راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان

مسواك بایستی نرم و از نظر اندازه كوچك باشد مسواك های نرم نایلونی كه انتهایموهای آن گرد و پخ شده ترجیح داده می شوند دستجات الیاف مسواك باید در عرض در ۴ ۳ ردیف و در طول در ۱۲ ۱۰ ردیف قرار گرفته باشند

در اینجا راههای پیشگیری از پوسیدگی دندان مطرح می گردد كه هر یك مربوط به كنترل یا از بین بردن یك یا چند عامل ایجاد كننده پوسیدگی است. به عبارت دیگر با شكستن حلقه های چهار گانه عوامل ایجاد كننده پوسیدگی می توان از ایجاد و پیشرفت پوسیدگی جلوگیری كرد. در ادامه به طور كامل درباره هر یك از شیوه های پیشگیری بحث خواهد شد.

● از بین بردن میکروب‌های ایجاد کننده پوسیدگی دندان

سابقاً برای حذف میكروبها از آنتی بیوتیكها، آنزیمها و ... استفاده می شد. ولی امروزه همه معتقدند كه استفاده از روشهای فیزیكی برای برداشتن پلاك میكروبی بهترین روش است.

● پلاك دندانی چیست؟

بسیاری از غذاهایی كه شما می‌خورید، موجب می‌شوند كه باكتریها در دهان شما اسید تولید كنند.این مجموعه (غذا+ باكتری+ محصولات تولیدی باكتری)پلاك دندانی نام دارد، كه با چشم دیده نمی‌شود. نه تنها غذاهای شیرین مثل شكلات وشیرینی بلكه مواد نشاسته‌ای مثل نان، بیسكوئیت و غلات نیز باعث تولید اسید می‌شوند. اگر شما به دفعات تنقلات میل كنید، فعالیت اسیدی را در تمام روز خواهید داشت و پس از تعداد زیادی از این فعالیتهای اسیدی، دندان شما پوسیده خواهد شد.

پلاك دندانی باعث تحریك لثه‌ها، جدا شدن لثه از دندان و نهایتاً تخریب استخوان مجاور دندانها نیز می‌شود. در چنین حالتی ، دندانها لق شده و از دست می روند. بیماری لثه دلیل اصلی از دست دادن دندان دربالغین است.

هر چند شستشوی دهان با آب ظاهراً دندانها را تمیز می كند، ولی همانطور كه گفته شد پلاك میكروبی ورقه چسبنده ای است كه به سادگی پاك نمی شود. بنابراین شستشو با آب پلاك میكروبی را از روی سطح دندان برنمی دارد. پاك كردن پلاك میكروبی از دندان بوسیله مسواك صورت می گیرد.

● انواع مسواک

▪ مسواك خوب دارای مشخصات زیر است:

۱. مسواك باید رشته های نایلونی داشته باشد.

۲. رشته های مسواك باید نرم و متوسط باشد. مسواك های زیر به لثه و دندانها آسیب می رساند.

۳. اندازه سر مسواك باید متناسب با دهان فرد باشد و همچنین لازم است مسواك كودكان كوچكتر از بزرگسالان باشد. مسواك به طول دو سانتیمتر برای كودكان مناسب است.

۴. مدتی كه باید از یك مسواك استفاده شود، بستگی به میزان تمیزی، محكمی و فرم رشته های مسواك دارد. تا وقتی كه رشته های مسواك تمیز، محكم و صاف است. می توان از آن استفاده كرد. اگر فردی طور مرتب و با دقت مسواك كند، معمولاً عمر مسواك او چهار تا شش ماه است. اگر مسواك پس از یك هفته فرسوده شود نشانه این است كه فرد نادرست مسواك می زند.

● ویژگیهای یك مسواك خوب چیست؟

مسواك بایستی نرم و از نظر اندازه كوچك باشد. مسواك های نرم نایلونی كه انتهایموهای آن گرد و پخ شده ترجیح داده می شوند. دستجات الیاف مسواك باید در عرض در ۴-۳ ردیف و در طول در ۱۲-۱۰ ردیف قرار گرفته باشند.

