لثه ها زنگ خطر را به صدا در می آورند

اکثر ما زمانی که در آینه به دندان های خود نگاه می کنیم, فقط به فکر این هستیم که درد نگیرند و احیانا در فکر زیبایی و سفیدی آنها هستیم, اما مهم تر از ظاهر دندان ها, توجه به وضعیت آنها و البته لثه هاست

اکثر ما زمانی که در آینه به دندان‌های خود نگاه می‌کنیم، فقط به فکر این هستیم که درد نگیرند و احیانا در فکر زیبایی و سفیدی آنها هستیم، اما مهم‌تر از ظاهر دندان‌ها، توجه به وضعیت آنها و البته لثه‌هاست. تقریبا ۸۰ درصد مردم در قسمتی از زندگی خود به بیماری‌های مرتبط با لثه دچار می‌شوند.

تحقیقات نشان می‌دهد علاوه بر بدبو شدن دهان و پوسیدگی دندان‌ها، بیماری‌های لثه‌ها هم می‌توانند عامل ابتلا به بسیاری از مشکلات از جمله سقط جنین، بیماری‌های قلبی و باروری شوند. چندی پیش دانشمندان متوجه شدند زنانی که به بیماری‌های لثه دچار شده‌اند، سخت‌تر از زنان دیگر باردار می‌شوند. بیماری‌های لثه زمانی اتفاق می‌افتند که پلاک‌های غذایی روی دندان‌ها می‌چسبند و باعث تحریک لثه‌ها می‌شوند. پلاک‌ها مجموعه‌ای از میکروب‌ها هستند که حالت ژله‌ای دارند و در اثر رعایت نکردن نظافت دهان، به مرور زمان روی دندان‌ها می‌چسبند. این پلاک‌ها باعث تورم لثه‌ها می‌شوند و بعد از مدتی با خونریزی در اطراف یک یا چند دندان، خود را نشان می‌دهند. معمولا این حالت هیچ نشانه‌ دیگری به همراه ندارد تا اینکه چند سال بعد دندان‌ها دچار مشکل می‌شوند و لق شده و حتی می‌افتند. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که بافت نرمی که دندان‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کند به مرور زمان خورده می‌شود و در بعضی موارد حتی استخوان‌ها هم از این آسیب‌دیدگی در امان نمی‌مانند.

مرحله اولیه بیماری لثه که همراه با تورم و خونریزی است، تورم یا آماس لثه نام دارد. دندان‌پزشکان معمولا از تغییر رنگ لثه‌ها، این بیماری را تشخیص می‌دهند، اما اکثر مردم توانایی تشخیص این حالت را ندارند.

مشکلات لثه ممکن است در هر شخصی و در هر سنی اتفاق بیفتند، اما این بیماری در بین سالمندان شایع‌تر است. در این دوره ترشح بزاق دهان کاهش پیدا می‌کند و به این ترتیب، باکتری‌ها راحت‌تر می‌توانند خود را به دندان بچسبانند. سیگاری‌ها، افراد مبتلا به دیابت و زنان باردار هم بیشتر از دیگران در معرض خطر آماس لثه‌ها قرار دارند. این در حالی است که اگر فردی هر روز دو مرتبه دندان‌های خود را مسواک بزند به سادگی می‌تواند از این بیماری پیشگیری کند. اما متاسفانه آمار نشان می‌دهد که در غرب بیش از ۴۷درصد مردم به بهداشت دندان‌های خود توجه کافی ندارند و به طور مرتب مسواک نمی‌زنند. علاوه بر مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، هر فرد باید دوبار در سال به دندان‌پزشک مراجعه کند تا از سلامت دندان‌هایش اطمینان حاصل کند.

زمانی که فردی به بیماری‌های لثه مبتلا شود، باکتری‌ها می‌توانند از طریق رگ‌های خونی که در اطراف دندان‌ها قرار گرفته‌اند، وارد خون شده و در سراسر بدن حرکت کنند. این حالت می‌تواند فرد را در خطر ابتلا به دسته گسترده‌ای از بیماری‌ها و مشکلات قرار دهد که در اینجا سعی می‌کنیم بعضی از آنها را به اختصار شرح دهیم.

● تاخیر در بارداری

محققان استرالیایی متوجه شده‌اند اگر یک زن به بیماری‌های لثه دچار شود، تقریبا دو ماه دیرتر از زنانی که دارای دندان‌ها و لثه‌های سالم هستند، باردار می‌شود.

به نظر می‌رسد باکتری‌هایی که بیماری‌های لثه را به‌وجود می‌آورند باعث تورم در قسمت‌هایی از رحم می‌شوند و به این ترتیب تخم‌های بارور شده سخت‌تر می‌توانند خود را به دیواره آن بچسبانند. بیماری‌های لثه بعد از باردار شدن یک زن هم می‌توانند خطرناک باشند، چرا که احتمال سقط جنین یا تولد پیش از موعد را افزایش می‌دهند.

