آشنایی با رود ارس

رود ارس، رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد.
این رودخانه از مرز ترکیه، نخجوان جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز …

رود ارس، رودخانه‌ای نسبتاً پرآب و خروشان است که از منطقه آرپا چای در آناتولی ترکیه سرچشمه می‌گیرد.

این رودخانه از مرز ترکیه، نخجوان جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ایران و وارد جمهوری آذربایجان شده و به رودخانه کورا می‌ریزد.

رودخانه ارس در سال ۱۸۱۳ میلادی در پی عهدنامه گلستان به عنوان مرز ایران و روسیه انتخاب و تمامی مناطق شمال این رود از ایران جدا و به خاک روسیه افزوده شد.

بعدها ایران و اتحاد شوروی با هم سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سد خداآفرین و سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با ارمنستان روی ارس احداث می‌شود.

رودخانه ارس از ارتفاعات مین ‏گول به ارتفاع ۳۱۵۲ متر در جنوب ارزروم در ترکیه سرچشمه می‌‌گیرد.

این روخانه پس از پیوستن به آرپاچای؛ مرز مشترک ایران و جمهوری ‏ارمنستان و جمهوری ‏آذربایجان را تا محلی به نام بهرام ‏تپه تشکیل می‌‏دهد و بعد از طی حدود ۱۰۰۷۲ کیلومتر مسافت به دریای خزر می‌‏ریزد.

حوضه آبریز ارس در کشورهای ایران، ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار دارد. وسعت آن تقربیاً ۱۰۳۲۰ کیلومتر مربع بوده و حدود ۳۹% (۳۹۰۰۰) کیلومتر مربع آن را اراضی ایران تشکیل می‏دهد.

در طوال مسیر طی شده آن تغییراتی مشاهده می‏شود، از جمله از سرچشمه تا جلفا مناطق صاف و کمی کوهستانی و از جلفا تا اصلاندوز کاملاً کوهستانی و صعب‌‏العبور بوده و عرض و عمق این رودخانه در مسیر حرکت متفاوت است.

در فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوه‌های قره ‏داغ و کوه‌های کشور آذربایجان در جریان است در بعضی نقاط (نزدیکی های روستای قولان) عرض آن از ۲۰ متر هم کمتر می‌‏شود؛ در حدود جلفا عرض آن حدود ۳۰ متر و عمق آن ۴ متر است ولی در نزدیکی پلدشت عرض آن در حدود ۹۰ تا ۱۰۰ متر و عمق آن ۲ متر می‌‏باشد.

رود ارس از مهمترین رودهای ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد.

ماهی‌های این رود حدود ده گونه می‌باشند که حدود ۶ نوع آنها نسبت به دیگر ماهی‌های بومی این رود بزرگتر و دارای مقاومت بیشتری نسبت به سایر ماهی‌ها هستند. به همین جهت صید این ماهی‌ها بین ورزشکاران و ماهیگیران از ارزش بالایی برخوردار است.

رودخانه ارس در منابع و اصطلاحات یونانیان و اروپائیان، آراکس ( ARAX ) و ارکساس و آراکسس ( ARAKSS ) بوده و از قدیم اِراسک و آراسک نامیده شده.

در منابع عربی الّرس و در فارسی ارس و اَرس و در ترکی آراز و آراس و اَراز و اَرَز نام گرفته است.