رزماری

رزماری ضد نفخ , ضد عفونی کننده , سبب افزایش ترشحات شیره گوارشی و صفرا می شود این گیاه مدر می باشد اکثر گیاهان دارویی از خانواده نعنائیان می باشند خانواده نعنائیان همه طبیعت گرم دارند از این گیاه برای درمان روماتیسم و میگرن استفاده می شود و هم چنین رزماری باعث افزایش گردش خون در سطح بدن می شود برای جلوگیری از ریزش مو و درمان کم مویی مصرف می شود

رزماری گیاهی چند ساله و همیشه سبز به فرم درختچه‌ای است. ارتفاع آن نیم متر که گاهی تا یک متر می رسد. گلهای آن روی ساقه اصلی و در کنار برگها ظاهر می‌شود و به رنگ آبی می‌باشد (یا سوسنی). این گلها در فروردین تا اوایل خرداد ظاهر می‌شود و پس از آن رشد رویش آغاز می‌شود .

● ترکیبات شیمیائی :

حاوی کامفور، سینئول، آلکالوئید، ساپونین و تانن است .

● خواص درمانی :

رزماری ضد نفخ ، ضد عفونی کننده ، سبب افزایش ترشحات شیره گوارشی و صفرا می‌شود . این گیاه مدر می‌باشد. اکثر گیاهان دارویی از خانواده نعنائیان می‌باشند. خانواده نعنائیان همه طبیعت گرم دارند. از این گیاه برای درمان روماتیسم و میگرن استفاده می‌شود و هم چنین رزماری باعث افزایش گردش خون در سطح بدن می‌شود. برای جلوگیری از ریزش مو و درمان کم مویی مصرف می‌شود. مصرف زیاد آن برای خانم‌های باردار مضر می‌باشد. در تهیه ادکلن و خوشبو کننده در شامپوها، کرم‌ها و صابون و لوازم آرایشی و بهداشتی مصرف می‌شود .

● سازگاری :

رزماری در زمینهای آهکی سبک و آفتابگیر بخوبی رشد می‌کند. معمولاً از این گیاه بعنوان پرچین همیشه سبز در باغات استفاده می‌شود. گیاه رزماری مقاومت بالایی به خشکی و شوری دارد (بیشتر از اسطوخودوس ) و شدت بالای تابش خورشید را بخوبی تحمل می‌کند. از این گیاه در فضای سبز استفاده می‌شود.

● روش تکثیر و کاشت :

از طریق کاشت دانه‌های رسیده، قلمه زدن و خوابانیدن تکثیر می‌شود. بهترین روش تکثیر این گیاه قلمه است. بدین طریق که در بهار یا پائیز سر شاخه‌های این گیاه را در ماسه کاشته و در محل مناسبی نگهداری می‌کنند که پس از ۲ الی ۳ ماه قلمه‌ها ریشه‌دار شده و سپس آنها را به محل اصلی منتقل می‌کنند. معمولاً فاصله کاشت بوته‌ها ۷۰ الی ۱۰۰ سانتی متر است و تراکم کشت آن در هکتار ۱۰۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ بوته در هکتار است .

برای کاشت این گیاه در زمین در پائیز شخم عمیقی زده می‌شود و کود حیوانی و شیمیایی بر حسب نیاز با توجه به توصیه آزمایشگاه داده می‌شود. روی این گیاه آفت و یا بیماری خاصی مشاهده نمی‌شود و حتی در زمینهای آلوده به نماتد بخوبی رشد می‌کند و محصول می‌دهد (همچنین اسطوخودوس )

● کوددهی :

در پائیز هر سال با استفاده از کودهای حیوانی به میزان ۱۰ الی ۱۵ تن در هکتار انجام می‌شود که بین ردیف‌های کشت کودها به خاک داده می‌شود و در فصل رشد تنها از کودهای ازتی و یا کود کامل ( تمام عناصر ) جهت تکمیل عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در ۲ الی ۳ نوبت استفاده می‌شود . معمولاً مزارع اسطوخودوس و رزماری بصورت جوی و پشته می‌باشد که معمولاً بوته‌ها روی پشته‌ها کاشته می‌شود . برای آبیاری در جویها آب می اندازند که به بوته‌ها آب نرسد .

● برداشت محصول :

بهره برداری از این گیاه معمولاً از سال دوم آغاز می‌شود و هنگامی برداشت انجام می‌شود که گیاه در حال گل دادن است . بایستی توجه داشت که سیستم هرس رزماری مانند اسطوخودوس است تا ساقه‌های زیادی تولید شده و موجب پر پشت شدن گیاه شود . معمولاً برگها را پس از چیدن در سایه خشک می‌کنند و اگر بخواهند از برگها اسانس بگیرند بایستی محصول برداشت شده را بلافاصله به محل تقطیر یا کارخانه فرآوری حمل نمود. معمولاً از هر ۱۰۰ کیلو گرم سرشاخه گلدار ۱۰۰ الی ۲۰۰ گرم اسانس استخراج می‌شود که از این اسانس در عطر سازی، تهیه صابون، ادکلن و فرآورده‌های زیبایی استفاده می‌شود .

فهرست منابع:

۱- گیاهان داروئی ـ دکتر علی زرگری ـ انتشارات دانشگاه تهران (۵ جلد)

۲- رده بندی گیاهان داروئی ـ دکتر محمد آزاد بخت

۳- رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان داروئی ـ دکتر امید بیگی