چندی پیش در دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا تحقیقاتی روی ۸۷۲ زن باردار انجام شد که ۱۶۰نفر از آنها به بیماری لثه دچار بودند. در بین زنان بارداری که به بیماری لثه دچار نبودند، فقط هفت‌درصد نوزاد خود را قبل از گذشت ۳۵هفته بعد از بارداری به دنیا آوردند (یعنی زایمان زودرس داشتند)، اما در عوض آمار تولد زودتر از موعد در بین زنانی که به بیماری لثه مبتلا بودند، نزدیک به ۲۳درصد بود. تحقیقات دیگر هم نشان داده است، زنانی که به بهداشت دهان و دندان خود توجه کافی ندارند بیشتر از دیگران ممکن است در ماه‌های آخر بارداری جنین خود را سقط کنند.

دانشمندان معتقدند تورم لثه‌ها ممکن است باعث تولید بعضی از مواد شیمایی در بدن شود که روی مراحل رشد جنین تاثیر منفی می‌گذارند.

● آرتروز

بیماری آرتروز معمولا خود را با تورم، درد و احساس داغ شدگی در مفاصل بدن نشان می‌دهد. به تازگی دانشمندان آلمانی متوجه شدند افرادی که لثه‌های متورم دارند با احتمال ۵۰درصد بیشتر از افراد سالم به این بیماری دچار می‌شوند.

البته درصورتی که فرد بیمار، لثه‌های خود را درمان کند به تدریج علایم بیماری آرتروز هم برطرف خواهد شد. میزان ترکیبات مضر در خون افرادی که با مراجعه به دندان‌پزشک پلاک‌های دندانی خود را برطرف کنند بعد از شش هفته به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و همراه با آن درد مفاصل هم کمتر می‌شوند.

به تازگی توجه جهانی نسبت به ارتباط بین بیماری‌های لثه و آرتروز افزایش پیدا کرده است و بر همین اساس تعداد زیادی از کشورها تلاش می‌کنند مردم خود را به رعایت بهتر بهداشت دهان و دندان تشویق کنند. باکتری‌های چسبیده به دندان‌ها، پروتئین‌هایی را به داخل جریان خون ترشح می‌کنند که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود و خود را با دردهای مفصلی نشان می‌دهد.

● برونشیت

چند ماه پیش محققان به رابطه بین عفونت‌های ریوی و بروز برونشیت و بیماری‌های لثه پی بردند. مطالعه روی افرادی که به عفونت‌های ریوی مانند برونشیت دچار بودند، نشان داد وضعیت لثه‌های اکثر آنها چندان رضایت‌بخش نیست. به گفته دانشمندان باکتری‌هایی که در اطراف پایه دندان‌ها تجمع می‌کنند، می‌توانند از طریق تنفس خود را به ریه‌ها رسانده و باعث بروز تورم در آن منطقه شوند. در صورتی که فردی قبلا دچار بیماری‌های ریوی شده باشد، رعایت نکردن بهداشت دندان‌ها می‌تواند شرایط او را بدتر کند.

● زوال عقل

دو سال پیش محققان دانشگاه کلمبیا مطالعاتی را روی تعدادی از مردانی که بالای ۶۰ سال داشتند انجام دادند و متوجه شدند سالمندانی که دندان‌های خود را از دست داده‌اند، به طور مرتب مسواک نمی‌زنند یا لثه‌های بیمار دارند، مشکلات بیشتری در به یاد آوردن نام‌ها و اتفاقات دارند.

با وجود آنکه هنوز مطالعات کافی در این زمینه انجام نشده است، اما محققان کالج کینگ در لندن معتقدند بیماری‌های لثه می‌توانند باعث افزایش تورم در مغز شده و منجر به ترشح یک پروتئین خاص در مغز شوند. این پروتئین آمیلوید نام دارد و با حمله کردن به سلول‌های مغزی به آنها آسیب می‌رساند.

● بیماری‌های قلبی

لثه‌های متورم احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را تا صددرصد افزایش می‌دهد. محققان اسکاتلندی اعلام کردند افرادی که حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک نمی‌زنند در صورت مبتلا شدن به بیماری‌های قلبی نباید تعجب کنند.

باکتری‌هایی که از طریق لثه‌ها وارد جریان خون می‌شوند، می‌توانند خود را به رگ‌های خونی اطراف قلب رسانده و باعث آسیب رسیدن به آنها شوند. این باکتری‌ها همچنین باعث عفونی شدن دریچه‌های قلب می‌شوند و عملکرد آنها را دچار اختلال می‌کنند. به همین دلیل اگر یک بیمار قرار است تحت جراحی دریچه‌های قلب قرار بگیرد باید در مرحله اول به دندان‌پزشک فرستاده شود تا لثه‌های او تحت درمان قرار بگیرند.

● دیابت

محققان دانشگاه ادینبرو متوجه شده‌اند درمان بیماری‌های لثه و کاهش تورم اطراف دندان‌ها می‌تواند به بهتر شدن علایم مرتبط با دیابت در بین بیماران کمک کند. برای مثال این افراد کمتر به بیماری‌های چشمی دچار می‌شوند یا در کنترل قندخون خود موفقیت‌های بیشتری کسب می‌کنند.

به نظر می‌رسد تورم لثه‌ها باعث بروز تغییرات شیمیایی خاصی در بدن می‌شود که تاثیر انسولین در بدن را کمتر می‌کند. به این ترتیب افراد مبتلا به دیابت بهتر است علاوه بر رعایت رژیم‌غذایی و کنترل قندخون خود با مراجعه به دندان‌پزشک بیماری احتمالی لثه‌های خود را درمان کنند.

ترجمه: علی پیرا