نجوم در دوران معاصر

در دوران معاصر آشنایی ایرانیان با نجوم با ترجمه مقالات خارجی در نشریات عمومی آغاز شد- سالهای ۱۳۲۰ الی ۱۳۴۰-. آغاز انتشار مجله فضا در دوران فتح ماه رویداد دیگری است که به آشنایی …

در دوران معاصر آشنایی ایرانیان با نجوم با ترجمه مقالات خارجی در نشریات عمومی آغاز شد- سالهای ۱۳۲۰ الی ۱۳۴۰-. آغاز انتشار مجله فضا در دوران فتح ماه رویداد دیگری است که به آشنایی ایرانیان با نجوم مدرن کمک کرد. انتشار این مجله که به برپایی کانونی موسوم به "کانون فضایی ایران" هم انجامید تا سال ۱۳۵۷ ادامه داشت. مجله «مرزهای بی کران فضا» نیز در میان نشریات فارسی زبان تخصصی پس از انقلاب از معدود نشریاتی بود که به مقوله فضا می پرداخت. مصاحبه‌های اختصاصی با فضانوردان، ارتباط با مراکز فضایی، گرفتن مطالب اختصاصی (نظیر داستان‌های یوری گلازکف یا زندگی نامه آندریان نیکلایف به قلم خودش) و بسیاری دیگر از مطالب نو و ابتکاری دیگر، با تاکید بر توانمندی‌های فضایی شورویها،از ویژگی‌های شاخص مرزهای بی کران فضا، در دوران انتشار بود. از دیگر اقدامات جنبی این مجله، برگزاری نمایشگاه‌های فضایی- نجومی به مناسبت‌های مختلف، نشست‌های منظم همراه با نمایش فیلم و سخنرانی و همچنین راه اندازی بازار فضایی، برای ایجاد ارتباط بیشتر با مخاطبان خود بود. به مناسبت سی امین سالگرد پرواز گاگارین نمایشگاه عکسی روبه روی سینما آزادی برگزار کرد که توسط مرحوم دکتر حسابی افتتاح شد. این مجله بخش‌هایی از صفحات خود را به نجوم اختصاص داده بود که کسانی همچون توفیق حیدرزاده و بهرام عفراوی در آن مطلب داشتند و عناوینی همچون «آسمان شب» به خوانندگان اجازه می‌داد تا وضعیت ستارگان را بطور مرتب دنبال کنند. مجله دانشمند نیز در ترجمه مقالات نجومی سابقه طولانی دارد. پس از انقلاب تا ظهور دوباره دنباله دار هالی فعالیت چشمگیری در نشریات ایرانی به چشم نمی‌خورد؛ جز چاپ دو کتاب "شناخت مقدماتی ستارگان" و "نجوم به زبان ساده" (هر دو از انتشارات گیتا شناسی) که فعالیت‌های فردی و تأثیر گذار افراد علاقه‌مند بودند. با ظهور دنباله‌دار هالی در نشریات و به ویژه در مجله دانشمند به اخبار مرتبط بااین امر پرداخته می شد. تلاش‌های مهندس احمد دالکی از اساتید دانشگاه شهید بهشتی در آن زمان برای آشنایی عمومی با نجوم قابل توجه است. پس از افول دنباله دار هالی انتشار مقالات نجومی در مجله دانشمند ادامه پیدا کرد که بیشتر این مقالات انتخاب و ترجمه آقای توفیق حیدرزاده بود که پیش از این نیز کتاب "شناخت مقدماتی ستارگان" را ترجمه و منتشر کرده بود. تأسیس بخش "آسمان در این ماه" توسط وی که به بررسی وقایع رصدی آسمان هر ماه می‌پرداخت تأثیر زیادی در آشنایی خوانندگان با نجوم رصدی داشت. در سال ۱۳۷۰ توفیق حیدرزاده مجله نجوم را منتشر کرد که انتشار آن سرآغازی بر آشنایی جدی خوانندگان فارسی زبان با نجوم شد. همچنین ارموز گروه‌های آماتوری نجومی زیادی در سطح ایران فعال هستند که می‌توان به گروه گروه روجا و ادیب و زعفرانیه اشاره کرد.