● چرا مسواك نرم توصیه می شود؟

عامل ایجاد كننده بیماریهای لثه و دندان، لایه بیرنگ و چسبنده ای است كه شامل میكروبها در زمینه ای از بزاق و مواد غذایی بوده كه به سطح دندان می چسبد و پلاك میكروبی نامیده می شود. پلاك با كشیدن ناخن بر روی دندان به زیر آن جمع شده و دیده می شود. هدف از مسواك زدن، تمیز كردن دندانها از باقیمانده مواد غذایی و برداشتن پلاك میكروبی بوده كه با استفاده از مسواك نرم به این هدف می توان نائل گردید.

● چرا نباید از مسواك زبر استفاده كرد؟

علیرغم تصور مردم جرم رسوب یافته بر دندانها، با عمل مسواك زدن برطرف نمی گردد و نیاز به كمك دندانپزشك و استفاده از وسایلی چون قلم و دستگاه جرم گیری دارد. استفاده از مسواك های زبر و خشن و یا خمیر دندانهای ساینده علاوه بر اینكه باعث تحلیل لثه شده، سبب ایجاد سائیدگی و خراشیدگیهایی بر روی دندانها شده و استعداد گیر پلاك میكروبی و همچنین ریسك ایجاد پوسیدگی را بالا می برد.

● آیا مسواك برقی بر مسواك دستی ارجحیت دارد؟

خیر، هیچگونه تفاوتی از نظر تمیز كردن دندان با این دو روش وجود ندارد. كما اینكه نوع دستی قابلیت مانور بیشتری دارد.

● زمان تعویض مسواك چه موقع است؟

به محض اینكه موهای مسواك شروع به سائیده شدن نمود، مسواك باید تعویض شود كه این مدت معمولاً سه ماه است. اما این زمان بستگی تام به شدت و نحوهٔ مسواك زدن فرد دارد.

● خمیردندان

خمیر دندان دارای مواد شوینده، پاك كننده، براق كننده، خوشبو و خوش طمع كننده می باشد، همچنین برخی از خمیر دندانها دارای تركیبات فلوراید هستند كه مقاومت دندان را در برابر پوسیدگی افزایش می دهد. خمیر دندان حاوی فلوراید میزان پوسیدگی دندانها را به مقدار ۱۵ تا ۳۰ درصد كاهش می دهد.

استفاده از نمك خشك، جوش شیرین، و سایر پودرها برای مسواك كردن صحیح نیست و باعث ساییدگی مینا و خراشیدن لثه می شود . استفاده از آب نمك رقیق (نصف قاشق چایخوری در یك لیوان آب جوشیده سرد شده ) مفید می باشد، ولی نمی تواند جایگزین مسواك و خمیردندان شود.

● آیا از خمیر دندانها، به اندازه ای كه تمام موهای مسواك را بپوشاند باید استفاده نمود؟

خیر، لازم نیست به مقداری كه در فیلم ها و آگهی های تبلیغاتی دیده می شود،از خمیر دندان استفاده كرد. استفاده از مقدار كمی خمیر دندان كافی است چون در عمل تمیز نمودن دندانها، نقش مؤثر و مهم را خود مسواك بر عهده دارد.

● تركیب خمیر دندانها چیست؟

▪ اكثر خمیر دندانها از مواد زیر تشكیل شده اند:

▪ دترژانها به عنوان شوینده و كف كننده

▪ مواد خوشبو كننده و طعم دهنده

▪ مقدار كمی مواد ساینده

▪ مواد مرطوب كننده(غالباً گلیسیرین)

▪ فلوراید بعضی از خمیر دندانها با اهداف درمانی ساخته شده و ممكن است حاوی مواد داروئی خاصی باشند.

