خوانش فضایی بازار؛ بازار چهارسوق شهرستان ساری

زهره نظام محله

چکیده
هنگامی که افراد و گروههای انسانی در فضایی گرد هم جمع می شوند و نیاز به برقراری ارتباط می یابند  فضا را مطابق ذهنیت و عمل خود تغییر داده و نشانه هایی را  بر آن افزوده یا از آن حذف می کنند. این فرایند نشانه گذاری نوعی تفکیک و تمایز ایجاد کرده و مرزهایی انسان ساخت میان این فضاها کشیده که نیازمند نوعی خوانش و قرائت است.
در این پژوهش که نتیجه بررسی انسان شناختی نماد و نشانه در بازار چهارسو ساری می باشد از روش های کیفی و ژرفانگر به کار رفته در مردم شناسی، استفاده گردیده است. 
پژوهشگر سعی نموده بازار چهارسو را بر اساس خوانش های فضایی مانند نشانه شناختی ، زیبایی شناختی و قرائت زمانی نظیر جشن ها و یادبودها مورد بررسی قرار دهد که نتایج حاصله نشان می دهد افزون بر کارکردهای ارتباطی و اقتصادی که در بازار وجود داشته مبادله ی کالا تحت تاثیر نوعی انتخاب و گزینش فرهنگی افراد و گروههای موجود در بازار تعیین می شود که علم به دانش نمادها و نشانه ها و حس زیبایی شناختی را دارا هستند.

واژگان کلیدی:  نماد و نشانه شناسی، خوانش و قرائت، عمل و ذهنیت، سلیقه و حس زیبایی شناسی

بخش اول: « کلیات »

1-1- مقدمه  

نشانه شناسی مطابق گفته های سوسور آن علمی است که قابلیت مطالعة حیات نشانه ها، در جامعه ای که آن را درک می کند را دارد لذا نشانه شناسی شهری را نیز می توان مطالعه ای بر نشانه ها و نمادها تعریف کرد که یا به شهر تعلق دارند و یا به صورتی مستقیم با شهر در ارتباط اند. نشانه شناسی شهری از نوعی بارگذاری معنایی بر همه پدیده های شهری حرکت کرده که به صورت گسترده ای از فرایند تفاوت یابی استفاده می کند. تفاوت عاملی است بر تشخص و هویت یافتن (فکوهی، 1383: 302). بازار هم که یکی  از اجزای جدایی ناپذیر فضای شهری است از این قاعده مستثنی نبوده و نشانه های موجود در آن برای تمایز و تفاوت ها ایجاد می گردد. همین امر مجموعه های متحدالشکل و دایره های متفاوت و در عین حال در هم گره خورده که تا حدودی بر هم همپوشانی دارند را تشکیل می دهد که مجموعه های هویتی نامیده می شوند. یعنی هنگامی که به تزیینات درون فروشگاهها و یا ترتیب و چیدمان بیرونی مغازه ها در یک راسته می نگریم نوعی هم شکلی خواهیم دید که نشانه های به کار رفته در آن به منظور جذاب ساختن کالاها با هدف جذب مشتری تا حدودی از یکدیگر پیروی می کنند اما با مقایسه ی این راسته با راسته های دیگر تفاوت را مشاهده خواهیم نمود. این چیدمان تنها مطابق سلیقه فروشنده یا خریدار در بازارعمل نمی کند بلکه تحت تاثیر  عوامل دیگری چون نهادها، اراده سیاسی حاکم و... هم خواهد بود . باید یادآور شد که علاوه بر نشانه هایی که به کار گرفته می شود خوانش ها و قرائت از آنها بسیار اهمیت دارد زیرا با حرکت به سمت مدرنیته و جهان مجازی در میزان و ترکیب این قرائت ها ، تکثر رخ داده است که اگر نتوان این خوانش ها و قرائت ها از نماد و نشانه ها را شناخت و بازنمود ذهن از آن را درک کرد حتما در این جامعه دچار سردرگمی خواهیم شد.
بازار چهارسوق ساری واقع در خیابان جمهوری (نادر) که در مرکز شهراست از جمله بازارهایی محسوب می گردد که روزانه جمعیت بسیاری را در خود گرد می آورد که یکی از قدیمی ترین بازارهای ساری بوده و در مسیر دروازه ی بارفروش یا بابل – گرگان قرار گرفته است. و می تواند از نظر نماد و نشانه های به کاررفته یکی از  موارد مناسب برای پژوهش باشد . 

برای مطالعه کل پژوهش در زیر کلیک کنید:

پیوست	اندازه
14943.docx	760.24 KB