کالسکه

با اختراع فنر، کار کالسکه در اروپا بالا گرفت، چه کالسکه‌های اروپائی در قرن چهاردهم میلادی بدون نفر بود و آنها چرخ‌های سنگینی داشتند و برای کشیدن این کالسکه حداقل ۶ سر اسب لازم …

با اختراع فنر، کار کالسکه در اروپا بالا گرفت، چه کالسکه‌های اروپائی در قرن چهاردهم میلادی بدون نفر بود و آنها چرخ‌های سنگینی داشتند و برای کشیدن این کالسکه حداقل ۶ سر اسب لازم بود تا اینکه در ۱۶۹۰ فنر روی کالسکه نصب و در نتیجه سواری راحت‌تر گردید زیرا فنر مقداری از تکان‌های وسیله نقلیه روی جاده‌های ناصاف می‌کاست.

دیری نگذشت که موتور روی کالسکه یا وسیله‌ای شبیه آن گذاشته و به این ترتیب عصر اتومبیل آغاز شد. اختراع اشین‌های درون‌سوز اتومبیل، بعد کامیون، اتوبوس و سپس هواپیما را پدید آورد. آخرین موتور هواپیما موتور جت است که برای مصارف جنگی و ژروازهای مسافری به‌کار می‌رود [۱].

کالسکه Coach

(از روسی) وسله نقلیه چهار چرخه تجملی سرپوشیده‌ای که با اسب حرکت می‌کند و اتاق آن بر فنرهائی آویخته است که بر روی محور چرخ‌ها قرار گرفته است. سابقه آن به قرن ۱۴ میلادی می‌رسد. یکی از قدیمترین نمونه‌های آن کالسکه‌ای است که ایزابود دوباویر، هنگام ورود به پاریس، بر آن سوار بود. در زمان فرانسوی اول بیش از سه کالسکه در پاریس نبود که بیشتر مورد استفاده بانوان قرار می‌گرفت، باسومپیر کالسکه آینه‌ای را از ایتالیا به فرانسه وارد کرد (۱۵۹۹) در قرن ۱۸ کالسکه‌ها را با نقاشی‌های هنرمندان معروف تزئین می‌کردند با رواج اتومبیل کالسکه بر افتاد ولی گاه‌گاه در پذیرائی‌های از شاهان و رؤسای جمهوری از آن استفاده می‌شود.

کالسکه فنربندی

فنربندی کالسکه نه تنها در ارابه‌های مسافربری بلکه در همه ارابه‌ها دیده می‌شد زیرا در نتیجه دست اندازهای راه به زودی از کار باز می‌ماندند. در اوایل به‌وسیلهٔ زنجیر یا تسمه اتاقک را آویزان نگاه می‌داشتند چنین مورد در ترسیمه‌آی که مربوط به سال ۱۴۰۵ می‌باشد دیده می‌شود. احتمالاً این نوع ارابه‌ها را ننوئی می‌گفتند دیری نگذشت که به‌جای زنجیر و تسمه فنر بزرگی را روی بدنه کار گذاشتند. نخستین تصویر سیستم فنری را (پیش از کاردان) لئوناردو ترسیم کرد.

از قرون وسطی اتاقک اولیه ارابه جای خود را به کالسکه مسافرتی داد که اتاقک آن فنربندی شده بود تا تکان‌های شدید از میان برود. در سال ۱۶۱۰ کالسکه بر چهار چرخ خود حمل می‌شد. در قرن ۱۵ از کالسکه‌های فنردار سخن به میان آمده و یکی از کهن‌ترین این نوع اتاقک‌ها به ایزابو باوریائی تعلق داشت که او با این کالسکه در ۱۴۳۳ وارد پاریس شد و رفته رفته در اروپا کالسکه فنردار رواج یافت و دیری نگذشت که کالسکه‌های عمومی وارد عمل و در دسترس عموم واقع شد.

کالسکه‌های عمومی کرایه‌ای در آغاز سده هفدهم به شکل تخت روان (۱۶۱۷) پدید آمدند. بعدها انواع کالسکه‌های تجملی و عادی و کرایه‌ای در پاریس به‌کار افتاد.

پس از آن تخت روان‌هائی رواج یافت که شبیه فرغونی بود که مالبند یک اسب به آن متصل می‌شد و راننده روی آن می‌نشست و مهار را به دست می‌گرفت.

در سال ۱۶۶۱ در فرانسه دلیجان‌های کرایه‌ای برای رفتن به روستاها به‌کار افتاد که مسیر ثابتی را در ساعت‌های معین می‌پیمود و دیری نگذشت که بر مسیرها و تعداد دلیجان‌ها افزوده شد [۵۵].

۱ ـ فرهنگ مواد ـ مهندس پرویز فرهنگ

۵۵ ـ دکتر نرگس سعیدیان