مردم نگاری چیست ؟ مطالعه ی مردم درون فرهنگ های خود

والری ویلیامسون ترجمه مهرداد امامی

مردم نگاری مجموعه ای از روش های تحقیق ابتدایی را برای انسان شناسی یعنی تحقیق در مورد انسان ، فراهم می کند . مردم نگاری در دو سده ی اخیر بمنظور گزارش دادن رفتارهای مردمان بومی توسعه یافت . نخستین جهان گردان اروپایی هنگامی که به گشت و گذار در جهان و شناسایی نقاط ناشناخته ی آن پرداختند با مردمانی از سایر نژاد ها مواجه شدند . آن ها وارد ارتباط فرهنگی با این مردمان شدند به گونه ای که برای زنده ماندن ، زبان های آن ها را آموختند و رسم های آن مردمان را مشاهده کردند . این امر توصیفی از ارتباطاتی است که نخستین شکل مردم نگاری را تشکیل دادند .  بدین گونه بعضی  مواقع از   مارکوپولو ( 1324 _ 1254 م ) به عنوان نخستین مردم نگار یاد می شود .
    نوشتار انسان
در اصل ، پیدایش علوم جغرافیا ، مردم نگاری و مردم شناسی ( مطالعه ی نژاد های مختلف ) ، از نوشته های محققان مختلفی در نیمکره ی شمالی شروع به پدیدار شدن کرد که آن نوشته ها غالبا به زبان آلمانی و شامل رفتار و سوالات زیادی در مورد انسان بود . بطور تناقض آمیزی واژگان تخصصی منتخب برای انسان شناسی ، فرانسوی بودند :
     Anthropologie    ( از ریشه ی لاتین )
    Ethnologie   ( از ریشه ی یونانی )
    Ethnographie  ( از ریشه ی یونانی )
در صورتی که واژه ی انسان شناسی ( Anthropology) در اواخر قرن 16 در انگلستان شناخته شد ، واژه ی مردم نگاری Ethnography) تا اوایل قرن 19 آشکار نشد . به طور اساسی مردم نگاری ، نوشتار انسان است به طوری که تمرکز آن خواه بر روی علم ، پزشکی ، مذهب ، زبان شناسی و خواه شکل گیری ملت باشد ، اما از آنجایی که انسان در گروه ها قرار دارد بنابراین اطلاعات مردم نگارانه آن چیزی است که شامل رفتار متقابل میان انسان ها می شود .
    مواجهه ی جهان – محلی
جغرافیدانان و دانشمندان بوسیله ی گزارش دادن درباره ی مردمان جدید و فهم آن ها ، بویژه نوشتار این مشاهدات و تفسیر ها ، شروع به تعبیه کردن روش مردم نگاری کردند . زبان شناسان و انسان شناسان روش های مشخصی را در فرآیند تبدیل شدن به یک رشته ی مجزا ، توسعه دادند . تا زمانی که ارتباط فرهنگی با مردمان بومی در نیم کره ی شمالی توسط انسان شناسان و یا روش های آنان پدیدار نشده بود ، مردم نگاری به تاریخ متصل و به عنوان ابزاری از علم تاریخ شناخته شده بود . کاربرد مردم نگاری در هیئت یک ابزار تاریخی برای مردمان بومی ، زمانی توسعه یافت که مفهوم تکامل بشری معنی دار گشت .
این درک پدیدار شد که گروه های شکارچی – گردآورنده در یک زمان ، با جوامع هم دوره ی خود به حیات ادامه دادند و تا آن زمان ویژگی های رفتار "پیش تاریخی" و روش های فراگیر زندگی آن ها ادامه داشت . این امر بویژه در مورد دسته های گوناگون بوشمن ها ( بومیان شکارگر آفریقای جنوبی ) یا سان ها ( گروهی از بوشمن ها ) صدق می کند که ساکن آفریقا شدند و کسانی را که با آن ها مواجه شدند به جای مشاهده در یک زمان قابل توجه ، از آن ها چشم پوشی کردند . در جای دیگر قبایل اینوییت های ( گروهی از اسکیمو ها ) ساکن در جنگل های بارانی ، گروه های بومی آمریکایی و بومیان استرالیایی ، تمرکز پیوسته ای را برای مردمنگاران فراهم می کنند .
    مردم نگاری ، ابزار دانش تاریخ
مطالعات مردم نگارانه در ابتدا ، انتقال داده های ثبت شده بوسیله ی انسان شناسی بود که در میان افراد مورد مطالعه ی خود زندگی می کرد . این داده ها سپس برای محققان دیگر بمنظور تفسیر کردن آن ها قابل دسترسی می شد . در نتیجه ، انسان شناسان به مردم نگاری در سه سطح می پرداختند :
    گردآوری داده ها
    آرایش موقت داده ها بمنظور بیان اطلاعات گوناگون در مورد فرهنگ از قبیل : ساخت اجتماعی ، رسوم و اقتصاد
    طرح مباحثاتی در مورد روش های مورد استفاده برای آرایش داده های گزارش شده در سطح دوم
این ترکیب از فرآیند بدست آوری داده ها ، تفسیر داده ها و مبحث فرآیند استدلال محقق ، بطور کلی چگونگی پرداختن به مردم نگاری می باشد  .  انسان شناسان از این فرآیند برای کشف این موضوع که چه چیزی به انسان بودن معنا می دهد استفاده می کنند .
مطالعه ی مردم نگارانه ی مردمان در قید حیات ، اطلاعاتی را درمورد تفسیر شواهد باستان شناختی کشف شده در مکان های پر اهمیت تاریخی و پردازش تخمینی در مورد رفتار انسان و توسعه ی آن در جهان باستان ، فراهم می کند . باستان شناسی بقایای تاریخی و مصنوعات را حفاری کرده و آن ها را ترسیم و طبقه بندی می کند ؛ اما پرسش انسان شناسان این است که این مصنوعات چه دلالتی درباره ی رفتار انسان دارند ؟ مردم نگاری روش ها و موضوع تحقیقات را برای تطبیق و تعمیم دادن در تفسیر خرده فعالیت های انسان عرضه می کند .

منابع :
    Hulan , Renee , (2002) Northern Experience and the Myths of Canadian Culture , McGill Quenn’s University Press
    Barnard , Alan , (Editor) (2004) Hunter-Gatherers in History , Archeaology and Anthropology , Berg Publishers

[e-mail]


Valerie Williamson