انگلستان مهد فوتبال جهان نیست

شاید وقتی که برگزارکنندگان نخستین جام جهانی در سال ۱۹۳۰, مسابقات فوتبال را در کشور اروگوئه برگزار می کردند, هرگز فکر نمی کردند که این رویداد بزرگ روزی تمام ورزش دنیا را تحت تأثیر خود قرار دهد و به عنوان پربیننده ترین رویداد جهان ورزش درآید

رقابت‌های جام جهانی به‌عنوان جشنواره هنرنمائی بهترین تیم‌ها و بهترین بازیکنان برگزیده فوتبال جهان، محبوبیت و اعتبار بالائی حتی در دورترین نقاط کره‌ خاکی دارد.

تب و تاب رقابت‌های امسال در آلمان انقدر بالا گرفته که حدود ۳۰ میلیارد بیننده تلویزیونی برای ۶۴ مسابقه آن تخمین زده شده است.

در برخی نقاط دنیا که از هیجان و محبوبیت این پیکارها واهمه دارند، تماشای جام جهانی تحریم شده و در اغلب کشورها حتی سران سیاسی و جالس ملی برنامه کاری خود را منطبق با زمان مسابقه تیم محبوبشان تغییر می‌دهند، اما نقطه آغاز پدیده‌ای به‌نام فوتبال و مستطیل سبز و صنعت گسترده این ورزش در دنیای امروز کجا است؟

ایالت کنونی لیزی در چین، پایتخت پادشاهی کهن ”چی“ در میانه سال‌های ۵۰۲ تا ۴۷۹ قبل از میلاد، همان جائی است که محبوب‌ترین رشته ورزشی جهان یعنی فوتبال را در خود متولد و پرورده است.

بعد از انجام تحقیقات گسترده و جامع توسط مسئولان اداره کل ورزش، اتحادیه فوتبال چین، ۲۰ محقق، تاریخ‌شناس و باستان‌شناس، محرز شد که پایتخت پادشاهی کهن ”چی“ یعنی ایالت لینزی کنونی در چین، محل تولد فوتبال است.

بنابر نتایج حاصله از تحقیقات همه گروه‌ها و افراد مربوطه، مشخص شد ریشه‌های ورزش فوتبال از بدو پیدایش تا شکل‌گیری آن به‌صورت ضربه زدن به توپ توسط پا متعلق به لیتزی است.

یکی از موضوعات جالب توجه که در طول جلسات متعدد بحث و بررسی در مورد تاریخچه پیدایش فوتبال مطرح شد، حاکی از آن است که فردی به‌نام ”ژیانگچو“ ساکن لیتزی به طبیب مشهور این ایالت در آن زمان که ”کانگ گونگ“ نام داشته مراجعه کرده و دبرخلاف دستور طبیب که توصیه اکید نموده بود از بستر بلند نشود، با وجود ضعف و بیماری شدید با توپ به بازی ادامه می‌دهد.

آثار هنری به‌جا مانده نیز به وضوح نشان می‌دهد که فوتبال یک فعالیت محبوب مردمی در لینزی بوده و هزاران خانواده ساکن در این شهر ثروتمند به این بازی علاقه‌مند بوده‌اند.

در سال ۱۹۷۸ اجسام کوچکی شبیه به توپ فوتبال، سینی‌های نقره و گلدان عاج با نقوش افرادی که در حال بازی با توپ بودند در لینزی کشف شد. قدمت این آثار و دیگر اشیاء کشف شده به سلسله پادشای سانگ باز می‌گردد.

فوتبال در چین باستان از چنان محبوبیتی برخوردار بود که حتی زنان نیز آن را بازی می‌کردند. یک تصویر نقاشی شده توسط ”دو جین“ از سلسله مینگ نشان می‌دهد که فوتبال تنها مختص به مردان نبوده است.

تصویر یک زن در حالی که با پا به توپ ضربه می‌زند، بر روی یک بالش سفالی مربوط به سلسله سانگ برجای مانده است.

در دوران سلطنت سلسله مینگ، امپراطور وقت به‌نام ”ژوآن زونگ“ یکی از طرفداران پر و پا قرص فوتبال بود که در همین زمان، چینی‌ها قوانین خاص خود را برای این رشته به‌وجود آوردند.

تصاویر جا مانده از این دوران، ۲ تیم را در حال بازی با یکدیگر نشان می‌دهد که دقیقاً شبیه نحوه برگزاری مسابقات در دنیای مدرن امروز است.

