از آب تلخ تا کشف کینین

داستان کشف کینین بیشتر به افسانه شباهت دارد تا واقعیت. روزی یک بیمار مبتلا به مالاریا که در جنگل‌های ارتفاعات رشته کوه آند سرگردان بود، از روی تشنگی کمی از آب یک چشمه آب‌ تلخ‌ …

داستان کشف کینین بیشتر به افسانه شباهت دارد تا واقعیت. روزی یک بیمار مبتلا به مالاریا که در جنگل‌های ارتفاعات رشته کوه آند سرگردان بود، از روی تشنگی کمی از آب یک چشمه آب‌ تلخ‌ را می‌خورد.

گویا نزدیک آن چشمه چند نوع درخت گنه‌گنه که در حدفاصل کلمبیا تا بولیوی و در شیب‌های مرطوب رشد می‌کند، وجود داشته است. بومیان آن ناحیه تا پیش از آن زمان تصور می‌کردند که پوست درخت گنه‌گنه سمی است ولی فروکش کردن تب آن مرد و بازگشتش به قبیله باعث شد تا از آن به بعد بقیه بومیان هم از پوست درخت گنه‌گنه برای درمان مالاریا استفاده کنند. مردم بومی آمریکای جنوبی به درخت گنه‌گنه، کینا- کینا می‌گویند که اسم داروی کینین از روی آن گرفته شده است.

ولی اولین‌بار در سال ۱۶۳۰ در لیمای پرو بود که قبایل سرخپوست‌ ساکن در آن منطقه به میسیونرهای خارجی یاد دادند چگونه ماده شیمیایی کینین را از گنه‌گنه بیرون بکشند و از آن برای درمان مالاریا استفاده کنند. این نخستین مورد مصرف ثبت‌شده استفاده از یک ماده شیمیایی برای درمان موفقیت‌آمیز یک بیماری عفونی است.

امروزه دارو‌های ضد مالاریای حاوی کینین به طور گسترده‌ای به عنوان درمانی مؤثر برضد مالاریا مورد استفاده قرار می‌گیرند.