● از چه خمیر دندانی بهتر است استفاده شود؟

اكثریت بیماران دندانپزشكی و مردم بر این تصورند كه خمیر دندانهای خارجی بهترند، كه به چند دلیل جای تردید دارد: اكثر این خمیر دندانها به طرق قاچاق وارد شده و از منشاء ساخت، تركیب و تاریخ تولید، شرایط نگهداری و حمل و نقل آنها اطلاع دقیقی در دسترس نیست همچنین قیمت آنها بسیار گرانتر بوده و بسیاری از آنها نیز ممكن است تقلبی باشند. علاوه بر این همانطوری كه قبلاً گفته شد، عمل مسواك زدن از خمیر دندان مهمتر است. توصیه می گردد از خمیر دندانهای استاندارد ساخت داخل استفاده شود.

● آیا خمیر دندان را باید مرتب عوض كرد؟

جواب این سؤال به سلیقه و ذائقه افراد بستگی دارد. معمولاً استفاده از یك نوع صابون، عطر، غذا، خمیر دندان و ... انسان را خسته و بی میل می كند. تنوع در استفاده از خمیر دندان انگیزه ای برای تداوم عمل مسواك زدن می شود.

● روش صحیح مسواک زدن

۱. مسواك را آب سرد خیس كنید . سپس با تكان دادن ، آب اضافی آن را بگیرید و به اندازهٔ یك نخود خمیردندان روی آن قرار دهید.

استفاده از خمیر دندان زیاد باعث ایجاد كف زیاد در دهان شده و در نتیجه فرد قبل از اینكه دندانها را كاملا مسواك كند، مجبور به شستن دهان می شود. برای اینكه خمیردندان در تماس با همه دندانها قرار گیرد، خمیر دندان را به داخل موهای مسواك فشار دهید.

۲. موهای مسواك را به طور مایل (با زاویه ۴۵ درجه) روی سطح خارجی دندانها قرار دهید. به طوری كه نصف موهای مسواك روی لثه قرار گیرد. به این ترتیب موهای وسط مسواك روی طوق دندانها قرار می گیرد. در هر بار سعی كنید مسواك روی دو دندان رابه طور كامل بپوشاند.

۳. مسواك را از روی طوق دندان ۱۰ تا ۱۵ بار به سمت سطح جونده بكشید.

۴. این كار را برای سطح خارجی تمام دندانهای آن فك انجام دهید.

۵. كارهایی را كه در ردیفهای ۲ و ۳ گفته شد، در سطح های زبانی (داخلی) دندانهای آن فك هم انجام دهید.

۶. برای سطح داخلی دندانهای جلو مسواك را به صورت عمودی بر روی دندانها قرار دهید و با حركات بالا و پائین این سطح را تمیز كنید.

۷. بعد از اینكه سطح داخلی و خارجی دندانها را مسواك كردید، سطح جونده دندانها را مسواك كنید. برای این كار مسواك را بر روی سطح جونده دندانها كمی فشار دهید تا موهای مسواك به خوبی به داخل شیارهای سطح جونده وارد شود. بعد چند بار، مسواك را به جلو وعقب بكشید تا سطح جونده به خوبی تمیز شود.

۸. تمامی اعمالی كه گفته شد، در فك دیگر نیز تكرار كنید تا تمام دندانهای آن فك نیز با استفاده از مسواك تمیز گردد.

۹. چون خرده های مواد غذایی و میكروبها روی سطح زبان جمع می شود بهتر است روی زبان را هم با مسواك تمیز كنید. برای این كار مسواك را در عقب زبان قرار دهید و به طرف جلو بكشید. این كار را چند بار انجام دهید. تمیز كردن زبان نقش مهمی در از بین بردن بوی بد دهان دارد.

۱۰. پس از مسواك كردن دندانها و زبان، دهان را چند بار با آب بشوئید. ماساژ دادن لثه ها با انگشت پس از مسواك كردن مفید می باشد.

۱۱. وقتی مسواك كردن دندانها تمام شد مسواك را خوب با آب بشویید و در جایی دور از آلودگی نگهداری كنید.

توجه داشته باشید كه هیچ وقت مسواك خیس را در جعبه سربسته نگذارید، چون مرطوب ماندن مسواك باعث رشد میكروب ها روی آن می شود.

---