است اما آنها این امر را با دقت و تجربه خویش جبران می‌کنند به نحوی که توانمندی‌های شناختی افراد بالای ۶۵سال می‌تواند با جوانان ۲۰ساله هماوردی کند. البته این امر منوط به زندگی سالم در دوران جوانی است، برخاستن با طلوع خورشید، استراحت و خوابیدن با غروب آفتاب، تحرک بدنی کافی، نماز به وقت که در نظم بخشیدن به کارکردهای جسمی و روانی و روحانی نقشی بسزا دارد و در کنار تحرک بدنی، آرامش روانی به ارمغان می‌آورد، دوری از دخانیات و مواد اعتیادآور، داشتن هدف‌های منطقی و ارزشمند در زندگی، یاری به همنوع، مطالعه، ارتباط با دوستان و کمک به پرورش نسل آینده همه از عواملی است که باعث حفظ طراوت زندگی می‌شود.

میکل‌آنژ در ۷۰ سالگی معماری کلیسای سیستین در واتیکان را آغاز کرد، سیسرون در ۸۷ سالگی به آموختن موسیقی پرداخت، تولستوی در دهه ۸۰ زندگی خویش اندیشه‌های انقلابی خود را برای آموزش روستاییان به پیش برد، امام خمینی در دهه ۸۰ زندگی انقلاب مردمی را به پیروزی رسانید و او کسی بود که طراوت را به درخت کهنسال ایران بازگردانید. سالمندان را نباید از زندگی اجتماعی جدا کرد، شبکه‌های حمایت خانواده و دوستان باید یکپارچه باقی بماند و سالمندان دریابند که مورد نیاز و باارزش و بخش مهم جامعه هستند. سالمندان حتی بسیار کهنسال، معضلی برای وقت و منابع مالی فرزندان نیستند. یاری بین نسل‌ها یکطرفه نیست و سالمندان بیش از آنچه دریافت می‌کنند با مهر و فرزانگی خویش می‌پردازند.

سرو کاشمر با ۲۶ قرن حیات تازه و پرطراوت است و ایران عزیز ما نیز که با اکتشافات شهر تاریخی جیرفت معلوم شد کهن‌ترین تمدن و فرهنگ بشری را دارد با عرصه دیدگاه‌های خداجویانه خود نسیمی خنک و جانبخش را برای تازه‌کردن روح بشری در گرمای جهنم جامعه مادی‌گرای مصرفی غرب هدیه آورد و نشان داد همچنان بانشاط در عرصه جهان پیش می‌رود.

دکتر فربد فدایی

مدیر گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی