سادگی کویر در دل قلعه‌ هرفته

قلعه تاریخی روستای هرفته یکی از جاذبه‌های تاریخی استان یزد است که در توابع شهرستان مهریز قرار دارد.
قدمت این قلعه تاریخی که به نام قلعه خوش طرح نیز شناخته می‌شود، به دوره صفوی …

قلعه تاریخی روستای هرفته یکی از جاذبه‌های تاریخی استان یزد است که در توابع شهرستان مهریز قرار دارد.

قدمت این قلعه تاریخی که به نام قلعه خوش طرح نیز شناخته می‌شود، به دوره صفوی برمی‌گردد؛ قلعه گلی و ساده‌ای که نمود بیرونی آن ترکیبی از چهار برج، سردر ورودی مرتفع و حصار پیرامونی است و با سادگی بی‌آلایش خود که مظهری از معماری منطقه کویری است، چشم هر دوستدار میراث فرهنگی را به خود جلب می‌کند.

در داخل قلعه نیز فضاهای مسکونی به شکل اتاق‌هایی با نمای گهواره‌ای و فضاهای خدماتی و جانبی با اشکال استوانه‌ای، محورهای عرضی قلعه را شکل داده و از طریق محورهای ارتباطی مجاور خود به محور اصلی قلعه مرتبط می‏شود.

این قلعه از گل و خشت ساخته شده و در حال حاضر بخشی از فضاهای درونی و برج و باروی نیمه مخروبه آن بر جای مانده است.

قلعه هرفته خارج از روستای هرفته و در فاصله ۲۰۰ متری آن، در کنار قبرستان جدید روستا قرار دارد.

با وجود این که این بنا و بافت قدیمی روستا، موجب جذب گردشگران زیادی شده و در طول سال پذیرای مسافران و گردشگران داخلی و خارجی است، اما به خاطر عدم توجه و مرمت در آستانه تخریب قرار گرفته است و نشانه‌هایی از فروپاشی دیوار آن که تنها نماد شکوه روستای هرفته به شمار می‌رود، مشاهده می‌شود.

در این روستا همچنین یک حمام تاریخی قرار دارد که قدمت آن نیز همانند قلعه تاریخی هرفته به دوره صفویه می‌رسد. این حمام با آجر و ملات گل و آهک ساخته شده و دارای ۳ بخش جدا از هم مردانه، زنانه و تون است.

حمام مردانه دارای سردر کوچک با قوس شاخ بزی و تزئینات آجری راسته خفته است. پس از سردر حمام، هشتی با سقف گنبدی شکل قرار گرفته که دورتا دور آن سکوهایی برای نشستن تعبیه شده است و حوض هشت ضلعی‌ای نیز در وسط آن قرار دارد.

حمام زنانه دارای ابعاد کوچک‌تری است و بخش بینه آن مستطیلی است. طرح گرمخانه آن هم مستطیلی شکل با سقفی گنبدی است.

عملیات بررسی و باستان‌شناختی دشت هرفته در نیمه سال ۸۸ به اتمام رسید و ازجمله کشفیات مهم این پروژه، شناسایی ۱۳محوطه تاریخی از جمله یک شهر باستانی مربوط به دوره اشکانیان بوده است. این شهر باستانی با قدمت حدود ۲۲۰۰ سال در محدوده شمال غرب روستای هرفته مهریز قرار گرفته و حدود یک و نیم کیلومتر مربع وسعت دارد. از مشخصات جالب این شهر، وجود یک منطقه صنعتی باستانی درون آن است که احتمالا مرکزی برای ریخته‌گری و سفالگری بوده است.

قلعه هرفته که به ثبت ملی هم رسیده است و روستای تاریخی آن و همچنین کشفیات باستان‌شناختی این محوطه نشان از اهمیت و ارزش تاریخی ـ فرهنگی آن است که می‌طلبد بیش از این مورد توجه مسوولان و بخصوص گردشگران قرار گیرد.

امیر ترقی‌نژاد