سپ بلاتر، رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال در جشن افتتاحیه مسابقات جام ملت‌های آسیا، پیدایش این رشته در کشور چین را رسماً اعلام کرد.

اما تاریخ فوتبال به شکل امروزی از حدود یک صد سال قبل ریشه می‌گیرد که در انگلستان، در سال ۱۸۶۳ اتحادیه‌های راگبی و فوتبال از یکدیگر مستقل شدند و اولین فدراسیون فوتبال به‌صورت مستقل رسماً تأسیس شد. اشکال اولیه بازی با توپ که به شکل علمی ثابت شده، به ۲ یا ۳ قرن قبل از میلاد در چین بازمی‌گردد که توپ‌های چرمی پر شده با پر و مو به قطر تقریبی ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر به سمت دروازه‌ای که با تور روی ساقه‌های بلند بامبو نصب شده بود، شلیک می‌دشند. این حرکت به مهارت بسیاری نیاز داشت و بازیکنان اجازه نداشتند با دست توپ را لمس کنند.

شکل دیگری از فوتبال نیز متعلق به خاور دور است که به ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال بعد از آن تاریخ برمی‌گردد و هنوز هم بازی می‌شود. در یونان مسابقه‌ای به‌نام ”اپیسکایروس“ و در رم ”هارپاستنوم“ وجود داشت که تا ۸۰۰ - ۷۰۰ سال محبوبیت خود را حفظ کرد و با اینک هرمی‌ها این ورزش را به انگلستان بردند، اما در مورد تأثیرگذاری آن بر شکل امروزی فوتبال تردید وجود دارد. اشکال مختلفی از این ورزش در سلنیک و ایرلند تا همین اواخر هم وجود داشت، اما آنچه مسلم است، فوتبال به شکل امروزی که با آن آشنا هستیم، در انگلستان و اسکاتلند به‌وجود آمده است.

مسابقه‌ای که از قرن هشتم تا نوزدهم میلادی در جزایر بریتانیائی شکوفا شد، در هر محل و منطقه‌ای شکل متفاوتی داشت. در طول بیش از ۱۰۰ سال جنگ بین انگلستان و فرانسه از ۱۳۳۸ تا ۱۴۵۳، دادگاه به دلایل مختلف با فوتبال مخالف بود. ادوارد سوم، ریچارد دوم، هنری پنجم و ششم، قوانین و مجازات‌هائی برای کسانی‌که فوتبال بازی می‌کردند وضع نمودند؛ چرا که پرداختن به این بازی، افرادشان را از مشارکت فعالانه در وظایف نظامی به‌ویژه تیراندازی بازمی‌داشت.

سرانجام در سال ۱۸۶۳ در دانشگاه کمبریچ، تلاش‌ها برای هماهنگ کردن اشکال مختلف فوتبال و وضع قوانینی در این زمینه به بار نشست و از همین جا بود که راگبی از فوتبال جدا شد. در پایان همین سال، ۱۱ باشگاه و مدرسه نمایندگان خود را به نشست فراماسون فرستادند تا در مورد قوانین اساسی فوتبال تصمیم‌گیری شود و در همین نشست منشاء تولد اتحادیه فوتبال شکل گرفت.

۸ سال بعد از این تاریخ، اتحادیه ۵۰ عضو داشت و اولین مسابقه رسمی فوتبال در جهان در همان سال برگزار شد که جام حذفی بود.

رقابت‌های بین‌المللی در رشته‌های مختلف قبل از اینکه فوتبال در اروپا توسعه یابد، در بریتانیای بزرگ برگزار می‌شد، اما اولین مسابقه بین‌المللی فوتبال در سال ۱۸۷۲ بین انگلستان و اسکاتلند انجام شد، در حالی‌که اصلاً فدراسیون فوتبال اسکاتلند وجود نداشت و ۳ ماه بعد تأسیس شد.

● تاریخچه رقابت‌های جام جهانی فوتبال

شاید وقتی که برگزارکنندگان نخستین جام جهانی در سال ۱۹۳۰، مسابقات فوتبال را در کشور اروگوئه برگزار می‌کردند، هرگز فکر نمی‌کردند که این رویداد بزرگ روزی تمام ورزش دنیا را تحت‌تأثیر خود قرار دهد و به‌عنوان پربیننده‌ترین رویداد جهان ورزش درآید.